Certyfikacja wyrobów i urządzeń na europejski rynek gazu Irena LUBINIECKA Biuro Certyfikacji Instytutu Nafty i Gazu http://www.inig.pl/CRF/pc.html

Instytut Nafty i Gazu Biuro Certyfikacji Jednostka notyfikowana z numerem identyfikacyjnym 1450 dla dyrektyw: 73/23/EWG; 89/106/EWG; 90/396/EWG; 92/42/EWG; 97/23/EWG; 93/42/EWG

Dyrektywy nowego podejścia Rady Unii Europejskiej Dyrektywa nowego podejścia jest to akt prawny Rady Unii Europejskiej, zawierający podstawowe wymagania, które muszą spełniać wyroby dopuszczone na rynki Unii Europejskiej oraz określający zasady i tryb potwierdzania i oznaczania zgodności z tymi wymaganiami.

Dyrektywy nowego podejścia Rady Unii Europejskiej Dyrektywy nowego podejścia opracowywane są od 1985 roku i odnoszą się do poszczególnych grup wyrobów (urządzenia gazowe, maszyny, materiały budowlane itp.).

Dyrektywy nowego podejścia Rady Unii Europejskiej Szczegółowe wymagania techniczne zawarte są w zharmonizowanych normach europejskich, zakłada się, że wyrób odpowiadający wymaganiom norm europejskich spełnia podstawowe wymagania dyrektywy.

Dyrektywa 90/396/EWG o ujednoliceniu przepisów państw członkowskich dotyczących urządzeń gazowych Urządzenia gazowe podlegają dyrektywie Rady Unii Europejskiej o ujednoliceniu przepisów państw członkowskich dotyczących urządzeń gazowych (90/396/EWG), która wprowadzona została w Unii Europejskiej 29 czerwca 1990 roku i opublikowana w Dzienniku Urzędowym Wspólnoty Europejskiej w dniu 6 lipca 1990 roku.

Dyrektywa 90/396/EWG o ujednoliceniu przepisów państw członkowskich dotyczących urządzeń gazowych Dyrektywa 90/396/EWG dotyczy: urządzeń spalających paliwa gazowe używanych do gotowania, ogrzewania, wytwarzania gorącej (do 105 °C) wody, chłodzenia, oświetlania, prania lub zmywania. Za urządzenia uważa się również palniki z wymuszonym ciągiem oraz urządzenia grzewcze przeznaczone do wyposażenia w takie palniki; urządzeń zabezpieczających, urządzeń kontroli lub urządzeń regulacyjnych i podzespołów, oddzielnie zbywanych dla celów handlowych, zwanych armaturą.

warunki i tryb dokonywania oceny zgodności, procedury oceny zgodności, Dyrektywa 90/396/EWG o ujednoliceniu przepisów państw członkowskich dotyczących urządzeń gazowych Dyrektywa określa: zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa dotyczące urządzeń spalających paliwa gazowe i ich osprzętu, warunki i tryb dokonywania oceny zgodności, procedury oceny zgodności, sposób znakowania CE wymagania stawiane jednostkom notyfikowanym w zakresie tej dyrektywy.

Dyrektywa 90/396/EWG o ujednoliceniu przepisów państw członkowskich dotyczących urządzeń gazowych Jednostka notyfikowana, jest to jednostka certyfikująca wyroby w zakresie dyrektywy, wskazana przez odpowiednie władze każdego kraju członkowskiego, która jako strona trzecia bierze udział w każdym etapie oceny zgodności wyrobu z wymaganiami dyrektywy.

Wymagania stawiane jednostkom notyfikowanym w zakresie dyrektywy 90/396/EWG Jak już wspomniano wyżej, zasadniczą rolę w ocenie zgodności wyrobu z wymaganiami, na każdym etapie tej oceny, pełnią jednostki notyfikowane dla danej dyrektywy. Stąd jednostkom tym stawia się wysokie wymagania, określone w każdej z dyrektyw odrębnie, zależnie od przyjętego modelu certyfikacji, czyli oceny zgodności.

