„WPŁYW GOTOWOŚCI SZKOLNEJ NA PROCESY ADAPTACYJNE - - KILKA WSKAZÓWEK DLA NAUCZYCIELI”. Wskazówek udzielają psychologowie: Katarzyna Józwiak Magdalena Raj – Wróblewska.

Problem przekroczenia ,,progu szkolnego” rozpatruje się w kategoriach dojrzałości szkolnej, rozumianej jako osiągnięcie takiego poziomu rozwoju funkcji psychofizycznych, który umożliwia sprawne funkcjonowanie dziecka w szkole.

Wybrane podstawy prawne obniżenia wieku edukacji dzieci w szkole: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572 z późń. zm.) Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2009 r., Nr 56, poz.458) Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.)

1 wrzesień 2012 rok wszystkie dzieci pięcioletnie obowiązkowo rozpoczynają edukację przedszkolną wszystkie dzieci sześcioletnie obowiązkowo rozpoczynają naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej

Najogólniej dojrzałością szkolną określa się poziom rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego dziecka ,który: jest niezbędny do podjęcia przez nie różnorodnych obowiązków, jakie niesie ze sobą życie szkolne czyni je wrażliwym na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej stanowi element równowagi pomiędzy wymaganiami szkoły , a możliwościami rozwojowymi dziecka

Według B. Wilgockiej – Okoń ,, dojrzałość szkolna to taki stopień rozwoju fizycznego i psychicznego, które czyni dziecko podatnym i wrażliwym na oddziaływanie szkoły i umożliwia naukę w klasie pierwszej”.     Stefan Szuman określając dojrzałość szkolną również zwraca uwagę na to, że powodzenie w nauce wiąże się z wrażliwością i podatnością dziecka na naukę, gdzie: wrażliwość to stopień zainteresowania dziecka nauką szkolną podatność to możność zrozumienia tego, co się dziecku pokazuje, jak też umiejętność podporządkowania się wychowawczym wymaganiom szkoły i godnego współżycia z kolegami.

rozwój emocjonalno – społeczny Zdaniem wielu psychologów określając stopień dojrzałości szkolnej należy brać pod uwagę trzy aspekty: rozwój fizyczny rozwój umysłowy rozwój emocjonalno – społeczny

Uczeń dojrzały fizycznie to dziecko, które: jest zdrowe ,silne, dobrze zbudowane i ogólnie sprawne ruchowo potrafi przez chwilę stać na jednej nodze, skacze na jednej nodze, przeskakuje przez przeszkody sprawnie i szybko biega , przy czym ruchy rąk i nóg są zharmonizowane posiada niezaburzoną sprawność manualną i grafomotoryczną oraz koordynację wzrokowo – ruchową charakteryzuje się poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłowych jest wytrzymałe, zdolne do większych wysiłków Jest dobrze odżywione, odporne na choroby i zmęczenie ma zapewnioną odpowiednią ilość snu co sprawia, że mniej męczy się czynnościami związanymi z pisaniem , rysowaniem, czy wycinaniem.

Przez dojrzałość umysłową rozumie się taki poziom rozwoju funkcji poznawczych, który umożliwią dziecku osiąganie dobrych wyników w nauce, czyli sprostanie wymaganiom edukacyjnym klasy pierwszej.

Uczeń dojrzały umysłowo to dziecko, które posiada: pewien zasób wiedzy o świecie, o życiu przyrody i ludzi orientację w najbliższym otoczeniu oraz środowisku, w którym żyje umiejętność opowiedzenia o swojej rodzinie, o psie lub kocie, o ulubionych zabawkach, bądź obejrzanym filmie pewien zasób doświadczeń i wyobrażeń, będących podstawą do rozwoju pojęć umiejętność dostrzegania i różnicowania spostrzeżeń zdolność skupienia uwagi na zadaniu ( odchodzenia od uwagi krótkotrwałej i mimowolnej do uwagi długotrwałej i dowolnej ) potrzebę doprowadzania rozpoczętej pracy do końca z uwagi na zainteresowanie wynikiem końcowym zdolność do zapamiętywania i odtwarzania materiału ze zrozumieniem i na polecenie nauczyciela prawidłowy rozwój mowy zarówno pod względem artykulacji dźwięków jak i zasobu pojęć i słów zdolność do wnioskowania potrzebę aktywności poznawczej - chce się uczyć, zdobywać wiedzę, poznawać nowe zjawiska, interesuje się czytaniem i pisaniem

O poziomie umysłowym mogą świadczyć również rysunki dziecka O poziomie umysłowym mogą świadczyć również rysunki dziecka. Rysunki dzieci dojrzałych są bogate w treść, kolory, zawierają duża szczegółów, są prawidłowo rozmieszczone na kartce. Przy odwzorowywaniu zachowany jest właściwy kierunek od lewej do prawej krawędzi kartki i z góry na dół.

