4. Polski patriotyzm na przestrzeni wieków Opracowała Helena Tomaszewska

1. Patriotyzm – pojęcie i cechy 1. Patriotyzm – umiłowanie własnej Ojczyzny = kraju. PATRIOTYZM NACJONALIZM umiłowanie własnej ojczyzny wartością kluczową jest naród skrajną formą nacjonalizmu jest szowinizm rzetelne wypełnianie obowiązków narzucanych przez prawo, przestrzeganie przyjętego prawa (nawet jeżeli jest niewygodne np. płacenie podatków) naród powinien posiadać własne państwo służba wojskowa w obronie własnego kraju wszyscy powinni dbać o rozwój narodu stawianie dobra kraju ponad interes osobisty i zawodowy nacjonalizm może być pozytywny – walka o utrzymanie niepodległości, zachowanie własnej tożsamości narodowej; solidaryzowanie się z własnym narodem przy jednoczesnym szacunku okazywanym innym narodoom lub negatywny – uzasadnienie agresji gdy przyjmiemy, że nasz naród jest „ważniejszy” czy lepszy od innych narodów– bezkrytyczny stosunek do własnego narodu, wyolbrzymienie jego zalet i niedostrzeganie wad połączone z nienawiścią i pogardą do innych narodów wartością nadrzędna jest dobro wspólne – dobro wszystkich obywateli (bez względu na ich pochodzenie etniczne – narodowe)

2. Pojmowanie patriotyzmu na przestrzeni wieków Epoka Postawy patriotyczne Kim jest patriota? Średniowiecze początkowo przywiązanie do „Małej Ojczyzny” – zamieszkiwanej ziemi (księstwa, prowincji) wierność suzerenowi = władcy połączona wiernością panującej dynastii; od czasów Kazimierza Wielkiego (XIV w.) wierność krajowi – wprowadzono pojęcie Korony Królestwa Polskiego rozumianej jako kraj, ojczyzna = oddzielenie kraju od władcy Rycerz I RP 1569 – 1795 obrona własnego kraju podczas wojen obrona chrześcijańskiej Europy przed islamem w oświeceniu – wykorzystywanie swoich umiejętności na rzecz dobra kraju Szlachcic wywodzący się od Sarmatów, chrześcijanin Okres zaborów 1795 – 1918 przywiązanie do własnego narodu poprzez : walkę zbrojną (udział w powstaniach narodowych, praca w organizacjach konspiracyjnych) pracę pozytywistyczną (działalność mająca na celu szerzenie polskiej kultury, zwłaszcza wśród chłopstwa, wspieranie gospodarki) Obywatel – szlachcic, mieszczanin, chłop bez względu na pochodzenie etniczne; każdy kto walczy o niepodległość

II RP i II w. św. 1918 – 1945 walka o niepodległość w 1918 – 1922 r. , jej zachowanie w 1939 r., obchodzenie świąt narodowych czczenie symboli narodowych działalność w licznych organizacjach społecznych podczas wojny udział w konspiracji – walka czynna (partyzantka), walka bierna (każdy obywatel był zobowiązany do utrudniania życia okupantów); nie wiązanie utrzymywanie żadnych stosunków z wrogiem (kobiety); zachowanie dóbr polskiej kultury i nauki; udział w walkach na poza granicami kraju u boku sojuszników Obywatel bez względu na pochodzenie etniczne i społeczne PRL 1945 – 1989 współpraca z organami władzy wspieranie sojuszu z ZSRR stawianie interesu partii ponad własny Obywatel wspierający państwo i system komunistyczny III RP od 1989 postępowanie zgodnie z prawem wierność krajowi gotowość obrony kraju dbanie o pozytywny obraz kraju w oczach obcokrajowców Obywatel wypełniający obowiązki wymienione w konstytucji Polak = Europejczyk