Warszawa, wrzesień 2007 r. Możliwości korzystania przez powiaty z krajowych programów operacyjnych finansowanych przez fundusze UE Radzyń Podlaski, 1 lutego 2008 r.

Krajowy Program Reform Krajowy Program Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna Program Konwergencji Inne strategie (sektorowe, zagospodarowania przestrzennego, regionalne i inne) NSRO - Narodowa Strategia Spójności 16 RPO PO Infrastruktura i środowisko PO Kapitał ludzki PO Innowacyjna gospodarka PO Rozwój Polski Wschodniej PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO Pomoc techniczna Strategia Rozwoju Kraju Krajowy Plan Strategiczny dla Obszarów Wiejskich Program Rozwój Obszarów Wiejskich Strategia Rozwoju Rybołówstwa PO Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich SRK uwzględnia kierunki rozwoju zawarte w dokumentach strategicznych oraz politykach UE SRK – naczelny dokument w polityce spójności w Polsce - programowanie

Programy operacyjne dla powiatów na lata 2007 – 2013 Regionalne Programy Operacyjne Infrastruktura i Środowisko Kapitał Ludzki Rozwój Polski Wschodniej Europejska Współpraca Terytorialna Szwajcarsko – Polski Program Współpracy

Regionalne Programy Operacyjne Obszary wsparcia RPO wspierają inwestycje w obszarach: 1.badania i rozwój technologiczny (BRT), innowacyjność i przedsiębiorczość 2.społeczeństwo informacyjne 3.inicjatywy lokalne w zakresie rozwoju oraz wsparcie dla struktur świadczących usługi lokalne w tworzeniu nowych miejsc pracy 4.środowisko 5.zapobieganie zagrożeniom, w tym opracowanie i wdrożenie planów zapobiegania i stawiania czoła zagrożeniom naturalnym i technologicznym 6.turystyka 7.inwestowanie w kulturę 8.inwestycje transportowe 9.inwestycje energetyczne 10.inwestycje w edukację 11.inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia i infrastrukturę społeczną Regionalne Programy Operacyjne

Podział środków Unii Europejskiej na regionalne programy operacyjne (RPO) WOJEWÓDZWO eurona 1 mieszkańca dolnośląskie ,03 kujawsko-pomorskie ,82 lubelskie ,31 lubuskie ,21 łódzkie ,46 małopolskie ,05 mazowieckie ,10 opolskie ,81 podkarpackie ,56 podlaskie ,35 pomorskie ,49 śląskie ,58 świętokrzyskie ,83 warmińsko-mazurskie ,56 wielkopolskie ,41 zachodniopomorskie ,15 POLSKA ,88 Regionalne Programy Operacyjne

Podział środków Unii Europejskiej na regionalne programy operacyjne (RPO) Podział środków Unii Europejskiej na regionalne programy operacyjne (RPO)

Regionalne Programy Operacyjne Beneficjenci RPO Województwa Lubelskiego Osie priorytetowe – udział w alokacji RPO I Przedsiębiorczości i innowacje – 21% II Infrastruktura ekonomiczna – 6,5% III Atrakcyjność obszarów miejskich i tereny inwestycyjne – 6% VI Środowisko i czysta energia – 13,5% VII Kultura, turystyka i współpraca międzyregionalna – 9,5% VIII Infrastruktura społeczna – 13,2% IX Pomoc techniczna – 2,8% IV Społeczeństwo informacyjne – 5% V Transport – 22,5%

Infrastruktura i Środowisko Łączna wartość alokacji dla POIiŚ – 27,9 mld euro z funduszy UE na lata (2015) Fundusz Spójności - 22,2 mld euro Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - 5,7 mld euro Szacowana łączna wartość projektów w latach ,5 mld euro, z czego wkład prywatny wyniesie około 2 mld euro

Infrastruktura i Środowisko osie priorytetowe I.Gospodarka wodno - ściekowa (FS)* II.Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi (FS)* III.Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska (FS)* IV.Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska (EFRR) V.Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych (EFRR)* VI. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T (FS)* VII.Transport przyjazny środowisku (FS)* VIII.Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe (EFRR)* IX.Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej (FS) X.Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku (FS)* XI.Bezpieczeństwo energetyczne (EFRR) XII.Kultura i dziedzictwo kulturowe (EFRR)* XIII.Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia (EFRR) XIV.Infrastruktura szkolnictwa wyższego *Na niebiesko zaznaczono priorytety, gdzie beneficjentami są m.in. JST

