NORMY I NORMALIZACJA Michał Bartosz

HISTORIA Zastosowanie jednolitego modułu budowlanego przy budowie piramidy Cheopsa (XXVI w. przed Ch.) Jednakowa szerokość dróg rzymskich- ok. 2,75 m. W 1120 r. Henryk I zastosował miarę długości- JARD (91,4cm) W 1570 r. Zygmunt August ujednolicił miary cegieł (210\297mm i 297\420mm) W 1798 r. E. Whitney („ojciec normalizacji”) dostarczył rządowi amerykańskiemu 10 tys. muszkietów, w których możliwa była zamiana części. W 1869 r. Stowarzyszenie Niemieckich Inżynierów (VDI) rozpoczęło prace nad wydaniem katalogu znormalizowanych profili stali walcowanej W 1901 r. powstał pierwszy komitet normalizacyjny (Commitee of Standards)

DEFINICJE: NORMALIZACJA – działalność mająca na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania dotyczących istniejących lub możliwych do zaistnienia problemów technicznych. NORMA – przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną dokument ustalający – do powszechnego i wielokrotnego stosowania – zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzają do uzyskania odpowiedniego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie.

DEFINICJE cd. TYPIZACJA-działalność normalizacyjna zmierzająca do określenia ograniczonej liczby typów podstawowych konstrukcji, wyrobów i urządzeń o tych samych właściwościach. UNIFIKACJA-metoda normalizacji mająca na celu racjonalne zmniejszenie różnorodności wyrobów lub czynności. Uzyskuje się ją poprzez ujednolicenie cech wyrobów. Unifikacja zwiększa uniwersalność maszyn i urządzeń oraz wyrobów, pozwala na obniżenie kosztów.

CELE NORMALIZACJI: funkcjonalność kompatybilność zamienność regulowanie różnorodności bezpieczeństwo ochrona środowiska ochrona wyrobu

CECHY NORMY: charakter nie obowiązujący ( fakultatywny ), czyli dobrowolność potrzeba uzgodnienia treści normy przez zainteresowanych lub też stwierdzenie, iż nie występuje sprzeciw w odniesieniu do treści powszechne zastosowanie powszechna dostępność akceptacja przez uznaną instytucję normalizacyjną brak ingerencji ze strony organów władzy w treści tej normy

PODZIAŁ NORM: norma regionalna – to norma przyjęta przez regionalną jednostkę normalizacyjną i rozpowszechniona ( CEN, CENELEC ) norma krajowa – to norma przyjęta przez krajową jednostkę normalizacyjna i rozpowszechniona norma administracyjno-terytorialna – norma przyjęta na szczeblu administracyjno-terytorialnego podziału danego kraju i rozpowszechniona norma międzynarodowa – to norma przyjęta przez Międzynarodową Organizacje Normalizacyjną i rozpowszechniona ( ISO, IEC )

TYPY NORM: PN-N-02000:1994 wymienia pewne powszechne typy norm, nie starając się ich systematyzować: norma podstawowa norma terminologiczna norma badań norma wyrobu norma procesu norma usługi norma interfejsu norma danych

ZAPIS NORM Dawniejszy: PN-88/X-88888 Teraźniejszy od 1994r. PN-X-99999:1999

POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY: Powołany przez ustawę 1 stycznia 1994 roku, przez prezesa Rady Ministrów; wchodzi w skład Polskiego Komitetu Normalizacyjnego i Miar Jakości  (PKNiMJ). Do zakresu działań Komitetu należy organizowanie i prowadzenie działalności normalizacyjnej zgodnie z potrzebami kraju, w szczególności:       - określenie stanów i kierunków rozwoju działalności normalizacyjnej       - ustalenie programów i planów prac dotyczących projektów Polskiej Normy z wykorzystaniem rezultatów międzynarodowej i regionalnej       - współpracy normalizacyjnej, w powiązaniu z potrzebami i potencjalnymi możliwościami kraju       - prowadzenie prac dotyczących podstaw i metod działalności normalizacyjnej       - opracowanie projektów Polskiej Normy       - organizowanie i nadzór nad publikowaniem i rozpowszechnianiem Polskiej Normy       - finansowanie działalności normalizacyjnej w ramach przyznanych środków budżetowych       - organizowanie i prowadzenie szkoleń, promocji i informacji o normach i normalizacji w kraju i za granicą, poradnictwo, wydawanie czasopism i innych publikacji z zakresu informacji

TREŚĆ DOKUMENTÓW NORMATYWNYCH postanowienie stwierdzenie instrukcja zalecenie wymaganie       # wymaganie bezwzględne # wymaganie opcjonalne postanowienie o zgodności postanowienie opisowe postanowienie użytkowe

TRYB OPRACOWYWANIA DOKUMENTÓW NORMATYWNYCH: Faza 1 – Zgłoszenie nowego tematu Faza 2 – Przygotowanie Projektu Propozycji - DP Faza 3 – Zatwierdzenie Projektu Propozycji Komitetu (ISO/CD). Faza 4 – „6–miesięczne głosowanie” członków ISO. Faza 5 – Opublikowanie normy ISO. Faza 6 – Opublikowanie normy przez komitety krajowe.

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE NORMALIZACYJNE: ISO: International Organization For Standardization Utworzony 23.II.1947 r. przez delegatów 25 krajów na zgromadzeniu w Londynie. W jego skład wchodzi 85 krajów. Pozostałe kraje to członkowie korespondenci i subskrybenci. Siedzibą ISO jest Genewa Języki oficjalne to: angielski, francuski i rosyjski Na czele ISO stoi Zgromadzenie Ogólne (GA). Prace normalizacyjne prowadzone są w komitetach technicznych, podkomitetach i grupach roboczych. ICE: Internaltional Electrotechnical Commision Organizacja została utworzona w 1906 r. w Londynie na podstawie decyzji Międzynarodowego Kongresu Elektrycznego. Siedzibą jest Genewa. Języki urzędowe to angielski, francuski i rosyjski. W skład wchodzi 49 pełnych członków, 9 stowarzyszonych i 4 prestowarzyszonych

MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE NORMALIZACYJNE: CEN: Europejski Komitet Normalizacyjny Komitet utworzony w 1974 r. w Brukseli Podlega on prawu belgijskiemu. Językami urzędowymi są angielski, francuski i niemiecki. Członkami są kraje UE lub EFTA. Państwa Europy Środkowej i Wschodniej uczestniczą w pracach komitetu jako afilianci (brak prawa głosu). CENELEC: Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki Został utworzony w 1973 r. z siedzibą w Brukseli. Podlega prawu belgijskiemu. Członkami jest 19 państw UE i EFTA. Normy tworzone przez te dwa komitety zwane są EURONORMAMI.