Vademecum Doradztwa Edukacyjno-Zawodowego Czynniki wpływające na decyzje zawodowe - preferencje i predyspozycje zawodowe mgr Jolanta Łachut

Specyficzne potrzeby w orientacji zawodowej ucznia Pomóc uczniom zbudować obraz siebie (by potrafili powiedzieć, kim są, jakie reprezentują cechy i kim mogą być w perspektywie zawodowej) Dać szansę poznania świata pracy (przekazać wiedzę o różnych zawodach i sposobach pełnienia ról zawodowych oraz kształtować pozytywne postawy wobec pracy) Zachęcić i nauczyć planowania kariery zawodowej (myślenia o własnym życiu w perspektywie zawodowej i planowania go z tej perspektywy)

Puzzle zawodowe Z czego układamy obraz? Czynniki wpływające na decyzje zawodowe

Czynniki wpływające na decyzje zawodowe Indywidualne Zainteresowania Uzdolnienia Temperament Umiejętności Osobowość Stan zdrowia Wiedza Doświadczenie Postawy i przekonania Informacje o możliwości kształcenia System edukacji możliwości zdobycia kwalifikacji zawodowych Możliwość podnoszenia kwalifikacji Stan zdrowia Wiedza Doświadczenie Postawy i przekonana Inne osoby Modele Wpływy rodziców Wpływy rówieśników Wpływy innych osób z otoczenia (m. in. nauczycieli) Uwarunkowania wyboru zawodu Informacje o rynku pracy Informacje o zawodach i wymaganiach Tendencje na rynku pracy Zarobki

Zainteresowania Zainteresowania to siła napędowa pobudzająca do lepszego poznania interesującej dziedziny. Łatwiej przychodzi nam nabywanie wiedzy i umiejętności w obszarze który nas interesuje. Jak rozpoznać zainteresowania? Donald Super sugeruje następujące metody: Odpowiedz na pytanie: Co lubisz robić? Inni mówią że jestem świetny w…., najlepiej wychodzi mi……., jedyne co mnie interesuje, to……. Obserwowalna aktywność (kółka zainteresowań, sposób spędzania wolnego czasu, preferowane przedmioty szkolne) Testy podczas których uczeń ujawnia swoje zainteresowania, niekoniecznie zdając sobie z tego sprawę

Zdolności i umiejętności Zdolności to predyspozycje do łatwego opanowania pewnych umiejętności, zdobywania wiedzy, uczenia się, do wykonywania lepiej od innych pewnych czynności bądź działań. Zdolność oznacza w szczególności umiejętność uczenia się i nabywania określonych sprawności Poziom zdolności zależy od wielu czynników: Wrodzonych Wychowania (środowisko rodzinne i wychowawcze) Własnej aktywności (rozwijania własnych zdolności) Zdolności współdecydują o efektach nauki, sukcesach i zadowoleniu z wykonywanej pracy

Temperament ma bardzo duże znaczenie w dopasowaniu zawodowym. Temperament to zespół formalnych i względnie stałych cech zachowania przejawiających się w sile lub wielkości reagowania . Jest uwarunkowany biologicznie. Wpływa na styl działania, wzorzec reagowania na stres , stopień wrażliwości na różne bodźce lub liczbę podejmowanych kontaktów z ludźmi Temperament ma bardzo duże znaczenie w dopasowaniu zawodowym.