Komponent regionalny woj. lubelskiego = 435,16 mln euro Kapitał Ludzki Całość wsparcia EFS w Polsce na lata Podział środków finansowych w ramach PO KL: Alokacja finansowa Programu wynosi EUR środki EFS stanowią 85% tj EUR środki krajowe stanowią 15 % tj EUR Podział środków w ramach Programu: Komponent centralny: ok. 40 % Komponent regionalny: ok. 60 %

Regionalizacja wsparcia w PO KL Komponent centralny ok. 40% środków 5 Priorytetów W ramach komponentu centralnego środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na wsparcie dla struktur i systemów. Większość projektów będzie realizowana w trybie systemowym. Projekty mają charakter ogólnopolski lub są realizowane w co najmniej kilku województwach. Rolę IP i IP2 pełnią poszczególne ministerstwa lub instytucje przez nie wskazane. Komponent regionalny ok. 60% środków 4 Priorytety W ramach komponentu regionalnego środki zostaną przeznaczone głównie na wsparcie dla osób i grup społecznych. Większość projektów będzie realizowana w trybie konkursowym. Projekty mają charakter lokalny lub regionalny. Rolę IP i IP2 pełnią władze samorządowe na poziomie województwa. 1 Pomoc Techniczna 4% środków 1 Priorytet środki dla zapewnienia funkcjonowania systemu instytucjonalnego

Priorytety PO Kapitał Ludzki Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka Priorytet VII Promocja integracji społecznej Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich komponent centralny komponent regionalny Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Priorytet V Dobre rządzenie Priorytet X Pomoc Techniczna Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) stanowi dodatkowy instrument wsparcia dla województw Polski Wschodniej, uzupełniający inne programy operacyjne na lata Na realizację PO Rozwój Polski Wschodniej w latach przeznaczono ok. 2,67 mld euro, z czego: - 2,27 mld euro – wkład Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, mln euro – publiczne środki krajowe. Rozwój Polski Wschodniej

Struktura PO RPW Oś priorytetowa I. Nowoczesna gospodarka I.1. Infrastruktura uczelni I.2. Wsparcie powstawania i dokapitalizowanie instrumentów inżynierii finansowej I.3. Wspieranie innowacji I.4. Promocja i współpraca Oś priorytetowa II. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego II.1. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej Oś priorytetowa III. Wojewódzkie ośrodki wzrostu III.1. Systemy miejskiego transportu zbiorowego III.2. Infrastruktura turystyki kongresowej i targowej

Oś priorytetowa IV. Infrastruktura transportowa IV.1. Infrastruktura drogowa Oś priorytetowa V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne V.1. Promowanie zrównoważonego rozwoju turystyki V.2. Trasy rowerowe Oś priorytetowa VI. Pomoc techniczna VI.1. Wsparcie procesu wdrażania i promocja Programu Struktura PO RPW

Alokacja PO RPW na województwa województwo lubelskie 508,57 mln euro, województwo podkarpackie 487,48 mln euro, województwo podlaskie 386,86 mln euro, województwo świętokrzyskie 375,30 mln euro, województwo warmińsko-mazurskie 447,37 mln euro, Polska Wschodnia 2205,58 mln euro Z ogólnej kwoty EFRR przeznaczonej na PO RPW tj. 2273,79 mln euro wydzielono z podziału kwotę 68,21 mln euro przewidzianą na realizację Priorytetu IV Pomoc techniczna Algorytm podziału środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach PO RPW na województwa

Regionalne Programy Operacyjne Obszary wsparcia PO RPW wspiera inwestycje w obszarach: 1.infrastruktura uczelni – obiekty i wyposażenie 2.instrumenty inżynierii finansowej 3.infrastruktura podmiotów prowadzących działalność w obszarze badań i rozwoju technologicznego (BRT) 4.wsparcie współpracy i związków kooperacyjnych, klastrów 5.społeczeństwo informacyjne – Internet szerokopasmowy 6.systemy transportu zbiorowego 7.infrastruktura obiektów targowych i konferencyjnych 8.transport drogowy 9.turystyka Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Obszary wsparcia

