Obowiązki płatników składek oraz zasady ustalania prawa do świadczeń i obliczania ich wysokości. Poznań, 15.05.2013r.

Obowiązki płatników składek Obowiązki płatników składek, świadczeniobiorców oraz innych podmiotów wynikające z ustawy z 17.12.1998r. o e. i r. z FUS: Art. 125. 1. Pracodawcy obowiązani są do: 1) współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia; 2) wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości; 3) przygotowania wniosku o emeryturę i przedłożenia go za zgodą pracownika organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia pracownika na emeryturę, z uwzględnieniem art. 182; 4) przygotowania, za zgodą pracownika, wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy i przedłożenia go organowi rentowemu na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłków chorobowych; 5) poinformowania bezzwłocznie, po śmierci pracownika, pozostałej po nim rodziny o warunkach uzyskania renty rodzinnej, przygotowania wniosku o rentę i przedłożenia go organowi rentowemu. 2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych płatników składek, z wyjątkiem zleceniodawców, osób fizycznych zatrudniających pracowników, niewypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz płatników składek, którzy opłacają składkę za siebie i osoby współpracujące.

Obowiązki płatników składek Art. 125a. 1. Płatnik składek jest zobowiązany, na żądanie organu rentowego, do wystawienia dokumentów (zaświadczeń) w celu udowodnienia okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, oraz okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7 pkt 1, z uwzględnieniem ust. 2 i 5. 2. Płatnik składek jest zobowiązany do wystawienia dokumentów (zaświadczeń) w celu udowodnienia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresów pracy górniczej oraz okresów pracy na kolei. 3. Płatnik składek jest zobowiązany do wystawienia zaświadczenia o wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaconego za okresy, za które przychód ten przysługuje, a także o wysokości wypłaconych wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, świadczeń i zasiłków oraz innych należności, o których mowa w art. 15 ust. 3. 4. Płatnik składek jest zobowiązany przechowywać listy płac, karty wynagrodzeń albo inne dowody, na podstawie których następuje ustalenie podstawy wymiaru emerytury lub renty, przez okres 50 lat od dnia zakończenia przez ubezpieczonego pracy u danego płatnika. 5. Od osoby opłacającej składki na własne ubezpieczenia społeczne organ rentowy może żądać przedłożenia dowodów potwierdzających opłacanie składek oraz wysokości podstawy wymiaru składek za okres przypadający po dniu 31 grudnia 1998 r.

Obowiązki płatników składek Art. 126. Osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy, oraz osoba mająca ustalone prawo do takiego świadczenia jest zobowiązana, na żądanie organu rentowego, poddać się badaniom lekarskim oraz, na wniosek lekarza orzecznika lub na wniosek komisji lekarskiej, badaniom psychologicznym, jeżeli są one niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń określonych ustawą. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 3 stosuje się odpowiednio. Art. 127. 1. Emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego - o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. 1a. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy emerytów, którzy 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) ukończyli przed podjęciem działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4. 2. Obowiązki określone w ust. 1 spoczywają odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę - na właściwej komórce kadrowej.

dalej nazywana „ustawą zmieniającą” Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 r., poz. 637) dalej nazywana „ustawą zmieniającą” 5 5

Zmiany wprowadzone ustawą zmieniającą dotyczą m.in. ustaw: Zmiany w przepisach Zmiany wprowadzone ustawą zmieniającą dotyczą m.in. ustaw: o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w zakresie: podwyższenia wieku emerytalnego, obliczania wysokości emerytur i rent w zakresie związanym z podwyższeniem wieku emerytalnego oraz w zakresie emerytury najniższej, wprowadzenia nowego świadczenia – emerytury częściowej o emeryturach kapitałowych - w zakresie podwyższenia wieku emerytalnego uprawniającego do dożywotniej emerytury kapitałowej, mającego wpływ na okres, w jakim dokonywana jest wypłata okresowej emerytury kapitałowej o systemie ubezpieczeń społecznych - w zakresie dobrowolnego ubezpieczenia o ubezpieczeniu społecznym rolników – w zakresie podwyższenia wieku emerytalnego oraz wprowadzenia nowego świadczenia - częściowej emerytury rolniczej 6

Podwyższenie wieku emerytalnego Podwyższenie wieku emerytalnego dotyczy: mężczyzn urodzonych po dniu 31grudnia 1947 r. urodzonych w 1948 r. urodzonych po 31 grudnia 1948 r. kobiet urodzonych po dniu 31 grudnia 1952 r. Wiek emerytalny kobiet urodzonych do dnia 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych do dnia 31 grudnia 1947r. – pozostaje bez zmian

