Dr Eliza Mazurczak-Jasińska. Regulacja prawna Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tekst jedn.:

Prezentacja na temat: "Dr Eliza Mazurczak-Jasińska. Regulacja prawna Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tekst jedn.:"— Zapis prezentacji:

1 Dr Eliza Mazurczak-Jasińska

2 Regulacja prawna Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 748 z późn.zm.

3 Przedmiot ochrony: a) tzw. „bardziej trwała” niezdolność do pracy (z tzw. z ogólnego stanu zdrowia oraz z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy); b) niezdolność do samodzielnej egzystencji; c) utrata żywiciela rodziny.

4 Pojęcie niezdolności do pracy w ubezpieczeniu rentowym (art.12 u.e.i r.)

5 tzw. czasowa niezdolności do pracy jest ryzykiem ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego !!!

6 Elementy konstrukcji ryzyka niezdolności do pracy:  ekonomiczny- wyrażony w sformułowaniu „utrata zdolności do pracy zarobkowej”;  biologiczny - wyrażony w sformułowaniu „naruszenie sprawności organizmu”; element stopniowalny.

7 Rokowanie odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu -nie jest trzecim elementem w konstrukcji ryzyka, -nie przesądza o istnieniu niezdolności do pracy (wpływa na ocenę jej stopnia oraz przewidywanego okresu trwania).

8 Całkowita niezdolność do pracy całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

9 Częściowa niezdolność do pracy częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

10 Kryteria ustalenie częściowej niezdolności do pracy: utrata zdolności w znacznym stopniu; utrata zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

11 Tryb orzekania o niezdolności do pracy:  orzekanie w ZUS-ie jest dwuinstancyjne;  wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy;  organ pierwszej instancji (lekarz orzecznik ZUS-u);  organ wyższej instancji (komisja lekarska ZUS-u).

12  Odwołanie do sądu od decyzji ZUS-u możliwe jest dopiero po wyczerpaniu dwuinstancyjnego trybu ustalania zajścia ryzyka niezdolności do pracy.  W pierwszej instancji w sprawach rentowych właściwy jest okręgowy sąd pracy i ubezpieczeń społecznych.

13 Orzekanie o niezdolności do pracy  na okres nie dłuższy niż 5 lat (zasada od 2005 r.),  na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli wg wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5 lat,  możliwe jest orzekanie o trwałej niezdolności do pracy.

14 Niezdolność do samodzielnej egzystencji (art. 13 ust. 5 u.e.i r.)

15 Niezdolność do samodzielnej egzystencji jest: odrębnym ryzykiem socjalnym, ale niesamodzielnym.

16 Przesłanki orzekania niezdolność do samodzielnej egzystencji:  naruszenie sprawności organizmu;  konieczność opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych;  stały lub długotrwały charakter tej konieczności.

17 Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy: częściowa lub całkowita niezdolność do pracy; wymagany staż ubezpieczeniowy; powstanie niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (w czasie tzw. przedłużonego okresu ochronnego).

18 Wymagany okres składkowy i nieskładkowy tzw. staż ubezpieczeniowy:  wymiar: od 1 do 5 lat (art. 58 ust. 1 u.e.ir.), szczególne regulacje: młodzi ubezpieczeni i ubezpieczeni, którzy ukończyli 30 lat (tzw. gęstość ubezpieczenia);  okresy składkowe (art. 6 u.e.ir.) i nieskładkowe (art. 7u.e.ir.) uwzględnia się w proporcji 3:1 (art. 5 ust. 2 u.e.ir.);  wyłączenie - niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy (art. 57 a - 57b u.e.ir.).

19 Wypadek w drodze do pracy i z pracy (art. 57b u.e.i r.) ochrona przemieszczania się ubezpieczonych ze sfery spraw prywatnych do sfery spraw służbowych i odwrotnie

20 Elementy definicji wypadku w drodze do lub z pracy:  nagłe zdarzenie,  przyczyna zewnętrzna,  droga do pracy lub z pracy.

