POCZĄTKI PAŃSTWA POLSKIEGO PANOWANIE MIESZKA I

SPIS TREŚCI Skąd wzięły się plemiona polskie Początki państwa polskiego Mieszko I Chrzest Mieszka I Chrystianizacja kraju Mieszka Walki z Wieletami Walki z Niemcami Koniec panowania Mieszka Dagome iudex Bolesław I Chrobry

Skąd się wzięły plemiona Polskie ? Według najbardziej w chwili obecnej wiarygodnej teorii, przyjmowanej najczęściej w archeologii polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej, obszaru wyjściowego migracji Słowian można doszukiwać się w dorzeczu środkowego i górnego Dniepru, na obszarze, na którym w pierwszych wiekach naszej ery (I-IV w. n.e.) archeolodzy wyróżniają archeologiczną kulturę kijowską. Po rozbiciu przez Hunów w r. 375 państwa Gotów, zajmującego rozległe tereny od stoków karpackich i dolnego Dunaju na zachodzie aż po Dniepr na wschodzie, powstała możliwość przesunięcia się protosłowiańskich grup z obszaru dorzecza środkowego i górnego Dniepru na znacznie bardziej atrakcyjne (zarówno ze względu na dogodne warunki do uprawiania rolnictwa, jak i ze względu na bliskość Cesarstwa Bizantyjskiego) tereny dzisiejszej zachodniej Ukrainy i Mołdawii. Osadnictwo słowiańskie w tym okresie (schyłek V - początek VI w.) mogło sięgać na tereny dzisiejszej Polski do linii górnej Wisły. Na ziemiach polskich początkowo podstawową komórką społeczną była rodzina wraz z krewnymi. Grupa rodzin z danego terytorium tworzyła małą społeczność zwaną opolem. Opola z poszczególnych terenów (zazwyczaj oddzielonych od siebie barierami naturalnymi jak rzeki, góry czy bory) tworzyły plemiona (np. Polanie, Wiślanie, Bobrzanie, Goplanie itp.). Na co dzień opolem zarządzał wiec plemienny, który w razie zagrożenia wybierał dowódcę (księcia lub wojewodę). Z czasem jednak tymczasowi wodzowie chcieli utrzymać władzę nad coraz liczniejszymi wspólnotami. Właśnie ich ambicje przyczyniły się do jednoczenia całych plemion we wspólnoty. Na terenach Polski mieszkało wiele plemion słowiańskich, z których największe to Wiślanie (nad górną Wisłą), Polanie (nad Wartą), liczne plemiona śląskie, plemiona pomorskie, Mazowszanie (nad środkową Wisłą), Goplanie (na Kujawach), czy Lędzianie (nad Sanem i Wieprzem). Wiele z nich zapewne zaczęło się jednoczyć, lecz największy sukces odnieśli Polanie

Początki państwa polskiego Około VIII wieku w Wielkopolsce powstało państwo Polan , które jednoczyło kilka mniejszych plemion osiadłych wokół grodów : Gniezna , Poznania , Kruszwicy i Kalisza . Legenda zapisana w XII wieku przez anonimowego kronikarza zwanego Gallem opowiada o rządach w Kruszwicy księcia Popiela właśnie ok. VIII wieku. Po Popielu na tronie mieli kolejno zasiadać potomkowie ubogiego rolnika Piasta : Siemowit , Leszek ,Ziemomysł i Mieszko . Ten ostatni jest już postacią historyczną , dobrze znana ze swej działalności . Państwo Polan zdołało do połowy X wieku objąć swym zasięgiem kraj między górną Wartą a Pilicą i górną Bzurą znany później jako ziemia łęczycko-sieradzka . Kolejną zdobyczą było Mazowsze i ziemie między Wisłą a Bugiem , a książę Mieszko I panujący około 960-992 roku , opanował Ziemię Lubuską i Pomorze . Pod koniec swego niewątpliwie długiego panowania Mieszko I zdołał oderwać od Czech Śląsk i kraj Wiślan , łącząc je z państwem Polan i kończąc w ten sposób budowę terytorialną państwa polskiego. Polanie

