Specjalista do spraw odnawialnych źródeł energii ENERGIA WODY Robert Szlęzak

Cel i zakres prezentacji Celem prezentacji, jest zapoznanie uczestników szkolenia z teoretycznymi i praktycznymi zagadnieniami związanymi z Energetyką Wodną a w szczególności z Małą Energetyką Wodną.

ENEGIA WODNA NA ŚWIECIE Teoretyczne zasoby energii wodnej na świecie szacuje się na ok. 40700 TWh/rok Techniczne zasoby energii wodnej w skali świata wynoszą 14280 TWh/rok Obecnie są one wykorzystywane w ok. 27% Przewiduje się, że wskaźnik ten zostanie podwojony do roku 2020 Największe zasoby energii wodnej występują w Chinach, Rosji, Brazylii, Kanadzie, Kongo, Indiach, USA oraz Indonezji.

Energia Odnawialna w Europie OZE – E wśród krajów UE, 2006 (%GWh) Duże wodne Małe wodne Wiatrowe Na biomasę Fotowoltaiczne Geotermalne

Moc i potencjał MEW Moc (2006) i potencjał MEW przy ograniczeniach gospodarczych i środowiskowych Modernizacja nowe MEW

MEW - prognozy na 2020 Scenariusze rozwoju MEW warunki poprawione warunki istniejące dane rzeczywiste

Potencjał MEW (UE 27) MW GWh/a 12,587 50,279 już eksploatowane 12,587 50,279 modernizacja 2,921 10,952 nowe elektrownie 14,268 55,525 modernizacja 1,382 5,636 nowe elektrownie 6,524 29,127 29,776 116,756 42% 20,493 85,042 61% już eksploatowane potencjał wart rozwinięcia potencjał możliwy do rozwinięcia w sumie potencjał wart rozwinięcia już eksploatowane (udział) w sumie potencjał możliwy do eksploatacji

Kraje EU-27 - Elektrownie wodne – moc zainstalowana (GW) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Wodne o mocy zainstalowanej < 1 MW 2 781 2 738 2 784 2 842 2 839 2 814 Wodne o mocy zainstalowanej > 1 & <10 MW 9 374 8 804 9 279 9 470 9 664 9 519 Wodne o mocy zainstalowanej > 10 MW 93 343 89 685 93 296 93 737 93 567 89 626

Wykorzystanie potencjału technicznego Wykorzystanie technicznego potencjału hydroenergetycznego w niektórych krajach europejskich L.p. Kraj Potencjał Moc zainstalowana Produkcja roczna Wykorzystanie potencjału technicznego teoretyczny techniczny TWh GW  % 1 Austria 150,0 56,2 11,9 37,2 66,2 2 Bułgaria 19,8 14,8 1,4 4,6 31,1 3 Czechy 13,1 3,4 1,0 2,4 70,1 4 Francja 200,0   25,2 64,6 89,7 5 Litwa 6,0 2,5 0,1 0,5 18,3 6 Niemcy 120,0 24,7 4,5 27,9 Ok. 95  7 Polska 25,0 12,0 0,8 2,0 17,0 8 Rumunia 70,0 40,0 6,3 16,0 39,9 9 Słowacja 10,0 6,6 1,8 4,3 64,8 10 Włochy 69,0 17,5 38,5 55,8 11 Albania 15,0 1,5 5,4 35,8 12 Norwegia 600,0 29,4 121,8 59,4 13 Ukraina 45,0 23,5 12,2 51,9 Europa 2900,8 1120,5 178,8 531,0 47,4

IHA / ESHA International Hydropower Association (IHA) http://www.hydropower.org/sustainable_hydropower/HSAF.html „Hydropower Sustainability Assessment Protocol” Dr Helen Locher Coordinator, Hydropower Sustainability Assessment Forum. European Small Hydropower Association (ESHA) http://www.esha.be/ „Sustainable development of SHP plants” Prezydent ESHA – Berndhard Pelikan

Produkcja energii elektrycznej w Polsce w latach 1950 – 2008 Źródło: Raport PSE za rok 2008