Podwyższenie wieku emerytalnego Poczynając od dnia 1 stycznia 2013 r. - wiek emerytalny podwyższony zostanie o jeden miesiąc w odniesieniu do ubezpieczonych urodzonych w tym samym kwartale. Przykładowo: podwyższony wiek emerytalny dla wszystkich mężczyzn urodzonych w I kwartale 1948 r. wynosi 65 lat i 1 miesiąc urodzonych w II kwartale 1948 r. – 65 lat i 2 miesiące, itd. urodzonych w I kwartale 1949 r. wynosi 65 lat i 5 miesięcy urodzonych w II kwartale 1949 r. – 65 lat i 6 miesięcy, itd. podwyższony wiek emerytalny dla wszystkich kobiet urodzonych w I kwartale 1953 r. wynosi 60 lat i 1 miesiąc urodzonych w II kwartale 1953 r. - 60 lat i 2 miesiące 8 8

Skutek podwyższenia wieku emerytalnego Podwyższenie wieku emerytalnego oznacza dla mężczyzn urodzonych w 1948 r.: przechodzenie na emeryturę w podwyższonym wieku (art. 27 i 28 ustawy emerytalnej) podwyższenie wieku uzasadniającego przyznanie emerytury z urzędu tej grupie ubezpieczonych wydłużenie możliwości przejścia na emeryturę z art. 29 i 32 ustawy emerytalnej podwyższenie wieku emerytalnego do zastosowania jego obniżenia o okresy pracy górniczej w rozumieniu art. 39 ustawy emerytalnej 9

Skutek podwyższenia wieku emerytalnego Przy ustalaniu prawa do emerytury określonej: w art. 29 i 32 wydłużenie możliwości przyznania emerytury na podstawie tych przepisów oznacza możliwość przyznania emerytury również takiej osobie, która ukończyła wiek 65 lat Oznacza to, że – odmiennie niż dotychczas – mężczyzna, np. ur. 20.10.1948 r. mający w grudniu 2013 r. - 65 lat i 2 miesiące, ale nie mający wieku emerytalnego ustalonego według daty urodzenia - 65 lat i 4 miesiące, może ubiegać się o wcześniejszą emeryturę na podstawie tych przepisów w art. 39 dla ubezpieczonych urodzonych w 1948 r. obniżeniu o okresy pracy górniczej ulega podwyższony wiek emerytalny, a nie wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn

Skutek podwyższenia wieku emerytalnego Podwyższenie wieku emerytalnego dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. – oznacza: wydłużenie wieku uzasadniającego przyznanie emerytury z urzędu tej grupie ubezpieczonych Przy ustalaniu prawa do emerytury określonej: w art. 46 w związku z art.39 w art. 184 w związku z art. 39 obniżeniu o okresy pracy górniczej ulega wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (a nie podwyższony dla tych osób wiek emerytalny) Warunki dot. ustalania wieku uprawniającego do emerytury przyznawanej na podstawie art. 46 i 184 nie ulegają zmianie Wniosek o emeryturę z art.46 (analogicznie z art. 50) powinien być zgłoszony przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego

Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej ulega pomniejszeniu o kwoty: pobieranych emerytur, przyznanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przed osiągnięciem wieku emerytalnego (zarówno na podstawie ustawy emerytalnej, jak i przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 r.), jak też na zasadach określonych w art.88 Karty Nauczyciela w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne

Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury będzie pomniejszona: o kwoty przed dokonaniem potrąceń i egzekucji - jeżeli z emerytury dokonywane były potrącenia lub egzekucja (bez względu na to, z jakiego tytułu) o kwoty emerytury po zmniejszeniu - jeżeli emerytura podlegała zmniejszeniu w związku z osiąganiem przychodów

Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Kwoty nadpłat z tytułu emerytur wcześniejszych uznane za niedochodzone, albo w stosunku do których odstąpiono od żądania zwrotu, traktuje się jak kwoty pobranych emerytur, zatem powodują pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury Dotyczy to nadpłat spowodowanych przez dowolny podmiot

Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Wysokość emerytury określonej w art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej wcześniej przyznaną emeryturę ustalana jest poprzez podzielenie: pomniejszonej podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę określoną w tym przepisie

Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej dotyczy emerytur, do których prawo zostało ustalone poczynając od 1 stycznia 2013 r. Ważne Pomniejszenie podstawy obliczenia obejmuje również emerytury przyznawane kobietom urodzonym do dnia 31 grudnia 1952 r., jeżeli wniosek o emeryturę z art.24 zgłoszą po dniu 31 grudnia 2012 r.