Jak poznać typ temperamentu Jest kilka koncepcji temperamentu, każdy ma swoją typologię. Prezentujemy podział wg Hipokratesa: Sangwinik - optymistyczny, radosny, uwielbia, mówić, szybko syntetyzuje informacje, potrzebuje ludzi żeby bili mu brawo np. dziennikarz, wykładowca Melancholik – wierny, wytrwały, empatyczny, potrzebuje ludzi żeby im pomagać (jak woda) np. psycholog, Choleryk – szybki, zdecydowany, impulsywny, drażliwy (jak ogień)np. przedsiębiorca, kierownik, menager, Flegmatyk– precyzyjny, uporządkowany, powolny, stabilny (jak ziemia) np. farmaceuta, inżynier, chemik

Świadomość własnych wartości pomaga w dokonywaniu decyzji zawodowych Wartości dotyczą dążeń, celów, tego co jest cenne i godne pożądania i co stanowi przedmiot oraz cel dążeń. Nadają kierunek i sens podejmowanym działaniom. Są źródłem wyznaczanych priorytetów i standardów funkcjonowania w świecie. Świadomość własnych wartości pomaga w dokonywaniu decyzji zawodowych

Stan zdrowia Stan zdrowia to bardzo istotny punkt wskazań i przeciwwskazań do wykonywania danego zawodu. Warto wybrać tu złoty środek pomiędzy dwoma perspektywami: lekarską- ściśle określanymi kryteriami dopuszczenia do wykonywania zawodu rehabilitacyjną- wzmacniającą, usprawniająca i motywującą do podejmowania wyzwań, by uczeń z niepełnosprawnością nie włączył do obrazu siebie przekonania, że z powodu schorzenia czy upośledzenia ma przed sobą tylko bariery

Testy w poradnictwie zawodowym Doradcy w swojej pracy często wspierają się testami diagnozującymi. Ich popularność wynika z tego, że dostarcza wielu informacji dotyczących potencjału, które trudno uzyskać podczas rozmowy doradczej czy też obserwacji Ich stosowanie wiąże się z następującymi korzyściami: Pomagają uczniom w uzyskiwaniu wiedzy na temat samego siebie Dostarczają doradcy pełniejszego obrazu ucznia Uzupełniają inne metody by lepiej prognozować drogę zawodową ucznia

Wiedza o świecie zawodów jest źródłem tworzenia informacji zawodowej Ważna jest dojrzałość informacyjna uczniów oraz motywacja do pozyskiwania takich informacji ponieważ wszystko zaczyna się od zawodów i popytu na nie na rynku pracy Klasyfikacja Zawodów i Specjalności jest podstawowym narzędziem służącym do identyfikowania się zawodów znajdujących się na rynku pracy danego kraju Dostępna na stronach internetowych : www.praca.gov.pl

umiejętności i kompetencji. Spośród nich wyróżniamy Sukces na rynku pracy uzależniony jest od umiejętności i kompetencji. Spośród nich wyróżniamy Kompetencje twarde: kompetencje zawodowe (kwalifikacje) kompetencje wyróżniające (uprawnienia) Kompetencje miękkie kompetencje społeczne (inteligencja emocjonalna)

Inteligencja emocjonalna – to umiejętność kierowania emocjami Dziś na rynku pracy oprócz ilorazu inteligencji , studiów czy wybitnych zdolności technicznych wskazana jest inteligencja emocjonalna. To ona zapewnia skuteczność zawodową, umożliwia pracę w zespole, umiejętność inicjowania i akceptowania zmian. Jej potencjał można zwiększać i uczyć się przez całe życie i o tym mówi np. książka Daniela Golemana

Inteligencja emocjonalna – to umiejętność kierowania emocjami Inteligencja emocjonalna zależy w głównym stopniu od samoświadomości tj. od kontrolowania własnych emocji , zapału, wytrwałości w dążeniu do celu, a także od zdolności do odpowiednich zachowań społecznych To nie cecha wrodzona. Trzeba ją kształtować w dzieciach, aby zapewnić im jak najwłaściwsze wykorzystania wrodzonych zdolności w uzyskaniu sukcesu w życiu.

Twórcze myślenie kluczem do sukcesu na rynku pracy Czym się charakteryzuje? Wychodzenie poza ramy Nietrzymanie się schematów Pomysłowość, wyobraźnia Wielowątkowość Giętkość, umysłu

Zapraszamy więc do twórczego myślenia 