Łagodne schorzenia gruczołu sutkowego Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Akademii Medycznej w Warszawie

Budowa anatomiczna sutka

Łagodne schorzenia gruczołu sutkowego- definicja Przewlekłe choroby charakteryzujące się niezłośliwą proliferacją podścieliska oraz/lub miąższowych tkanek sutka czego wynikiem może być powstanie: torbieli guzkowatości pojedynczych guzków Sandhya, Mayo Clinic Proceedings

Łagodne schorzenia gruczołu sutkowego- synonimy Mastopatia Dysplazja łagodna sutka Zmiany włóknisto- torbielowate Choroba Reclusa

Mastopatia- objawy Ból ( mastalgia) Bolesne obrzmienie sutków ( mastodynia) Zmiany guzowate Wyciek z sutka ( mlekotok)

Objawy- ból Najczęstszy objaw mastopatii Jednostronny Obustronny Cykliczny Ciągły Zlokalizowany Rozlany

Objawy-zmiany guzowate Najczęściej: Torbiele : Małe- do 10 mm ( zwykle 1-3 mm)- 90% Duże- > 10 mm –10% Gruczolakowłókniak

Torbiele Stanowią 50-80% przypadków mastopatii Szczyt występowania 40-50 rok życia Często towarzyszy im mastalgia Małe ryzyko zezłośliwienia ( ! Duże w przypadku torbieli >10 mm z towarzyszącą atypią komórkową (od 2.5do5.3 x)

Torbiele-częstość występowania

Torbiele-czynniki ryzyka -Kobiet z zaburzeniami miesiączkowania -Nieródek -Kobiet z samoistnymi poronieniami -Niestosujących doustnej antykoncepcji -Mających menarche <12 roku życia -Mających menopauzę >55 roku życia

Torbiele-obraz histopatologiczny

Gruczolakowłókniak Częstość występowania ok. 30-40 % 10-20 % guzki mnogie 5-10% występuje obustronnie Guz lity Lokalizacja-najczęściej górny zewnętrzny kwadrant sutka 15-30 lat - główny przedział wiekowy

Gruczolakowłókniak (preparat makroskopowy)

Wyciek z sutka ( mlekotok)- definicja Każda wydzielina z brodawki sutkowej kobiety uzyskana w drodze samoistnego wycieku lub poprzez drażnienie mechaniczne gruczołu sutkowego poza okresem ciąży i połogu

Mlekotok Jednostronny Obustronny Samoistny Występujący po ucisku Różna barwa : ( mleczny, żółty, zielony, brązowy, opalizujacy, krwisty, surowiczy)

Mlekotok Występuje u 30 % kobiet z mastopatią 3-4 % współistnieje z rakiem sutka

Mlekotok- podział Skala Friesen- Tolis I kilka kropli przy ucisku II około 1 ml wydzieliny III okresowo występujący mlekotok samoistny IV masywny stały wyciek z sutka

Mastopatia-etiologia Niedobór progesteronu Hiperprolaktynemia Niedoczynność/nadczynność tarczycy Dieta bogatotłuszczowa Nadmiar metyloksantyn w diecie Niedobór witamin w diecie : A, E, B1, B6

Mastopatia-postępowanie diagnostyczne Wywiad Badanie fizykalne Mammografia Ultrasonografia Biposja cienkoigłowa Badania hormonalne

Leczenie mastopatii Farmakologiczne Chirurgiczne CeL- Zahamowanie wzrostu guzków Złagodzenie bólu Zmniejszenie wielkości zmiany Warunki Guzek nie ulega powiększeniu Brak wycieku krwistego z sutka Chirurgiczne Wskazane gdy: Guzek powiększa się Towarzyszący krwisty wyciek z brodawki Silny strach przed nowotworem Włókniak

Leczenie- farmakologiczne Progesteron i progestageny w II fazie cyklu Doustne środki antykoncepcyjne Antyestrogeny ( Tamoxifen) Analogi GnRH Danazol Agoniści dopaminy ( przy mlekotoku)

Leczenie- niefarmakologiczne Redukcja o 10-20% zawartości tłuszczu w diecie Redukcja metyloksantyn w diecie ( kawa) Kwas gama- linolenowy. Suplementacja witamin A, B1, B6, E