Ustalanie wysokości emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej wcześniej emeryturę będzie ulegała zmianie poprzez: podwyższenie podstawy jej obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej wcześniej emerytury zostanie ustalona, np. kwota nienależnie pobranych świadczeń i kwota ta zostanie zwrócona pomniejszenie podstawy obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej wcześniej emerytury zostanie ustalone wyrównanie

Zmiany dot. emerytury mieszanej Ustawa zmieniająca przewiduje możliwość ustalenia emerytury w mieszanej wysokości dla osób, które wiek emerytalny osiągną w 2014 r.: kobiet urodzonych do 30 czerwca 1954 r. mężczyzn urodzonych do 30 czerwca 1949 r. kobiet i mężczyzn, którzy wiek uprawniający do emerytury z art. 184, osiągną w 2014 r. Wysokość emerytury mieszanej dla tej grupy osób będzie ustalana według odpowiedniego procentu „starej” i „nowej” emerytury - jak dla roku 2013 (odpowiednio - 20% i 80%)

Emerytura mieszana (c.d.) kobiety urodzone od 1.01.1953 – 31.03.1953 r. wiek 60 lat i 1 miesiąc kobiety urodzone od 1.04.1953 – 30.06.1953 r. wiek 60 lat i 2 miesiące kobiety urodzone od 1.07.1953 – 30.09.1953 r. wiek 60 lat i 3 miesiące, które spełnią warunek wieku w 2013 r. kobiety urodzone od 1.10.1953 – 31.12.1953 r. wiek 60 lat i 4 miesiące kobiety urodzone od 1.01.1954 – 31.03.1954 r. wiek 60 lat i 5 miesięcy kobiety urodzone od 1.04.1954 – 30.06.1954 r. wiek 60 lat i 6 miesięcy, które spełnią warunek wieku w 2014 r. mężczyźni urodzeni od 1.01.1949 – 31.03.1949 r. wiek 65 lat i 5 miesięcy mężczyźni urodzeni od 1.04.1949 – 30.06.1949 r. wiek 65 lat i 6 miesięcy, którzy spełnią warunek wieku w 2014 r. kobiety urodzone od 1.01.1949 r.- 31.12.1959 r. wiek obniżony do 55 lat mężczyźni urodzeni od 1.01.1949 r.- 31.12.1954 r. wiek obniżony do 60 lat

Zmiany dot. obliczania stażu hipotetycznego W związku z podwyższeniem wieku emerytalnego wydłużono okres, do którego oblicza się staż hipotetyczny przy ustalaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Staż ten będzie obliczany za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby określony w art.24 ust. 1a - a więc określony dla kobiet wiek emerytalny – docelowo 67 lat Oznacza to, iż dla potrzeb ustalenia stażu hipotetycznego - wiek mężczyzny ustala się według daty urodzenia kobiety. Zasadę tę stosuje się przy ustalaniu wysokości rent z tzw. ogólnego stanu zdrowia i rent z ubezpieczenia wypadkowego (w tym rent rodzinnych po takich osobach)

Zmiany dot. obliczania stażu hipotetycznego (c.d.) Przykład: Z wnioskiem o rentę występuje mężczyzna urodzony w marcu 1955 r. Wiek emerytalny tego mężczyzny - to 67 lat Przy ustalaniu stażu hipotetycznego zostanie przyjęty wiek emerytalny, określony dla kobiet zgodnie z art. 24 ust.1a pkt 10 ustawy emerytalnej, tj. 60 lat i 9 miesięcy

Zmiany dot. obliczania stażu hipotetycznego (c.d.) Staż hipotetyczny według nowych zasad ustala się w przypadku gdy prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje od dnia 1 stycznia 2013 r., niezależnie od daty zgłoszenia wniosku o rentę Przykład: Wniosek o rentę zgłoszony w dniu 15 grudnia 2012 r., zasiłki chorobowe do dnia 28 grudnia 2012 r. Prawo do renty powstaje od dnia 29 grudnia 2012 r. – staż hipotetyczny powinien być policzony według zasad dotychczasowych (do wieku 60 lat dla kobiet i mężczyzn) Wniosek o rentę zgłoszony w dniu 15 grudnia 2012 r., zasiłki chorobowe do dnia 15 stycznia 2013 r. Prawo do renty powstaje od dnia 16 stycznia 2013 r. – staż hipotetyczny powinien być policzony według nowych zasad (do podwyższonego wieku emerytalnego ustalanego dla obu płci według daty urodzenia kobiety)