PO RPW wdrażanie programu Lista projektów indywidualnych, przedstawiona beneficjentom w dniu 11 października 2007 r. Obwieszczenie w sprawie Listy projektów indywidualnych PO RPW ukazało się w Monitorze Polskim Nr 89 z 29 listopada 2007 poz Dla Działania I.3 w woj. lubelskim utworzono rezerwę na poziomie ok. 95 mln zł z EFRR. na poziomie ok. 95 mln zł z EFRR. Rolę Instytucji Pośredniczącej dla PO Rozwój Polski Wschodniej pełni: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Programy EWT i EISP dostępne dla powiatów województwa lubelskiego Program Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina Program Współpracy Transnarodowej Europa Środkowa Program Współpracy Transnarodowej Region Morza Bałtyckiego INTERREG IVC Program Współpracy Międzyregionalnej Europejska Współpraca Terytorialna i Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa na lata

Program Współpracy Transgranicznej POLSKA/BIAŁORUŚ/UKRAINA 2007 – 2013

Obszar zasadniczy (ang. core regions) - wyłącznie w tych regionach mogą być finansowane działania infrastrukturalne Obszar przylegający (ang. adjoining regions) - łączna wartość grantów na działania zlokalizowane w obszarze przylegającym nie może przekroczyć 20% budżetu programu Obszar wsparcia POLSKA/BIAŁORUŚ/UKRAINA

Cel programu: wspieranie transgranicznych procesów rozwojowych Priorytet 1. Wzrost konkurencyjności obszarów przygranicznych Działanie 1.1. Poprawa warunków dla rozwoju przedsiębiorczości Działanie 1.2. Rozwój turystyki Działanie 1.3. Poprawa dostępności obszaru Priorytet 2. Poprawa jakości życia Działanie 2.1. Ochrona środowiska w obszarze przygranicznym Działanie 2.2. Bezpieczne i sprawnie funkcjonujące granice Priorytet 3. Współpraca sieciowa i inicjatywy społeczności lokalnych Działanie 3.1. Budowanie potencjału współpracy na poziomie regionalnym i lokalnym Działanie 3.2. Inicjatywy społeczności lokalnych POLSKA/BIAŁORUŚ/UKRAINA

Struktury odpowiedzialne za wdrażanie programu Polska – Białoruś – Ukraina : POLSKA/BIAŁORUŚ/UKRAINA Wspólna Instytucja Zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (Departament Współpracy Terytorialnej) – Warszawa podpisywanie umów o dofinansowanie z beneficjentami Wspólny Komitet Monitorujący (międzynarodowy) zatwierdzanie dofinansowania dla projektów Wspólny Sekretariat Techniczny: Fundacja Fundusz Współpracy – Warszawa organizowanie procesu naboru projektów do dofinansowania

Budżet programu na lata wynosi: 186,2 mln EUR Na kwotę tą składają się środki pochodzące: z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – 114,45 mln EUR z budżetu UE na działania poza obszarem Wspólnoty – 71,75 mln EUR POLSKA/BIAŁORUŚ/UKRAINA

STAN PRZYGOTOWAŃ DO WDRAŻANIA PROGRAMU Trwają prace nad ustalenie systemu wdrażania programu i zatwierdzeniem ostatecznej wersji dokumentu programowego do wysłania do Komisji Europejskiej Zatwierdzenie Programu przez Komisję Europejską planowane jest na lipiec-sierpień 2008 r. Ogłoszenie pierwszego naboru planowane jest na koniec 2008 r. lub początek 2009 r. Aktualne informacje nt. Programu, w tym projekt dokumentu programowego, znajdują się na stronach Instytucji Zarządzającej:

Program współpracy transnarodowej Europa Środkowa

Austria Czechy Niemcy (część) Polska Słowacja Słowenia Węgry Włochy (część) Ukraina (obserwator) Budżet programu (EFRR): 246 mln euro Granice programu CADSES Nowe regiony: Liguria, Dolina Aosty, Piemont Zasięg terytorialny programu

Priorytety tematyczne i cel programu Cel programu Poprawa spójności terytorialnej i wzmocnienie konkurencyjności obszaru Europy Środkowej P1 -Wspieranie innowacyjności na obszarze Europy Środkowej poprawa spójności terytorialnej obszaru P2 -Poprawa zewnętrznej i wewnętrznej dostępności obszaru Europy Środkowej P3 -Odpowiedzialne wykorzystywanie środowiska P4 -Podniesienie konkurencyjności oraz atrakcyjności miast i regionów