Wymagania stawiane jednostkom notyfikowanym w zakresie dyrektywy 90/396/EWG W przypadku dyrektywy 90/396/EWG wymagania te określone są w załączniku nr 5 (do dyrektywy) i są one następujące: posiadanie systemu jakości i procedur zgodnych z normą PN-EN 45011 pt.: „Wymagania ogólne dotyczące jednostek prowadzących systemy certyfikacji wyrobów”, posiadanie personelu, koniecznych środków i wyposażenia, kompetencje techniczne i zawodowa rzetelność personelu, niezależność w prowadzeniu badań, posiadanie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Przepisy prawne dotyczące oceny zgodności urządzeń gazowych po przystąpieniu Polski do UE. Po wejściu Polski do UE w zakresie oceny zgodności urządzeń spalających paliwa gazowe i osprzętu obowiązują następujące akty prawne: Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2002 Nr 166, poz. 1360 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 22 stycznia 2000 roku o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2000, Nr 15, poz. 179). Ustawa z dnia 2 marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2000, Nr 22, poz. 271 z późniejszymi zmianami).

System kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu obejmuje: Przepisy prawne dotyczące oceny zgodności urządzeń gazowych po przystąpieniu Polski do UE. System kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu obejmuje: kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań; postępowanie w sprawie wprowadzonych do obrotu wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami; monitorowanie systemu kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu.

Przepisy prawne dotyczące oceny zgodności urządzeń gazowych po przystąpieniu Polski do UE. Kontrolę spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań prowadzą: wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej; inspektorzy pracy; Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty; organy Inspekcji Ochrony Środowiska; Prezes Urzędu Transportu Kolejowego; organy nadzoru budowlanego; Prezes Wyższego Urzędu Górniczego; dyrektorzy urzędów morskich.

W zakresie urządzeń gazowych obowiązują: Przepisy prawne dotyczące oceny zgodności urządzeń gazowych po przystąpieniu Polski do UE. Wyżej wymieniona ustawa była podstawą prawną do wprowadzenia do polskiego prawodawstwa dyrektyw nowego podejścia. Dyrektywy te zostały wprowadzone rozporządzeniami odpowiednich ministrów. W zakresie urządzeń gazowych obowiązują:

Akty prawne obowiązujące po wejściu Polski do Unii Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 kwietnia 2003 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń spalających paliwa gazowe. (DZ. U. z 2003, Nr 91, poz. 859 ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 maja 2003 roku w sprawie zasadniczych wymagań dotyczących efektywności energetycznej nowych wodnych kotłów grzewczych opalanych paliwami ciekłymi lub gazowymi (DZ. U. z 2003, Nr 97, poz. 881 ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 marca 2002 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (DZ. U. z 2002, Nr 49, poz. 414 )

Akty prawne obowiązujące po wejściu Polski do Unii Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2003 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych (DZ. U. z 2003, Nr 99, poz. 912 ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2003 roku w sprawie wymagań w zakresie efektywności energetycznej (DZ. U. z 2003, Nr 79, poz. 714 ) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881)

Akty prawne obowiązujące po wejściu Polski do Unii Wymienione wyżej rozporządzenia określają: Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące projektowania oraz wytwarzania urządzeń objętych dyrektywą; Warunki i tryb dokonywania oceny zgodności urządzeń jw.; Procedury oceny zgodności; Minimalne kryteria, jakie powinny być uwzględnione przy notyfikowaniu jednostek; Sposób oznakowania urządzeń objętych dyrektywą; Wzór oznakowania CE.

Schemat procedur oceny zgodności dla dyrektywy 90/396/EWG PRODUCENT Produkcja jednostkowa lub małoseryjna Urządzenia, produkcja seryjna i armatura (*) BADANIE TYPU WERYFIKACJA JEDNOSTKOWA Jednostka Notyfikowana weryfikuje i potwierdza, że urządzenie spełnia wymagania dyrektywy DEKLARACJA ZGODNOŚCI WE Z TYPEM Jednostka Notyfikowana prowadzi kontrole urządzeń na miejscu DEKLARACJA ZGODNOŚCI WE Z TYPEM WRAZ Z ZAPEWNIENIEM JAKOŚCI PRODUKCJI. Jednostka Notyfikowana ocenia i monitoruje system jakości producenta DEKLARACJA ZGODNOŚCI WE Z TYPEM WRAZ Z ZAPEWNIENIEM JAKOŚCI WYROBU WERYFIKACJA WE Jednostka Notyfikowana weryfikuje i potwierdza, że wyrób jest zgodny z typem typ produkcji Wybór producenta

Postanowienia dyrektywy 89/106/EEC wdrożona do polskiego ustawodawstwa ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92 poz. 881)

