PODSTAWY TURYSTYKI ćwiczenia Prowadzący: mgr Łukasz Stokłosa Rok akademicki 2012/2013

Warunki zaliczenia przedmiotu Ćwiczenia: Aktywność na zajęciach 20 pkt. (10 pkt. – prezentacja, 10 – aktywność) Wejściówka 20 pkt. Kolokwium sprawdzające 60 pkt. Przedziały punktowe: 0 – 50 punktów => ocena 2,0 51 – 60 punktów => ocena 3,0 61 – 70 punktów => ocena 3,5 71 – 80 punktów => ocena 4,0 81 – 90 punktów => ocena 4,5 91 – 100 punktów => ocena 5,0 E-learning: AFD – przynajmniej 2 wypowiedzi (odpowiedzi na zadane pytania) CZAT Test sprawdzający (na kolokwium zaliczeniowym z ćwiczeń)

Literatura Literatura obowiązkowa: Alejziak W., Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Albis, Kraków 1999. Gaworecki W. W., Turystyka, PWE, Warszawa 2000. Przecławski K., Człowiek a turystyka – zarys socjologii turystyki, Albis, Kraków 1997. Kurek W., Turystyka, PWN, Warszawa 2008. Literatura uzupełniająca: Davidson R., Turystyka, Polska Agencja Promocji Turystyki – PAPT, Warszawa 1996. Kornak A., Ekonomika turystyki, PWN, Warszawa 1979. Kulczycki Z., Historia turystyki, SGPiS, Warszawa 1982, www.intur.com.pl/ portal internetowy Instytutu Turystyki

Czym jest turystyka? Geneza: Określenie „Grand tour” (XVIII w.) – wyjazdy młodych Anglików na kontynent Termin „turysta” pojawia się po raz pierwszy w książce Stendhala „Wspomnienia pewnego turysty” (1838 r.)

Czym jest turystyka? Wg K. Przecławskiego turystyka jest: Zjawiskiem psychologicznym /człowiek jako podmiot podróżowania, odczuwający potrzebę, formułujący cel i decydujący o wyjeździe/ Zjawiskiem społecznym /w trakcie podróży człowiek wchodzi w określone styczności społeczne, w których pełni różne role/ Zjawiskiem przestrzennym /przekształcenie środowiska związane z powstawaniem infrastruktury umożliwiającej wykorzystanie walorów turystycznych, turystyka jest czynnikiem ładu przestrzennego/ Zjawiskiem ekonomicznym /rządzą nią prawa ekonomiczne, mechanizm rynkowy decyduje o kształtowaniu się podaży, popytu i cen usług turystycznych/ Zjawiskiem kulturowym

Czym jest turystyka? Turystyka jest: Funkcją kultury – wyrazem danej kultury, uwarunkowania kulturowe decydują o sposobie zachowania ludzi Elementem kultury – turystyka wpisana jest w kulturę współczesną Przekazem kultury – turystyka jest nośnikiem określonych wartości kulturowych Spotkaniem kultur – „zderzenia” kultur turystów i ludności miejscowej Czynnikiem przemian kulturowych – poprzez proces akulturacji kultury ulegają przekształceniom

Trudności w zdefiniowaniu turystyki Turystyka jest zjawiskiem interdyscyplinarnym i wieloaspektowym Jest definiowana w różny sposób przez reprezentantów różnych nauk 9 podejść (sposobów studiowania) w wyjaśnianiu zjawiska turystyki (R. W. McIntosh i C. R. Goeldner): 1) podejście instytucjonalne 2) podejście poprzez produkty 3) podejście historyczne 4) podejście organizacyjne 5) podejście ekonomiczne 6) podejście socjologiczne 7) podejście geograficzne 8) podejście interdyscyplinarne (w tym oprócz wymienionych wyżej jeszcze antropologiczne, psychologiczne, polityczne i prawne) 9) podejście systemowe (połączenie różnych podejść w jedną złożoną metodę)