Liczba partnerów w projekcie Przynajmniej trzech finansujących partnerów z trzech krajów, z których co najmniej dwa to Państwa Członkowskie Kategorie beneficjentów władze krajowe, regionalne i lokalne oraz instytucje publiczne działające w dziedzinach rozwoju regionalnego, technologii i innowacji, rozwoju miast i wsi, transportu, zarządzania środowiskiem, zarządzania ryzykiem podmioty prawa publicznego, takie jak agencje rozwoju regionalnego czy agencje innowacyjności instytucje prywatne Wysokość dofinansowania dla polskich beneficjentów Do 85% Partnerstwo transnarodowe

Zakładany harmonogram Pierwszy nabór orientacyjny termin: marzec-kwiecień 2008 r. otwarty dla wszystkich priorytetów Start programu Seminaria informacyjne – I kwartał 2008 r. 12 lutego 2008 r. - Seminarium Informacyjne Programu dla Europy Środkowej, Rzeszów 6 marca 2008 r. - Ogólnopolskie Seminarium Informacyjne Programu dla Europy Środkowej, Katowice 17 marca 2008 r. - Seminarium Informacyjne Programu dla Europy Środkowej, Łódź 31 marca - 1 kwietnia 2008 r. - Seminarium dla Partnerów Wiodących Programu dla Europy Środkowej połączone z konsultacjami indywidualnymi dla wnioskodawców [w języku angielskim], Wrocław

Struktury programu Instytucja Zarządzająca: Miasto Wiedeń Wspólny Sekretariat Techniczny: siedziba w Wiedniu Sieć Punktów Kontaktowych w państwach członkowskich Krajowy Punkt Kontaktowy przy MRR Oficjalna strona programu: Informacje w języku polskim: Krajowy Punkt Kontaktowy: Informacje

Szwajcarsko – Polski Program Współpracy Geneza: Szczyt Konfederacja Szwajcarska – Unia Europejska – 19 maja 2004 r.- decyzja Szwajcarii o przyznaniu pomocy krajom Europy Środkowo – Wschodniej; Podstawa prawna: Memorandum of Understanding pomiędzy Wspólnotą Europejską a Szwajcarską Radą Federalną w sprawie szwajcarskiej pomocy finansowej na rzecz zmniejszenia różnic gospodarczych i społecznych w rozszerzonej Unii Europejskiej podpisane 27 lutego 2006 r. pomiędzy Rządem Szwajcarii a Wspólnotą Europejską; Adresaci pomocy: Polska oraz pozostałe 9 nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej, które wstąpiły do niej w dniu 1 maja 2004 r.

Szwajcarsko – Polski Program Współpracy Alokacja: Polsce przyznano kwotę 489,020 mln franków szwajcarskich (ok. 49% całkowitej alokacji, sięgającej 1 mld CHF) Okres trwania: 5- letni okres zaciągania zobowiązań i 10-letni okres wydatkowania, rozpoczęte 14 czerwca 2007 r., w dniu przyznania pomocy finansowej Polsce przez Parlament Szwajcarski

A)Bezpieczeństwo, stabilność, wsparcie reform: inicjatywy na rzecz rozwoju regionalnego regionów peryferyjnych i słabo rozwiniętych (do 50 mln CHF) dla obszarów koncentracji geograficznej: realizacja celu zakładającego zwiększenie zatrudnienia i wysokości dochodu na terenie pod- regionu (kilka gmin wiejskich wokół 1-2 gmin miejskich) poprzez wdrożenie zintegrowanej strategii przez wybrane partnerstwa. Zintegrowana strategia dotyczy celów rozwoju gospodarczego na przykład takich jak: - rozwój lokalnej przedsiębiorczości i przetwórstwa rolnego; - rozwój zasobów ludzkich, w szczególności młodzieży z obszarów rolniczych, z uwzględnieniem nowoczesnych form szkolenia zawodowego i kształcenia ustawicznego; - rozwój sieci, partnerstw, kapitału społecznego – wsparcie pozarządowych instytucji i organizacji zaangażowanych w rozwój rolny. zwiększenie ochrony wschodnich granic Unii Europejskiej (do 20 mln CHF), w tym m.in.: zwiększenie wydajności i sprawności przejść granicznych, unowocześnienie przejść granicznych w zakresie komputeryzacji, wyposażenia i systemu zarządzania Szwajcarsko – Polski Program Współpracy obszary wsparcia