Art. 5 rozdz. 2 prawa budowlanego stanowi: Wyrób budowlany nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, jeżeli jest: 1) oznakowany CE, co oznacza, że dokonano oceny jego zgodności z normą zharmonizowaną albo europejską aprobatą techniczną bądź krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi, albo 2) umieszczony w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej, albo 3) oznakowany, z zastrzeżeniem ust. 4, znakiem budowlanym, którego wzór określa załącznik nr 1 do niniejszej ustawy.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 roku w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. Nr 195 poz. 2011)

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 roku w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. Nr 198 poz. 2041)

Systemy oceny zgodności w dyrektywie budowlanej Zadania producenta Zadania jednostki notyfikowanej / akredytowanej Baza do znakowania CE / B 4 Wstępne badania typu wyrobu Zakładowa kontrola produkcji Deklaracja zgodności Producenta 3 Wstępne badanie typu wyrobu 2 Certyfikacja zakładowej kontroli produkcji na podstawie kontroli wstępnej + Certyfikacja zakładowej kontroli produkcji 2+ Badanie próbek zgodnie z ustalonym planem Certyfikacja zakładowej kontroli produkcji na podstawie: - kontroli wstępnej - ciągłego nadzoru, oceny i zatwierdzenia kontroli produkcji 1 Uzupełniające badanie próbek zgodnie z ustalonym planem Certyfikacja zgodności wyrobu na podstawie zadań jednostki notyfikowanej oraz zadań przypisanych do producenta - wstępne badanie typu wyrobu - wstępna kontrola fabryki i zakładowej kontroli produkcji - ciągły nadzór, ocena i zatwierdzanie zakładowej kontroli produkcji Deklaracja zgodności Producenta wraz z Certyfikatem zgodności wyrobu 1+ Zadania jednostki notyfikowanej: - wstępna kontrola fabryki i zakładowej kontroli produkcji - audit-badanie próbek pobranych z fabryki, z rynku lub na placu budowy

System 1+ Certyfikacja zgodności wyrobu budowlanego przez notyfikowaną / akredytowaną jednostkę certyfikującą na podstawie: (zadania producenta) 1 – zakładowej kontroli produkcji; 2 – uzupełniających badań próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, prowadzonych przez producenta zgodnie z ustalonym planem badań; (zadania notyfikowanej / akredytowanej jednostki) 3 – wstępnego badania typu; 4 – wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji; 5 – ciągłego nadzoru, oceny i akceptacji zakładowej kontroli produkcji; 6 – badań sondażowych (auditowych) próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, w obrocie lub na budowie.

System 1 Certyfikacja zgodności wyrobu budowlanego przez notyfikowaną / akredytowaną jednostkę certyfikującą na podstawie: (zadania producenta) 1 – zakładowej kontroli produkcji; 2 – uzupełniających badań próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, prowadzonych przez producenta zgodnie z ustalonym planem badań; (zadania notyfikowanej / akredytowanej jednostki) 4 – wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji; 5 – ciągłego nadzoru, oceny i akceptacji zakładowej kontroli produkcji.

System 2+ Deklarowanie zgodności wyrobu budowlanego przez producenta na podstawie: (zadania producenta) 1 – wstępnego badania typu; 2 – zakładowej kontroli produkcji; 3 – badań próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym zgodnie z ustalonym planem badania, jeżeli dodatkowo wymaga tego zharmonizowana specyfikacja techniczna wyrobu; (zadania notyfikowanej / akredytowanej jednostki) 4 – certyfikacji zakładowej kontroli produkcji na podstawie: - wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji, - ciągłego nadzoru, oceny i akceptacji zakładowej kontroli produkcji.

System 2 Deklarowanie zgodności wyrobu budowlanego przez producenta na podstawie: (zadania producenta) 1 – wstępnego badania typu; 2 – zakładowej kontroli produkcji; (zadania notyfikowanej / akredytowanej jednostki) 3 – certyfikacji zakładowej kontroli produkcji na podstawie: - wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji.

2 – zakładowej kontroli produkcji. System 3 Deklarowanie zgodności wyrobu budowlanego przez producenta na podstawie: 1 – wstępnego badania typu prowadzonego przez notyfikowane / akredytowane laboratorium; 2 – zakładowej kontroli produkcji.

1 – wstępnego badania typu prowadzonego przez producenta; System 4 Deklarowanie zgodności wyrobu budowlanego przez producenta na podstawie: 1 – wstępnego badania typu prowadzonego przez producenta; 2 – zakładowej kontroli produkcji.

Dziękuję Państwu za uwagę