Zmiany dot. stażu hipotetycznego (c.d.) Staż hipotetyczny według nowych zasad ustala się w przypadku, gdy zgon ubezpieczonego nastąpi po dniu 31 grudnia 2012 r. W przypadku gdy zgon ubezpieczonego nastąpił w roku 2012 lub wcześniej świadczenie zmarłego ustala się zawsze według zasad obowiązujących w dniu śmierci zmarłego, tj. przyjmuje się staż hipotetyczny według wieku 60 lat – niezależnie od tego kiedy zostanie zgłoszony wniosek o rentę rodzinną i kiedy członkowie rodziny spełnią do niej warunki Przykład: Zgon ubezpieczonego nastąpi 15 stycznia 2013 r. – staż hipotetyczny ustala się do podwyższonego wieku emerytalnego Zgon ubezpieczonego nastąpił 15 grudnia 2012 r. – staż hipotetyczny ustala się do wieku 60 lat

Zmiany dot. renty z tytułu niezdolności do pracy Zmiana art. 13 ust. 3a ustawy emerytalnej orzeczenie lekarza orzecznika (komisji lekarskiej) ZUS ustalające niezdolność do pracy do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem) renciści uprawnieni w dniu 1 stycznia 2013 r. do renty z tytułu niezdolności do pracy do dnia osiągnięcia dotychczasowego wieku emerytalnego, wynoszącego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny, zachowują uprawnienia do renty do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem)

Zmiany dot. renty z tytułu niezdolności do pracy (c.d.) Do osób pobierających w dniu 1 stycznia 2013 r. renty z tytułu niezdolności do pracy wysłano powiadomienia o zachowaniu uprawnień do świadczenia do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem) Jeżeli prawo do świadczenia uległo zawieszeniu – powiadomienia zostaną wysłane po wznowieniu wypłaty Jeżeli prawo do świadczenia ustało przed dniem 1 stycznia 2013 r. i zostanie przywrócone po dniu 31 grudnia 2012 r. – powiadomienia zostaną wysłane wraz z decyzją przywracającą prawo do świadczenia Powiadomienia zostaną wysłane do osób, które mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat dla kobiety i 65 lat dla mężczyzny w związku z orzeczona niezdolnością do pracy do tego dnia (po tym dniu prawo do renty ustaje) Do powiadomień dołączona zostanie również legitymacja emeryta – rencisty, z nowym okresem uprawnień do renty

Zmiany dot. emerytury najniższej z art.87 ustawy emerytalnej Wiek uprawniający do podwyższenia do kwoty emerytury najniższej w myśl art. 87 ustawy emerytalnej to wiek ustalony zgodnie z art. 24 ust. 1a i 1b - podwyższony wiek emerytalny

Zmiany dot. emerytury najniższej z art.87 ustawy emerytalnej (c.d.) Wydłużenie wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych uprawniających kobietę do emerytury najniższej – docelowo do 25 lat. Okresy uprawniające do podwyższenia emerytury do kwoty najniższej będą wynosiły: od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. – 20 lat od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. – 21 lat od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. – 22 lata od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2019 r. – 23 lata od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2021 r. – 24 lata od 1 stycznia 2022 r. – 25 lat

Zmiany dot. emerytury najniższej z art.87 ustawy emerytalnej (c.d.) Staż uprawniający do podwyższenia do minimum w stosunku do kobiety powinien być ustalany w powiązaniu z wiekiem ukończonym w poszczególnych okresach wskazanych w art. 24 ust.1a ustawy emerytalnej - zgodnie z jej datą urodzenia I tak: Staż wynoszący 20 lat muszą udowodnić kobiety urodzone do dnia 31 grudnia 1952 r. oraz kobiety urodzone w okresie od 1 stycznia 1953 r. do 30 września 1953 r. Kobiety urodzone w okresie od 1 października 1953 r. do 31 grudnia 1953 r. - wiek 60 lat i 4 miesiące osiągną w I kwartale 2014 r. i są zobowiązane do udowodnienia stażu wynoszącego 21 lat (obowiązującego od 1.01.2014 r.), itd.

