Z ACHOWANIE ASERTYWNE

Asertywno ść Asertywno ść – w psychologii termin oznaczaj ą cy posiadanie i wyra ż anie własnego zdania oraz bezpo ś rednie wyra ż anie emocji i postaw w granicach nienaruszaj ą cych praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowa ń agresywnych, a tak ż e obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. Jest to umiej ę tno ść nabyta.

Asertywno ść to: umiej ę tno ść wyra ż ania opinii, krytyki, potrzeb, ż ycze ń, poczucia winy, umiej ę tno ść odmawiania w sposób nieuległy i nierani ą cy innych, umiej ę tno ść przyjmowania krytyki, ocen i pochwał, autentyczno ść, elastyczno ść zachowania, ś wiadomo ść siebie (wad, zalet, opinii), wra ż liwo ść na innych ludzi, stanowczo ść, samoocena

Osoba asertywna ma jasno okre ś lony cel i potrafi kontrolowa ć własne emocje, nie poddaje si ę łatwo manipulacjom i naciskom emocjonalnym innych osób. Asertywno ść nie oznacza ignorowania emocji i d ąż e ń innych ludzi, lecz raczej zdolno ść do realizacji zało ż onych celów mimo negatywnych nacisków otoczenia, racjonaln ą dbało ść o własne interesy z uwzgl ę dnieniem interesów innych. Asertywno ść to obok empatii podstawowa umiej ę tno ść wchodz ą ca w skład inteligencji emocjonalnej. Diagnozy zachowa ń nieasertywnych dokonuje si ę na podstawie zablokowanych w autoprezentacji sfer komunikacji – blokady mówienia nie, wyra ż ania i przyjmowania opinii i krytyki, kontaktu z autorytetem i tłumem (trema), radzenia sobie z poczuciem winy.

Zachowanie asertywne polega na uznawaniu, ż e jest si ę tak samo wa ż nym, jak inni, na reprezentowaniu własnych interesów z uwzgl ę dnieniem interesów drugiej osoby. Zachowanie asertywne oznacza korzystanie z osobistych praw bez naruszania praw innych. Charakteryzuje postaw ę akceptacji siebie, szacunku do siebie i innych. Postawa asertywna towarzyszy ludziom, którzy maj ą adekwatny do rzeczywisto ś ci obraz własnej osoby. Stawiaj ą sobie realistyczne cele, dzi ę ki czemu w pełni wykorzystuj ą swoje mo ż liwo ś ci, a jednocze ś nie nie podejmuj ą zbyt trudnych zada ń, co ich chroni przed rozczarowaniem i krytyk ą otoczenia. Człowiek asertywny swobodnie ujawnia innym siebie, wyra ż a otwarcie swoje my ś li, uczucia, pragnienia. Czyni to w sposób uczciwy, bezpo ś redni, ś miało, bez parali ż uj ą cego l ę ku, akceptuje swoje ograniczenia, niezale ż nie od tego, czy w danej sytuacji udało mu si ę odnie ść sukces, czy te ż nie. Potrafi odpowiedzie ć nie, za żą da ć czego ś, co mu si ę nale ż y, nie l ę ka si ę nadmiernie oceny, krytyki, odrzucenia. Pozwala sobie na bł ę dy i potkni ę cia, dostrzegaj ą c swoje sukcesy i mocne strony. Gdy jest w centrum zainteresowania uwagi, potrafi działa ć bez niszcz ą cego l ę ku. Akceptuje zmiany w sobie i innych. Potrafi si ę porozumie ć z innymi, potrafi te ż dochodzi ć swych praw i egzekwowa ć je.

Trening asertywno ś ci Trening asertywno ś ci – uczenie zachowa ń asertywnych, przeprowadzane zarówno indywidualnie jak i w grupie. Uczestnicy treningu ć wicz ą wyra ż anie uczu ć, pogl ą dów, postaw i ż ycze ń w sposób bezpo ś redni i stanowczy, szanuj ą c opinie i prawa innych osób. Pionierem treningu asertywno ś ci był ameryka ń ski behawiorysta Andrew Salter, który wydał w 1949 r. pierwsz ą ksi ąż k ę na ten temat (Conditioned Reflex Therapy). Salter zajmował si ę leczeniem osób o tzw."zahamowanej osobowo ś ci" i wyró ż nił kilka rodzajów umiej ę tno ś ci, niezb ę dnych w przezwyci ęż aniu zahamowa ń m.in. werbaln ą i niewerbaln ą ekspresj ę uczu ć, akceptowanie samego siebie, przeciwstawianie si ę innym osobom. Kolejnym prekursorem treningu asertywno ś ci był Joseph Wolpe (Psychotherapy by reciprocal inhibition, Stanford 1958), który w odró ż nieniu od Sandersa koncentrował si ę na rozwi ą zywaniu problemów pacjentów jedynie w sytuacjach interpersonalnych.