Mieszko Pierwszy Mieszko I ( urodzony w roku 922-945, zmarł 25 maja 992 roku ) – książę Polan z dynastii Piastów, sprawujący władzę od ok. 960 r. Syn Siemomysła, wnuk Lestka. Mieszko I to pierwszy historyczny władca Polan, uważany zarazem za faktycznego twórcę państwowości polskiej. Kontynuował politykę swojego ojca i dziadka, którzy jako władcy pogańskiego księstwa znajdującego się na terenach obecnej Wielkopolski, poprzez sojusze lub siłę militarną podporządkowali sobie Kujawy oraz prawdopodobnie Pomorze Wschodnie i Mazowsze. Zachowane źródła pozwalają twierdzić, że Mieszko I był sprawnym politykiem, utalentowanym wodzem i charyzmatycznym władcą. Prowadził zręczne działania dyplomatyczne, zawierając sojusz wpierw z Czechami, a następnie ze Szwecją i cesarstwem. W polityce zagranicznej kierował się przede wszystkim racją stanu, wchodząc w układy nawet ze swoimi wcześniejszymi wrogami. Synom pozostawił państwo o znacznie wyższej pozycji w Europie i przynajmniej podwojonym terytorium.

Chrzest Mieszka I Dobrawa (lub Dąbrówka) - księżniczka czeska, księżna polska, żona Mieszka I. Córka księcia czeskiego Bolesława I Okrutnego, w 965 została wydana za Mieszka I. Wraz z orszakiem duchownych przybyła do Gniezna, gdzie ,jak podaje Gall nakłoniła Mieszka I do przyjęcia chrztu w 966 roku. Obecnie sądzi się, że zmiana wyznania Mieszka I była jednym z punktów porozumienia polsko-czeskiego. W ramach wypełnienia warunków sojuszu, Mieszko uzyskał pomoc zbrojną od Czechów.

Zaprowadzenie chrześcijaństwa 965 (Jan Matejko). Chrystianizacja kraju Mieszka Zaprowadzenie chrześcijaństwa 965 (Jan Matejko). Misjonarze, przybywający do kraju Mieszka, chrzcili jego mieszkańców. W 968 roku w państwie polańskim rozpoczął działalność pierwszy biskup – Jordan , mający swą siedzibę w Poznaniu. Poprzez chrystianizację kraj Mieszka stawał się jednym z państw świata chrześcijańskiego i otwierał na różnorakie oddziaływanie kultury tego świata.

Walki z Wieletami Ten plemienny związek państwowy w latach 60-tych X wieku przeżywał swój szczyt świetności. Lud ten nie znał władzy monarszej, a czcił pogańskie bóstwo Swarożyca. Walczący z nimi Mieszko ponosił z początku klęski - w jednej z bitew w 965 roku zginął nawet jego brat nieznany z imienia. Decyzja Mieszka o przyjęciu chrztu spowodowała liczne zmiany w tej wojnie. Z jednej strony Czechy opowiedziały się po stronie Polaków, a tym samym Wieleci stracili sojusznika. Z drugiej jednak strony wprowadzenie nowej wiary mogło doprowadzić do buntu, szczególnie na terenach Wielkopolski i na Pomorzu gdzie kult boga Swarożyca był silny. Rok po Chrzcie (967r.) doszło do nowego starcia z Wieletam a w szcególności Wolinianamii. Na ich czele stanął Wichman - saski graf, wygnany z Niemiec za przestępstwa polityczne. Wtargnął on głęboko w państwo Polan i 26 IX 967 roku doszło do walnej bitwy na lewym brzegu Warty. Czesi, wraz z 2 hufcami jazdy, byli jednak po polskiej stronie. Wojska Wieletów zostały zniszczone a sam Wichman zginął w walce. Skutkiem wygranej Mieszka było umocnienie się państwa polskiego u ujścia Odry, oraz zajęcie Wolina, a być może Wołogoszczy i Uznamia.

Walki z Niemcami Nadszedł rok 972. Żywioł germański przybiera w swej ekspansji na sile. Margrabia Hodon postanawia wyprawić się na ziemię Polan. Germańska armia przeszła bez oporu przez ziemię Obodrytów i Wieletów. Oddziały Polan zgrupowane w Cedyni oczekiwały napastników. Sama Cedynia strzegła przeprawy na ważnym szlaku, który z głębi Niemiec wiódł na wybrzeże środkowe. "...Kiedy w dzień św. Jana Chrzciciela starli się z Mieszkiem, odnieśli zrazu zwycięstwo, lecz potem w miejscowości Cedynia brat jego Czcibor zadał im klęskę kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy...". Thietmar Zwycięstwo Mieszka I pod Cedynią umocniło polskie wpływy na Pomorzu Zachodnim, a także było poważnym ostrzeżeniem dla plemion zachodnio-słowiańskich. Zwycięstwo pod Cedynią jest wspaniałym epizodem z historii Polski.