Definicje turystyki Definicja Waltera Hunzikera: „…turystyka to zespół stosunków i zjawisk wynikających z podróży i pobytu osób przyjezdnych, o ile nie następuje w związku z tym osiedlenie się i podjęcie pracy zarobkowej” Definicja Krzysztofa Przecławskiego: „… w szerokim znaczeniu turystyka jest to całokształt zjawisk w ruchliwości przestrzennej, związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym (przyrodniczym, kulturowym, bądź społecznym)”

Definicje turystyki Definicja UNWTO: „… ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych, lub innych, nie dłużej niż przez rok bez przerwy, poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest działalność zarobkowa” Definicja Wiesława Alejziaka: „… ogół zjawisk związanych z podróżą i pobytem osób przebywających czasowo i dobrowolnie poza swoim codziennym środowiskiem, w tym zwłaszcza ekonomiczne i społeczne interakcje zachodzące pomiędzy organizatorami turystyki, bezpośrednimi usługodawcami, miejscową ludnością oraz samymi turystami, o ile głównym celem ich wyjazdów nie jest działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości.”

Inne ważne pojęcia Zgodnie z definicją rzymską (konferencja ONZ w Rzymie w 1963 r): Odwiedzający – to każda osoba, która przebywa w odwiedzanym kraju niezależnie od powodów odwiedzin (wypoczynek, interesy, zdrowie, studia, zjazdy, wizyty u rodziny lub znajomych, motywy religijne, sport i in.), z wyjątkiem dotyczących zatrudnienia w tym kraju. Dzielą się na turystów i wycieczkowiczów. Turysta – osoba, która w kraju czasowego pobytu spędziła przynajmniej jedną noc w jego bazie hotelowej w celach wypoczynkowych, leczniczych, krajoznawczych, religijnych, sportowych, służbowych, rodzinnych, społecznych, politycznych itp. Wycieczkowicz – to odwiedzający dany kraj, który spędził w nim mniej niż 24 godziny i nie korzystał z bazy hotelowej tego kraju. Do tej kategorii zaliczani są również odwiedzający, którzy korzystają z noclegów na statku i w pociągu i przebywają w danym kraju nawet kilka dni.

Inne ważne pojęcia – podział generalny Podróżni Osoby opuszczające swoje miejsce zamieszkania w celu odbycia podróży Wg zaleceń WTO z 1993 r. podróżnych można podzielić na: Odwiedzających „Osoby podróżujące do miejscowości znajdujących się poza ich codziennym otoczeniem, na czas nie dłuższy niż dwanaście miesięcy, jeśli podstawowym celem podróży nie jest podjęcie działalności zarobkowej wynagradzanej w odwiedzanej miejscowości” Odwiedzający dzielą się na: Turystów (przynajmniej jedną noc spędzają w obiektach noclegowych w odwiedzanej miejscowości) Odwiedzających jednodniowych (nie nocują w żadnych obiektach noclegowych w odwiedzanej miejscowości) Innych podróżnych Pozostała grupa podróżnych nie spełniających powyższych kryteriów (definicja obejmuje np. mniej lub bardziej regularne podróże między miejscem nauki lub pracy a domem rodzinnym, długość pobytu może przekroczyć 12 miesięcy, obejmuje osoby emigrujące w poszukiwaniu pracy).

Inne ważne pojęcia Ze względu na potrzeby statystyki w turystyce WTO zaleca podział odwiedzających na: Odwiedzających międzynarodowych – obejmujących turystów (osoby zatrzymujące się co najmniej na jedną noc) oraz odwiedzających jednodniowych (osoby nie korzystające z zakwaterowania w danym miejscu). Odwiedzających krajowych – obejmujących turystów (osoby zatrzymujące się co najmniej na jedną noc) oraz odwiedzających jednodniowych (osoby nie korzystające z zakwaterowania w danym miejscu). W nazewnictwie turystycznym funkcjonuje również pojęcie turysty tranzytowego: Turysta tranzytowy – podróżny zatrzymujący się w danym kraju przejazdem nawet krócej niż 24 godziny, ale w celach turystycznych.

Inne ważne pojęcia Podróżni Odwiedzający Odwiedzający międzynarodowi Turyści międzynarodowi Odwiedzający jednodniowi międzynarodowi Odwiedzający krajowi Turyści krajowi Odwiedzający jednodniowi krajowi Inni podróżni