Uczeń dojrzały emocjonalno – społecznie to dziecko, które: jest w znacznym stopniu samodzielne łatwo i chętnie nawiązuje kontakty zarówno z nauczycielami jak i rówieśnikami dobrze czuje się w nowym środowisku szkolnym posiada umiejętność współdziałania i współpracy w grupie, z chęcią podejmuje zadania na rzecz innych potrafi podporządkować się niezbędnym wymaganiom dyscypliny jest obowiązkowe , wytrwałe i wrażliwe na opinię nauczyciela cieszy się z osiągnięć całej grupy jest odpowiedzialne za podjęte zadania , np. rolę dyżurnego rozpoczętą pracę stara się doprowadzić do końca, pomimo zmęczenia posiada równowagę psychiczną, czyli siła i jakość jego reakcji są adekwatne do działającego bodźca / sytuacji reaguje prawidłowo na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania i postępów w nauce dobrze znosi niepowodzenia i frustrację jest zdolne do przeżywania pozytywnych emocji (solidarności , życzliwości i przyjaźni)

O niedojrzałości emocjonalno – społecznej ucznia mogą świadczyć między innymi następujące objawy: wybuchowość drażliwość agresywność fizyczna / słowna płaczliwość z byle powodu psychosomatyka - bóle głowy, brzucha, bezsenność, wymioty, biegunka bez istotnej przyczyny organicznej

Rodzice nie powinni utwierdzać się w przekonaniu, iż wystarczy umiejętność czytania, liczenia , pisania, by mieć sukcesy w szkole. Na powodzenie szkolne wpływa wiele czynników, wzajemnie ze sobą powiązanych. Zatem dziecko przekraczające próg szkolny , powinno posiadać zespół umiejętności przydatnych w szkole , określanych mianem dojrzałości szkolnej.

Ideałem byłaby harmonia i równy rozwój wyżej wymienionych sfer rozwojowych. Zwykle jednak pomiędzy poszczególnymi sferami rozwoju dziecka mogą być mniejsze lub większe różnice. Nie oznacza to , że uczeń mający niewielkie braki np. w rozwoju społecznym czy dojrzałości emocjonalnej nie będzie w stanie przystosować się do warunków szkolnych. Przy odpowiedniej opiece środowiska, kiedy rodzice zdają sobie sprawę z braków dziecka i pracują nad ich likwidacją oraz przy własnej pracy i aktywności dziecka , te niedobory mogą być szybko wyrównane.

Dzieci o niskiej gotowości szkolnej, wymagające szczególnego zainteresowania ze strony rodziców i nauczycieli jak również pomocy specjalistycznej to dzieci, które: niechętnie włączają się do ruchowych zabaw zespołowych, są smutne, milczące mają mało płynne ruchy, nieskoordynowane, kanciaste, nie nadążają za innymi dziećmi w bieganiu czynności codzienne wykonują powoli i niezręcznie, mają: - nadmierne napięcie mięśniowe – zbyt silny nacisk ołówka, kredki - zbyt grube linie rysunku – stąd częste przedziurawienia kartki - ruchy ręki gwałtowne, mało płynne - za małe napięcie mięśniowe – linie rysunku nikłe, brak siły do wycinania nożyczkami - słabą chwytność – wypuszczają przedmioty z rąk

wykazują się słabą spostrzegawczością – nie dostrzegają podobieństw i różnic, nie różnicują figur geometrycznych, nie układają obrazka z części nie potrafią wyjaśnić znaczenia słów, nie rozumieją poleceń ubogo opisują oglądaną ilustrację - dostrzegają małą liczbę szczegółów mają trudności w uczeniu się na pamięć wierszy lub piosenek posiadają mały zasób słów – odpowiadają pojedynczymi słowami, nie potrafią mówić zdaniami mają wadę wymowy – jąkanie, seplenienie, nieprawidłowa artykulacja nie rozumieją historyjek obrazkowych, mają trudności w rozwiązywaniu zagadek, prostych rebusów nie dokonują syntezy głoskowej prostych słów nie wyodrębniają słów w zdaniu

Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

§ 18. 1 „ Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce prowadzą działania pedagogiczne mające na celu: 1)rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych oraz zaplanowanie sposobu ich zaspokajania, w tym: a)w przedszkolu – obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna)”.

W procesie adaptacji ucznia do szkoły ważna rolę odgrywa nauczyciel – wychowawca. Dziecko rozpoczynające naukę w klasie pierwszej adoptuje się do szkoły szybko, chodzi do niej chętnie i lubi się uczy, o ile napotyka ze strony nauczyciela atmosferę życzliwości i troski. Dla pierwszoklasistów sprawą ważną jest osobowość nauczyciela, gdyż jest on autorytetem i powiernikiem dziecka. Nauczyciel musi ściśle współpracować z rodzicami i opiekunami.

Gdy podjęte działania nie przynoszą zadowalających efektów wskazany jest kontakt z poradnią celem wskazania możliwych form pomocy dziecku, rodzicom i nauczycielom: zajęcia korekcyjno – kompensacyjne logoterapia psychoterapia konsultacje porady szkolenia warsztaty psychoedukacyjne

Dziecko dojrzałe do nauki szkolnej to takie, które potrafi sprostać wymaganiom stawianym przez program nauczania i wychowania. Sprostanie owym wymaganiom możliwe jest dzięki zmianom rozwojowym jakim ulega cała psychika dziecka oraz ukierunkowanym oddziaływaniom stymulacyjnym najbliższego otoczenia.

POWIATOWA PORADNIA PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNA ŁĘCZYCA ul POWIATOWA PORADNIA PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNA ŁĘCZYCA ul. Kaliska 13 Tel. (24)721 – 28 – 37 e-mail: ppppleczyca@interia.pl

aby dzieci z radością szły do szkoły. „Wszyscy pragniemy, aby dzieci z radością szły do szkoły. Chcemy, żeby było to miejsce, z którego wyruszają poznawać, badać,podziwiać i uczyć się rozumieć szeroki świat oraz rządzące nim prawa…” DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONY CZAS I UWAGĘ …