21 Droga do pracy lub z pracy (art. 57b ust. 2 u.e.ir.) 1) droga z domu do pracy lub z pracy do domu 2) drogę do miejsca lub z miejsca: a) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego; b) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych; c) zwykłego spożywania posiłków; d) odbywania nauki lub studiów.

22 Droga do pracy lub z pracy a)droga najkrótsza: wyjątek: droga najdogodniejsza komunikacyjnie a)droga nieprzerwana: wyjątek: przerwa życiowo uzasadniona nieprzekraczająca granic potrzeby.

23 Powstanie niezdolności do pracy:  w czasie trwania ubezpieczenia (tj. w okresach enumeratywnie wymienionych w ustawie) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.  Wyjątek: ubezpieczony, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat kobieta lub 25 lat mężczyzna oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 u.e.i r.)

24 Rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy (art. 58 u.e.ir.) :  renta stała  renta okresowa

25 Wymiar renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 62 u.e.ir.) Suma czterech wartości:  stałej (kwota stała „socjalna”)  3 indywidualnych (kwota indywidualna).

26 Wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (art. 62 ust. 2 u.e.i r.)

27 Od 1 marca 2015 r. kwoty najniższej emerytury i renty wynoszą: 880,45 zł miesięcznie - emerytura, renta rodzinna i renta dla osób całkowicie niezdolnych do pracy, 675,13 zł miesięcznie - renta dla osób częściowo niezdolnych do pracy;

28 Warunki nabycia prawa do renty szkoleniowej :  częściowa niezdolność do pracy;  posiadanie wymaganego stażu ubezpieczeniowego;  powstanie niezdolności do pracy w okresie trwania ubezpieczenia, albo w tzw. okresie ochronnym;  celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na stwierdzenie niezdolności do pracy w dotychczasowym zawodzie.

29 Wysokość renty szkoleniowej (art. 64 u e.ir.)

30 Podstawowy okres pobierania renty szkoleniowej wynosi 6 miesięcy. Łącznie okres ten nie może być dłuższy niż 36 miesięcy.

31 Warunki ogólne nabycia renty rodzinnej :  określony status żywiciela w chwili śmierci;  przynależność do kręgu uprawnionych członków rodziny. (art. 65-67 u.e.ir.)

32 Warunki szczególne nabycia renty rodzinnej dotyczą poszczególnych kategorii osób pozostających na utrzymaniu zmarłego żywiciela uprawnionych do renty rodzinnej. (art. 68-71 u.e.ir.)

33 Wymiar renty rodzinnej Stanowi określony % świadczenia przysługującego zmarłemu, zależny od liczby osób uprawnionych (art. 73 i 74u.e.ir.)

34 Zasiłek pogrzebowy Jest jednorazowym świadczeniem przysługującym w razie ziszczenia się ryzyka śmierci i związanej z nią konieczności urządzenia pochówku.

35 Osoby, po których przysługuje zasiłek pogrzebowy : 1) ubezpieczony; 2) osoba pobierająca emeryturę lub rentę; 3) osoba, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania; 4) członek rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2. (art. 77 ust. 1u.e.ir.)

36 Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego. (art. 77 ust. 3 u.e.ir.)

37 Osoby uprawnione do zasiłku pogrzebowego:  osoby fizyczne;  inne podmiotowy enumeratywnie wskazane w ustawie, o ile pokryły koszty pogrzebu.  maksymalna wysokość zasiłku 4000 zł.

38 Dodatek pielęgnacyjny (art. 75 u.e.i r.) świadczenie akcesoryjne, powiązane z emeryturą lub rentą, wysokość od 1.03.2015 r.- 208,17 zł miesięcznie.

39 Dwie niezależne podstawy nabycia prawa do dodatku pielęgnacyjnego: świadczeniobiorca uznany za całkowicie niezdolnego do pracy oraz niezdolnego do samodzielnej egzystencji, świadczeniobiorca, który ukończył 75 rok życia.

40 Dodatek dla sieroty zupełnej : ma charakter akcesoryjny do renty rodzinnej, wynosi od 1.03.2015 r. - 391,26 zł miesięcznie.