Produkcja energii elektrycznej w Polsce w podziale na technologię wytwarzania (źródło Urząd Regulacji Energetyki)

ENERGIA WODNA W POLSCE Teoretyczne zasoby energii wodnej w Polsce szacuje się na ok. 23 .. 25 TWh/rok Techniczne zasoby energii wodnej w Polsce wynoszą 12TWh/rok Zasoby ekonomicznie efektywne: 8,5 TWh/rok Część specjalistów uważa, że do technicznych zasobów należy dodać 1,7 TWh/rok związanych z małymi rzekami i możliwych do wykorzystania przez MEW. Podział tego potencjału przedstawia się następująco: 56% - rzeki: 0,02-2 m3/s 30% - rzeki: 2-10 m3/s 8% - rzeki: 10-20 m3/s 6% - rzeki: >20 m3/s Obecnie jest wykorzystywane tylko ok. 18% technicznego i około 23% ekonomicznego potencjału energetycznego Stanowi to około 1,6% w bilansie energetycznym kraju

Potencjał hydroenergetyczny Polski

Potencjał hydroenergetyczny Polski teoretyczny techniczny Wisła z dopływami 16457 9270 Wisła 9305 6177 Dopływy lewobrzeżne 892 513 Dopływy prawobrzeżne 4914 2580 Odra z dopływami 5966 2400 Odra 2802 1273 1615 619 1540 507 Rzeki Przymorza 582 280 Razem 23005 11950

Mała energetyka wodna w Polsce 1925..35: 8100 obiektów (w tym młyny, tartaki, kaszarnie, elektrownie) – niektóre dane mówią o ok. 25tys. siłowni wodnych 1953: 7230 obiektów (6330 w eksploatacji) 1981/82 (studium ENERGOPROJEKTu): 2131 obiektów (300 w eksploatacji) + 863 potencjalnych miejsc instalacji na istniejących lub planowanych obiektach hydrotechnicznych 1026 lokalizacji o potencjale 1 000 GWh/a (200 MW) zalecono rewitalizacji istniejących elektrowni lub budowy nowych obiektów (< 5 MW) 2006 676 MEW (< 10 MW) o łącznej mocy 270 MW, od roku 1983 przybyło 370 obiektów o łącznej mocy około 120 MW

ENERGIA WODNA W POLSCE Największe hydroelektrownie w Polsce, to: Żarnowiec (o mocy 716 MW) Porąbka-Żar (500 MW) Solina (200 MW) Włocławek (162 MW) Żydowo (150 MW)

ENERGIA WODNA NA LUBELSZCZYŹNIE Teoretyczne zasoby wodno-energetyczne województwa lubelskiego wynoszą 707,22GWh/rok Stanowi to około 3% zasobów teoretycznych kraju Brak danych dla większości projektowanych i potencjalnych zbiorników wodnych w województwie lubelskim uniemożliwia ocenę zasobów technicznych Ale np. Teoretyczne zasoby energetyczne Wieprza, na odcinku o średnich przepływach większych od 20 m3/s, wynoszą 131 GWh/rok a zasoby techniczne 66 GWh/rok (około 50%) Teoretyczne zasoby energii wodnej w Polsce szacuje się na 23TWh/rok a techniczne wynoszą 12TWh/rok (około 50%) Przy założeniu 50% progu zasobów możliwych do wykorzystania zasoby techniczne województwa Lubelskiego wynoszą około 354 GWh/rok

ENERGIA WODNA NA LUBELSZCZYŹNIE Na terenie województwa działa obecnie 21 małych elektrowni wodnych Nie ma ani jednej elektrowni o mocy powyżej 1 MW Łączna moc zainstalowana wynosi około 1,4 MW Największe z nich to: Nielisz Elektrownia Rzeka Zainstalowana moc [kW] Wyprodukowana energia [MWh] (2002r.) Nielisz Wieprz 370 1122 Tarnogóra 200 172 Zwierzyniec 132 433 Zemborzyce Bystrzyca 91 505 Michałów 90 333