PROFILAKTYKA
1. Ogólna koncepcja profilaktyki
trzy poziomy profilaktyki
cele profilaktyki
cele profilaktyki c.d
Główne odmiany profilaktyki Główne odmiany profilaktyki patologii społecznej wyróżnia się ze względu na rodzaj intencjonalnie podejmowanych działań mających na celu przeciwdziałanie dewiacjom. wg S.Górskiego 1. Profilaktyka eliminująco-uprzedzająca. Wiąże się ona z możliwie najwcześniejszym wykrywaniem i usuwaniem biologicznych, psychicznych i społecznych czynników zwiększających ryzyko wykolejenia jednostki. Stosowanie takich działań wyraża się w blokowaniu patogennych czynników, lub zwiększaniu odporności jednostki na wpływ wymienionych czynników. 2. Profilaktyka eliminująco-objawowa. Polega ona na możliwie wczesnym wykrywaniu i reagowaniu na początkowe objawy niedostosowania jak np. wagary, ucieczki z domu, agresywny stosunek do rodziców, nauczycieli czy rówieśników, niepowodzenia szkolne. Celem tych działań jest likwidowanie skłonności młodzieży do zachowań nieakceptowanych społecznie.
Główne odmiany profilaktyki c.d. 3. Profilaktyka powstrzymująca. Za pomocą różnych środków uniemożliwia ona lub utrudnia podjęcie decyzji dotyczącej czynu nagannego, bądź też wywołuje zmianę takiej decyzji. 4. Profilaktyka kreatywna. Wzmacnia ona i podtrzymuje formy zachowań alternatywne do nieakceptowanych społecznie, czyli takie, które mając charakter prospołeczny wywierają wpływ na ludzi tłumiąc siłę oddziaływania szkodliwych czynników konkurencyjnych. Zalążki postaw prospołecznych powinny być kształtowane w procesie wychowania. Wyniki wielu badań wskazują, że pod względem skuteczności i poniesionych kosztów ( materialnych, społecznych i etycznych) profilaktyka kreatywna jest znacznie bardziej opłacalna, niż oparta na destrukcji tradycyjna działalność profilaktyczna.
cechy wspólne dla większości działań profilaktycznych
cztery najbardziej popularne rodzaje oddziaływań profilaktycznych adresowanych do ludzi młodych wg Z.Gasia- : Pierwszy to model informacyjny. Zakłada, że dostarczanie rzetelnej wiedzy w sposób kompetentny i interesujący, prowadzi do zmiany postaw dzieci i młodzieży na pozytywne. Model ten realizowany jest z reguły w sytuacji dydaktycznej. Działania takie określa się jako nauczanie faktów. Wyraźnie skuteczniejszy wydaje się model afektywnej edukacji. Wychodzi się w nim z założenia, że pobudzenie osobowego rozwoju jednostki wiąże się z osłabieniem ryzyka wejścia na drogę patologii. Stąd celem takiej edukacji jest rozwijanie jednostkowej samoświadomości i samooceny. Młody człowiek włączony jest w działania, podczas których poznaje siebie, rozbudza własny rozwój, świadomość przeżywanych stanów i emocji oraz doświadcza swojej niepowtarzalności. Takie umiejętności mogą być przydatne w pokonywaniu sytuacji trudnych.
cztery najbardziej popularne rodzaje oddziaływań profilaktycznych adresowanych do ludzi młodych c.d Kolejnym, jest model kompetencji społecznych, w którym przygotowuje się młodzież do radzenia sobie z presją rówieśniczą. Kształci się tu takie umiejętności, jak asertywność, umiejętność mówienia NIE, prezentowanie własnych opinii, wyrażanie życzeń i oczekiwań, nawiązywanie kontaktów oraz dobieranie sobie przyjaciół. Model alternatyw to ostatni z wymienionych w literaturze. Wyrasta z założenia, że zaspokajanie potrzeb młodego człowieka w sposób akceptowany społecznie i satysfakcjonujący dla niego samego sprawi, iż nie będzie on podejmował wykorzystywanych wcześniej działań destrukcyjnych dla zaspokojenia tych samych potrzeb.