Koniec panowania Mieszka I W 990 roku Mieszko I zerwał przymierze z Czechami, przyłączając na stałe ziemie Śląska zajmowany niegdyś między innymi przez plemię Ślężan do terenów Polski. Nie wiadomo czy to on, czy dopiero Bolesław Chrobry przyłączył ziemie krakowską. W każdym razie pozostaje faktem, ze Mieszko I pozostawił dobrze rozwinięte, zjednoczone i bogate ziemie państwa polskiego swojemu następcy, Bolesławowi Chrobremu.

Polska za pierwszych Piastów

Dagome iudex Testament Mieszka I - 992 . Mimo, iż tak długo dążył do zjednoczenia wszystkich ziem w jeden kraj, to na podstawie swojego testamentu, zwanego Dagome iudex. (Dagome iudex (dagome - nowe imię Mieszka) (iudex - być może spis ziem lub sędzia) książe dzieli Polskę: dla Bolesława oddaje Śląsk i Mazowsze, a dla pozostałych synów - resztę ziem, nad którymi władzę miała sprawować ich matka, Oda, aż do uzyskania przez nich pełnoletniości. Określa także w nim granice Polski oraz, co najważniejsze, oddaje siebie i Polskę pod opiekę papieżowi i zobowiązuje się do płacenia mu w zamian za opiekę, daniny. W tym samym roku umiera 25.05.992, a na czele państwa staje Bolesław Chrobry, po uprzednim wygnaniu macochy i przyrodnich braci.

Bolesław I Chrobry Bolesław Chrobry w pierwszych latach panowania utrzymywał przyjazne stosunki z cesarzem Ottonem III, starając się jednocześnie o zdobycie wpływów wśród pogańskich wciąż Słowian Połabskich (Wieletów) oraz plemion pruskich i jaćwieskich. Służyć temu miały wysyłane przez niego misje, mające za zadanie szerzenie tam chrześcijaństwa. Nie przyniosły one większych efektów. W 997 roku podczas wyprawy misyjnej na ziemie pruskie został zabity były biskup praski i osobisty przyjaciel cesarza - Wojciech Sławnikowic ( imię zakonne,  pod którym jest znany na zachodzie, - Adalbertus). Pochowano go uroczyście w stolicy księstwa - Gnieźnie. Został on już w nastepnym roku kanonizowany (uznany za świętego) jako męczennik za wiarę. W roku 1000 z wielką pielgrzymką do grobu świętego przybył cesarz Otton III (zjazd gnieźnieński). W roku poprzednim wspólnie z papieżem zatwierdził powołanie w Gnieźnie metropolii (samodzielnej prowincji kościelnej) czyli arcybiskupstwa, oraz podległych mu biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. W skład metropolii weszło później także dotychczasowe biskupstwo misyjne w Poznaniu. Pierwszym arcybiskupem gnieźnieńskim został brat świętego Wojciecha - Radzim (Gaudenty). Bolesław I Chrobry (Wielki) (urodzony 967r. w Poznaniu, zmarł 17 czerwca 1025r.) – książę Polski od 992 roku, pierwszy koronowany król Polski (od 1025 roku) z dynastii Piastów, w latach 1003-1004 był także księciem czeskim.

Quiz 1). Wymień przynajmniej 3 plemiona polskie. 2). W jakim kraju pierwszym historycznym władcą był Mieszko I ? 3). W którym roku Mieszko I przyjął Chrzest? 4). Jak nazywał się biskup, który przybył do Poznania w celu chrystianizacji pogan w kraju Mieszka? 5). Czego skutkiem była ostatnia bitwa z Wieletami? 6). Z kim Mieszko I stoczył bitwę pod Cedynią? 7). Czym było Dagome Iudex? 8). Co stanowiło zalążek plemienia? 9). Jakie ziemie odebrał Mieszko I Czechom?