Zakres tematyczny B) Środowisko i infrastruktura: odbudowa, przebudowa i rozbudowa infrastruktury środowiskowej oraz poprawa stanu środowiska (do 117,5 mln CHF) 30 % alokacji dla obszarów koncentracji geograficznej: zarządzanie odpadami stałymi: zbiórka, segregacja oraz oczyszczanie odpadów oraz odpadów niebezpiecznych, w tym odpadów szpitalnych; wprowadzanie systemów energii odnawialnej, poprawa efektywności energetycznej; poprawa lokalnych i regionalnych publicznych systemów transportowych (np. przygotowanie dokumentacji dla dużych inwestycyjnych projektów z zakresu komunikacji; małe i dobrze ukierunkowane projekty dotyczące infrastruktury kolejowej i taboru, modernizacja systemów monitorujących i sterujących). bioróżnorodność i ochrona ekosystemów oraz wsparcie transgranicznych inicjatyw środowiskowych (do 10 mln CHF) dla obszarów koncentracji geograficznej, np.: rozwój oraz wdrażanie zintegrowanych koncepcji zarządzania zasobami naturalnymi; promowanie eko-turystyki. Szwajcarsko – Polski Program Współpracy obszary wsparcia

C) Sektor prywatny: poprawa środowiska biznesowego i dostępu do kapitału dla małych i średnich przedsiębiorstw (do 63 mln CHF) 30 % alokacji dla obszarów koncentracji geograficznej na dwa poniższe działania: udział w kapitale akcyjnym i zadłużeniu lokalnych jednostek finansowych; usługi finansowe świadczone przez lokalne jednostki finansowe dla małych i średnich przedsiębiorstw (formie kredytów, leasingu, gwarancji, poręczeń), np. w ramach właściwych instrumentów instytucji wielostronnych; projekty dotyczące budowania zdolności instytucjonalnych i prawnych na poziomie krajowym w zakresie sprawozdawczości finansowej i audytu w sektorze prywatnym (10 mln CHF). rozwój sektora prywatnego i promocja eksportu MŚP (do 10 mln CHF): wsparcie lokalnych usługodawców w zakresie – eko - wydajności i korporacyjnej społecznej odpowiedzialności; programy edukacyjne w zakresie turystyki i planowania celów wyjazdów turystycznych. Szwajcarsko – Polski Program Współpracy obszary wsparcia

D) Rozwój społeczny i zasobów ludzkich: ochrona zdrowia (do 35 mln CHF) - częściowo dla obszarów koncentracji geograficznej, m.in.: rozwój promocji zdrowia oraz strategii i struktur w zakresie profilaktyki zdrowotnej; programy z zakresu edukacji na temat ochrony zdrowia; poprawa zdolności do realizacji polityki i strategii rozwoju na szczeblu regionalnym (i krajowym) dotyczących osób starszych i niepełnosprawnych, poprawa jakości dostarczania usług dla osób starszych i niepełnosprawnych; sprzęt i szkolenia z zakresu pielęgniarstwa na podstawowym poziomie oraz z zakresu opieki społecznej, usług ambulatoryjnych i domowej opieki pielęgniarskiej; budowa i renowacja hospicjów. badania i rozwój (do 30 mln CHF): Fundusz Stypendialny i programy stypendialne pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a krajami sąsiadującymi UE obejmujące studia wyższego stopnia i podyplomowe w Rzeczypospolitej Polskiej; sprzęt dla projektów zakładających badania stosowane; wzmocnienie zdolności w zakresie zarządzania innowacyjnością. Szwajcarsko – Polski Program Współpracy obszary wsparcia

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Budżet PROW euro w tym: euro Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich euro wkład krajowy Zgodnie z zaproponowanym przez MRiRW podziałem, dla wybranych działań, do województwa lubelskiego trafi ok. 479,90 mln euro pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Programy operacyjne dla woj. lubelskiego na lata 2007 – 2013 W ramach Narodowej Strategii Spójności na lata do województwa lubelskiego, na inwestycje realizowane w tym regionie, może trafić 2 099,73 mln euro z funduszy unijnych. Kwota obejmuje alokację na Regionalny Program Operacyjny, regionalny komponent PO Kapitał Ludzki oraz PO Rozwój Polski Wschodniej.

Programy operacyjne dla woj. lubelskiego na lata 2007 – 2013

Programy operacyjne dla powiatów na lata 2007 – 2013 Szczegółowe informacje można znaleźć na stronach internetowych: RPO Woj. Lubelskiego – Infrastruktura i Środowisko – Kapitał Ludzki – Rozwój Polski Wschodniej – Europejska Współpraca Terytorialna – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich –

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4 Dziękuję za uwagę