Zmiany dot. zawieszalności - art.103 ust.2 ustawy emerytalnej Osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego – ustalanego indywidualnie dla każdego emeryta na podstawie art. 27 ust. 2 i 3 (urodzonego przed 1 stycznia 1949 r.) albo na podstawie art. 24 ust. 1a i 1 b (urodzonego po dniu 31 grudnia 1948 r.) pozwala na pobieranie świadczenia w pełnej wysokości (nie dotyczy to osoby kontynuującej zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy)

Zmiany dot. emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej Z dniem 1 stycznia 2013 r. zniesiony zostanie warunek rozwiązania stosunku pracy - jako warunek wymagany do ustalenia prawa do emerytury z art. 184. Osoba kontynuująca w ramach stosunku pracy zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy może mieć ustalone prawo do tej emerytury - ulegnie ono zawieszeniu w trybie art. 103a ustawy emerytalnej Uwaga: Zachowany został warunek rozwiązania stosunku pracy w stosunku do emerytur górniczych przyznawanych na podstawie art. 34, 48 i 49 ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym w dniu 31 grudnia 2006 r. oraz do emerytur z art. 88 Karty Nauczyciela

ukończyła wiek 62 lata - kobieta i 65 lat – mężczyzna Emerytura częściowa Emerytura częściowa przysługuje osobie, urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., która: nie ukończyła podwyższonego wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust.1a pkt 26-85 oraz ust. 1b pkt 2-20 ustawy emerytalnej ukończyła wiek 62 lata - kobieta i 65 lat – mężczyzna ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn 31

Emerytura częściowa (c.d.) Emerytura częściowa przysługuje: kobiecie urodzonej po dniu 31 grudnia 1958 r. (podwyższony wiek emerytalny kobiety urodzonej w I kwartale 1959 r. wynosi 62 lata i 1 miesiąc – kobiety, urodzone w tym kwartale, jako pierwsze mogą ubiegać się o emeryturę częściową) mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. (podwyższony wiek emerytalny mężczyzny urodzonego w I kwartale 1949 r. wynosi 65 lat i 5 miesięcy – mężczyźni, mogący ubiegać się po raz pierwszy o emeryturę częściową, to mężczyźni urodzeni w tym kwartale) 32

Emerytura częściowa (c.d.) Staż, wymagany do uzyskania prawa do emerytury częściowej, wynoszący 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, ustalany jest na zasadach przyjętych dla emerytur przyznawanych dotychczas ubezpieczonym, urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Uwzględnieniu podlegają: okresy składkowe nieskładkowe okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w tym gospodarstwie, okresy pobierania renty (nowe brzmienie art.10 a ust. 1 ustawy emerytalnej) 33

Zasady dot. emerytury częściowej Osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego przez osobę mającą ustalone prawo do emerytury częściowej nie oznacza przyznania z urzędu emerytury określonej w art. 24 ustawy emerytalnej Przyznanie tej emerytury następuje na wniosek osoby pobierającej emeryturę częściową – po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego i po ustaniu stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem Oznacza to, że emerytura częściowa może być wypłacana również po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego Emerytura częściowa nie podlega zawieszeniu ani zmniejszeniu – w tym również zawieszeniu na podstawie art.103a ustawy emerytalnej. Emerytura częściowa podlega zawieszeniu wyłącznie na wniosek emeryta 34

Zasady dot. emerytury częściowej (c.d.) Emerytura częściowa jest emeryturą w rozumieniu art. 3 ustawy, a więc będzie wypłacana w zbiegu: z rentą z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, z rentą inwalidy wojskowego, którego niezdolność pozostaje w związku ze służbą wojskową - na zasadach przewidzianych do wypłaty świadczeń w zbiegu 35

Wysokość emerytury częściowej Ustalenia wysokości emerytury częściowej dokonuje się poprzez: obliczenie pełnej kwoty emerytury zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej przy czym do podstawy jej obliczenia przyjmuje się: kwotę zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych w I filarze ZUS do końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury częściowej, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego (waloryzacja roczna i kwartalna składek i kapitału początkowego) podzielenie tej podstawy przez średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę częściową 36

Wysokość emerytury częściowej (c.d.) Wysokość emerytury częściowej to: 50% kwoty emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej Emerytura częściowa nie podlega podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego

Ustalanie wysokości emerytury z art Ustalanie wysokości emerytury z art.24 osobie pobierającej emeryturę częściową Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej ulega pomniejszeniu o kwoty pobieranych emerytur częściowych - w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne 38

Pomniejszanie podstawy obliczenia emerytury z art.24 (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury będzie pomniejszona o kwoty przed dokonaniem potrąceń i egzekucji - jeżeli z emerytury dokonywane były potrącenia lub egzekucja – bez względu na to, z jakiego tytułu

