Szanse, bariery i ograniczenia w przygotowaniu i realizacji inwestycji drogowych i mostowych Zbigniew Kotlarek Prezes Zarządu Polskiego Kongresu Drogowego Warszawa, 25 czerwca 2008 r.

Historyczny wymiar programu drogowego Program budowy dróg i autostrad przewidziany do realizacji w latach 2007- 2013 jest naszą narodową i historyczną szansą Udział środków unijnych w swej skali nie powtórzy się w następnych budżetach Skala tych zadań ma wymiar historyczny i musi być programem Narodowym.

Główne uwarunkowania realizacji programu : Problemy związane z przygotowaniem inwestycji Uwarunkowania prawne Biurokracja jako bariera w procesie budowy dróg Dostępność środków finansowych Potencjał techniczny firm projektowych i wykonawców robót Stosowane technologie i rozwiązania techniczne Zasoby materiałowe, wykorzystanie materiałów miejscowych i recyklingu

Co jest szansą programu rządowego i programów regionalnych Ogromna presja i oczekiwania społeczne Znaczny stopień zaawansowania wielu projektów na etapie przygotowania inwestycji Determinacja osób zaangażowanych w te procesy\ Unijna perspektywa finansowa Przygotowanie wykonawców i producentów materiałów do realizacji programu.

Jakie są ograniczenia i bariery tempo realizacji programu jest kwestą przekroczenia punktu krytycznego - odpowiedniego (oczekiwanego) poziomu zamówień. katalog utrudnień jest otwarty - opanowanie wybranych problemów skutkuje często pojawieniem się nowych utrudnień kolejne okresy (rządy) generowały nowe utrudnienia często poważniejsze od poprzednich im dłużej się proceduje, tym bardziej osłabia się możliwości realizacyjne zmiany polityczne i kadrowe powodują utratę wiedzy historycznej zbyt wiele czasu schodzi na poznanie trudnych problemów przez zmieniające się ekipy

Problemy związane z regulacjami prawnymi zmieniające się prawo i potrzeba częstych aktualizacji, które są bardzo czasochłonne prawo i jego praktyczna skuteczność i efektywność aktualne zmiany: prawo ochrony przyrody, ustawa o zamówieniach publicznych, tzw. Spec-ustawa konieczność przeprowadzenia szybkich zmian

Kwestie ekologiczne brak równowagi miedzy potrzebami w zakresie budowy infrastruktury drogowej a skalą żądań ekologicznych. eskalacja problemów w kolejnych etapach przygotowania inwestycji spowalnia realizację zadań drogowych zgodność prawa polskiego z dyrektywami UE Nowe obszary „naturowe”, brak inwentaryzacji przyrodniczych, obowiązek konsultacji projektów z organizacjami ekologicznymi - dodatkowe utrudnienia i strata czasu

Potencjał wykonawczy Nadzory Biura projektowe Nadzory Konsultanci (ochrona środowiska,DB,PPP, doradztwo finansowe) Wykonawcy kontraktów o potencjale pow. 200 mln Wykonawcy kontraktów o potencjale poniżej 200 mln Obecny poziom zamówień jest niższy od rzeczywistych możliwości realizacyjnych firm Duże firmy walczą o małe kontrakty, małe przedsiębiorstwa walczą o przetrwanie

Potrzeba uczciwych zasad w drogownictwie Uczciwe zasady nie są zdefiniowane żadna ustawą Zasady generalne: Zasada uczciwej konkurencji Eliminowanie przypadków zmowy uczestników procesów Jasno i precyzyjnie opisane wymagania stawiane wykonawcom przez zamawiającego opisane w SIWZ Zgodna z zamówieniem realizacja robót Problem roszczeń (dla uzyskania wyższej wartości kontraktu) Zasada podziału ryzyka w umowie

Wzrost kosztów realizacji robót Im dłużej trwa proces przygotowania i realizacji, tym mniejszy efekt rzeczowy Przewymiarowanie inwestycji jako skutek roszczeń władz samorządowych i uwag na etapie konsultacji społecznych - rozwiązania wykraczają poza wymagania techniczne, co skutkuje wzrostem cen (ekrany, tunele, przebudowa infrastruktury). Jest to cena uzyskania pozytywnych opinii Niezwykle utrudniony dostęp do płatności za wykonane roboty. Najczęstszy postulat to możliwość wypłat zaliczek i płatności częściowe (szczególnie w projektowaniu)

Bariery materiałowe Lata 2006-2007 kryzysowa sytuacja związana z dużą ilością kontraktów (szczególnie w odnowach nawierzchni i na zlecenie samorządów) i wynikającym z tego brakiem kruszyw i możliwości przewozowych kolei Lata 2007-2008 spadek ilości robót (mniej odnów, b.mało robót zlecanych przez samorządy, a duże kontrakty w fazie początkowej) Zwiększone zapotrzebowanie pojawi się w latach 2010 - 2012

Nowe technologie w drogownictwie Potrzeba wykorzystania w znacznie większej skali materiałów miejscowych Recycling materiały odpadowe Konieczność opracowania Specyfikacji Technicznych pozwalających na uproszczenie procesu przygotowania i realizacji inwestycji Przestrzeganie zasad stosowania odpowiednich standardów dla odpowiednich kategorii dróg Innowacyjność –większe zaangażowanie ośrodków naukowych w proces realizacji inwestycji

Bariery kadrowe Rynek wchłonął praktycznie wszystkich inżynierów posiadających uprawnienia budowlane i projektowe Na rynku nie ma niezagospodarowanego potencjału intelektualnego w branży drogowej Wzajemne „podkupywanie” kadr przez konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa – podstawowy problem dla nowych firm w Polsce (szczególnie zagranicznych) Duże zainteresowanie kierunkami drogowo-mostowymi na uczelniach technicznych. Wymierny efekt 5 lat po skończeniu studiów Brak techników i szkół technicznych - problem uprawnień dla techników

Finansowanie inwestycji drogowych Zasada obowiązująca w nowej projekcji opiera się na zasadzie pre-finansowania zadań ze środków krajowych System kontroli jest asekuracyjnie restrykcyjny – wydłużanie procedur sprawdzająco - zatwierdzających. Skala programu wymaga zaangażowania środków prywatnych i szersze stosowanie systemu PPP (mimo, że jest droższy), dla takich obiektów jak mosty, tunele. W przypadku wprowadzenia odpłatności na drogach ekspresowych jest wiele odcinków, które mogą spełniać kryteria kwalifikujące je do tego systemu Kontynuacja systemu DB.

Sprawność zarządzania procesami przygotowania i realizacji inwestycji Kluczowe problemy to: decyzje środowiskowo-lokalizacyjne pozwolenia na realizacje zadania wraz z sprawnymi procedurami wykupu gruntów procedury przetargowe oraz sprawdzająco – zatwierdzające skuteczny system płatności

Podsumowanie – to co najważniejsze: Program budowy dróg w Polsce w latach 2008-2013 jest naszą historyczną i niepowtarzalną szansą . Program ten powinien być PROGRAMEM NARODOWYM Dziękuję za uwagę

www.pkd.org.pl