Pomniejszanie podstawy obliczenia emerytury (c.d.) Podstawa obliczenia emerytury z art. 24 nie będzie uwzględniała kwot z tytułu kwartalnej waloryzacji składek i kapitału początkowego przeprowadzonej przy ustalaniu wysokości emerytury częściowej - jeżeli wniosek o emeryturę określoną w art. 24 ustawy emerytalnej zgłosi osoba pobierająca emeryturę częściową gdyż przy ustalaniu podstawy obliczenia tej emerytury uwzględniona będzie: kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury określonej w art. 24 oraz kapitału początkowego - z uwzględnieniem waloryzacji rocznej i kwartalnej tych składek oraz kapitału początkowego

Zmiany dot. obliczania wysokości emerytury z art. 24 Wysokość emerytury określonej w art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej emeryturę częściową ustalana jest poprzez podzielenie: pomniejszonej podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę określoną w tym przepisie.

Zmiany podstawy obliczenia emerytury z art. 24 Podstawa obliczenia emerytury przyznawanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej, dla osoby pobierającej emeryturę częściową będzie ulegała zmianie poprzez: podwyższenie podstawy jej obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej emerytury częściowej zostanie ustalona, np. kwota nienależnie pobranych świadczeń i kwota ta zostanie zwrócona pomniejszenie podstawy obliczenia - jeżeli z tytułu pobieranej emerytury częściowej zostanie ustalone wyrównanie 42

Zmiany w innych przepisach W związku wydłużeniem wieku emerytalnego wprowadzono również zmiany w ustawie o: emeryturach pomostowych nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych świadczeniach przedemerytalnych Prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego ustaje z dniem poprzedzającym osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego

Zmiany w innych przepisach (c.d.) Osoby mające w dniu 1 stycznia 2013 r. ustalone prawo do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego) zachowują uprawnienia do tych świadczeń do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego - chyba, że prawo do świadczenia ustanie przed tym dniem Do osób pobierających te świadczenia wysłano powiadomienia o zachowaniu uprawnień do świadczenia do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego Jeżeli prawo do świadczenia uległo zawieszeniu – powiadomienia zostaną wysłane po wznowieniu wypłaty Do osób uprawnionych do emerytur pomostowych i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zostanie wysłana również legitymacja emeryta – rencisty

Zmiany w ustawie o emeryturach kapitałowych Prawo do okresowej emerytury kapitałowej może być ustalone wyłącznie kobiecie, mającej ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w wieku określonym w art. 24 ust.1a ustawy emerytalnej Okresowej emerytury kapitałowej nie może uzyskać zatem kobieta, mająca ustalone prawo do emerytury częściowej (prawo do tej emerytury ustala się przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego)

Zmiany w ustawie o emeryturach kapitałowych Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku 67 lat, a jeżeli prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej przysługuje od wcześniejszej daty – do dnia poprzedzającego ten dzień Wiek uprawniający kobietę do dożywotniej emerytury kapitałowej ustala się według daty urodzenia mężczyzny

Okresowa emerytura kapitałowa Przykład Kobieta, urodzona w dniu 16.04.1949 r., ma ustalone od 1.10.2009 r. prawo do emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej W świetle przepisów obowiązujących do dnia 31 grudnia 2012 r. - uzyskałaby prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej w wieku 65 lat i - do dnia poprzedzającego osiągniecie tego wieku - pobierałaby okresową emeryturę kapitałową Zgodnie ze zmienionymi przepisami - podwyższony wiek emerytalny mężczyzny, urodzonego w kwietniu 1949 r., wynosi 65 lat i 6 miesięcy Prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej mężczyzna ten uzyska od dnia ukończenia wieku 65 lat i 6 miesięcy. Wiek ten jest również wiekiem uprawniającym kobietę do dożywotniej emerytury kapitałowej Kobieta ta ma zatem prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej od 16.10.2014 r. - natomiast do dnia 15.10.2014 r. będzie pobierała okresową emeryturę kapitałową

Okresowa emerytura kapitałowa Kobiety, mające w dniu 1 stycznia 2013 r. ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, zachowują prawo do tej emerytury - do dnia poprzedzającego osiągnięcie wieku, uprawniającego do dożywotniej emerytury kapitałowej - chyba że prawo do okresowej emerytury kapitałowej ustanie lub wygaśnie przed tym dniem Do kobiet, pobierających okresową emeryturę kapitałową wysłano powiadomienie o zachowaniu uprawnień do okresowej emerytury kapitałowej do tego dnia 48

Zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych Zmiany wprowadzone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych mające wpływ na ustalenie okresu uprawniającego do emerytury najniższej: zniesiono regulację, iż tylko osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz osoby wykonujące pracę w podmiotach zagranicznych mogą kontynuować je dobrowolnie wprowadzono możliwość dobrowolnego opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wszystkim osobom, które nie spełniają warunków objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo zniesiono warunek, wynikający z art. 87 ust. 6 ustawy emerytalnej, iż w okresie składkowym, uwzględnia się nie więcej niż 10 lat kontynuowania ubezpieczenia, dla uzyskania gwarancji najniższej emerytury

Możliwość ponownego ustalenia wysokości emerytury: Ustawa prezydencka Ustawa z dnia 10.06.2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tzw. ustawa prezydencka Możliwość ponownego ustalenia wysokości emerytury: przyznanej na zasadach dotychczasowych i obliczonej w myśl art. 53 ustawy emerytalnej, przyznanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej i obliczonej w myśl art. 26 lub 183 tej ustawy przyznanej na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej i obliczonej w myśl art. 26 tej ustawy (art. 55 ustawy emerytalnej) okresowej emerytury kapitałowej, jeżeli ponownemu ustaleniu ulega emerytura z FUS przyznana na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej i obliczona w myśl art. 26 tej ustawy  

emerytura została przyznana przed dniem 1.01.2011 r. Ustawa prezydencka Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki: emerytura została przyznana przed dniem 1.01.2011 r. była pobierana w okresie od 1.01.2009 r. do 30.09.2011 r. choćby przez część tego okresu prawo do emerytury zostało zawieszone od dnia 1.10.2011 r. w związku z kontynuowaniem zatrudnienia (art. 103a ustawy emerytalnej) zawieszenie prawa do emerytury w tym trybie trwało co najmniej 18 miesięcy wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury został zgłoszony po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych

Ustawa prezydencka Ustalenie wysokości emerytury zgodnie z powyższymi zasadami może nastąpić tylko raz. Oznacza to, iż kolejne przeliczenie może nastąpić na zasadach ogólnych.   Pierwszy wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury w myśl podanych zasad może być zgłoszony najwcześniej od dnia 1 kwietnia 2013 r. W przypadku, gdy w wyniku ponownego ustalenia emerytura jest niższa, świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości

Ponownemu ustaleniu nie podlegają: Ustawa prezydencka Ponownemu ustaleniu nie podlegają: 1) emerytury, do których prawo zostało ustalone po dniu 31.12.2010 r. tj. emerytury przyznane: na wniosek zgłoszony po dniu 31.12.2010 r. na wniosek zgłoszony przed dniem 1.01.2011 r., jeśli prawo do tych emerytur powstało po dniu 31.12.2010 r. 2) emerytury przyznane przed dniem 1.01.2011 r., które w okresie: od dnia ustalenia prawa do emerytury do 30.09.2011 r. od 1.01.2009 r. do 30.09. 2011 r. nie zostały pobrane choćby za jeden dzień, a prawo do nich było zawieszone z innych przyczyn.

Ustawa prezydencka Możliwość ponownego ustalania wysokości emerytury obliczanej według dotychczasowych zasad (art. 53 ustawy emerytalnej)  Ponowne ustalanie wysokości emerytury obliczonej w myśl art. 53 ustawy emerytalnej oznacza, że wysokość tej emerytury oblicza się na zasadach przewidzianych dla emerytur przyznawanych po raz pierwszy Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury można przyjąć: a) zarobki uzyskane w okresie 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, przy czym mogą to również być te same zarobki, które zostały wcześniej przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru emerytury (o ile mieszczą się w 20 - leciu poprzedzającym rok zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury) b) zarobki z 20 dowolnych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia c) podstawę wymiaru wcześniej przyznanej emerytury lub renty

Nie wymaga się wskazania zarobków uzyskanych po przyznaniu emerytury Ustawa prezydencka W celu ponownego ustalenia wysokości emerytury nie wymaga się, aby wskaźnik wysokości podstawy wymiaru był wyższy od ostatnio ustalonego Nie wymaga się wskazania zarobków uzyskanych po przyznaniu emerytury

- zgodnie z literą a lub b, Ustawa prezydencka Do ustalenia podstawy wymiaru oraz wysokości emerytury stosuje się kwotę bazową obowiązującą w dacie zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury   Jeżeli wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury zgłosiła osoba wcześniej uprawniona do innego świadczenia (emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo świadczenia przedemerytalnego), podstawę wymiaru należy ustalić:   - zgodnie z literą a lub b, - zgodnie z lit. c, jeżeli to jest korzystniejsze lub nie jest możliwe ustalenie podstawy wymiaru zgodnie z literą a i b .Oznacza to, że część socjalna emerytury, wynosząca 24% kwoty bazowej obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, obliczana będzie od tej kwoty bazowej wyłącznie wówczas, gdy emeryt podlegał ubezpieczeniom przez co najmniej 30 miesięcy po przyznaniu wcześniejszej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy

zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub Ustawa prezydencka Ponowne ustalenie wysokości emerytury obliczonej na zasadach zreformowanych polega na jej ponownym ustaleniu zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej, tj. w myśl zasad przewidzianych przy obliczaniu wysokości emerytury po raz pierwszy, przy czym do podstawy obliczenia „nowej” emerytury powinna być przyjęta suma składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc: zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub miesiąc, od którego podjęta zostanie wypłata emerytury (jeżeli wniosek został zgłoszony w miesiącu wcześniejszym niż miesiąc, od którego przysługuje prawo do ponownego obliczenia emerytury) oraz kapitału początkowego (z uwzględnieniem waloryzacji rocznej i kwartalnej składek i kapitału początkowego) Suma składek obejmuje również składki zewidencjonowane po przyznaniu emerytury

pomnożyć ustaloną kwotę przez liczbę miesięcy. Ustawa prezydencka Podstawa obliczenia emerytury powinna być pomniejszona o kwoty pobranej emerytury w okresie od 1.01.2009 r. do dnia 30.09.2011 r. W celu ustalenia kwoty pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury, należy: ustalić kwotę emerytury w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne wskazaną w ostatecznej decyzji o przyznaniu emerytury; nie ma znaczenia, że wysokość emerytury mogła - po jej przyznaniu - ulec zmianie w wyniku ponownego ustalenia wysokości emerytury np. w trybie art. 108 ustawy emerytalnej lub w wyniku waloryzacji; ustalić liczbę miesięcy, w których emerytura była pobierana w okresie od 1.01.2009 r. do 30.09.2011 r.; pomnożyć ustaloną kwotę przez liczbę miesięcy.  

Ustawa prezydencka Podstawę obliczenia emerytury ustaloną w myśl wskazanych wyżej zasad dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku emeryta i według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie wysokości emerytury   Jeżeli wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury złoży członek otwartego funduszu emerytalnego pobierający w okresie od 1.01.2009 r. do 30.09.2011r. emeryturę z FUS i okresową emeryturę kapitałową - należy ponownie obliczyć również okresową emeryturę kapitałową; ponownego obliczenia wysokości tej emerytury dokonuje się na zasadach przyjętych dla ponownego ustalania wysokości okresowej emerytury kapitałowej (z uwzględnieniem również środków zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS po 30 kwietnia 2011 r. )

Ustawa prezydencka W przypadku, gdy wysokość emerytury ustalana jest w myśl art. 183 ustawy emerytalnej - ponownemu ustaleniu ulega wysokość emerytury: w części liczonej według dotychczasowych zasad (art. 53 ustawy emerytalnej) poprzez jej obliczenie na zasadach przyjętych dla świadczeń ustalanych według dotychczasowych zasad, w części liczonej według nowych zasad, poprzez jej obliczenie na zasadach przyjętych dla nowych świadczeń, przy czym podstawa obliczenia emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej ulega pomniejszeniu w proporcji, do której została pomniejszona ta emerytura przy jej ustalaniu po raz pierwszy (odpowiednio 20% albo 30% zreformowanej emerytury)  

Ustawa prezydencka Jeżeli ubezpieczony urodzony przed dniem 1.01.1949 r. ma obliczoną emeryturę w myśl art. 26 jako świadczenie korzystniejsze - ponowne obliczenie wysokości emerytury następuje zgodnie z zasadami przyjętymi dla nowych świadczeń Jeżeli ubezpieczony urodzony przed dniem 1.01.1949 r. ma obliczoną emeryturę w myśl art. 53 jako świadczenie korzystniejsze - ponowne obliczenie wysokości emerytury następuje w sposób przewidziany dla świadczeń ustalanych na dotychczasowych zasadach W obu przypadkach nie należy dokonywać ponownego wariantowania wysokości emerytury  

Koniec wykładu Dziękuję za uwagę