Wielka Emigracja

Geneza Wielkiej Emigracji Po upadku powstania żołnierze walczący w powstaniu przekroczyli granice z Austrią i Prusami i udali się na zachód. Była to największa fala polskiego uchodźctwa licząca ok. 10 tys. osób. Dlatego nazwano ją Wielką Emigracją. Jej główne skupiska znajdowały się w Belgii, Wielkiej Brytanii i Francji.

Wielka Emigracja nie była zjawiskiem celowo zaplanowanym, a mimo to odegrała ogromną rolę w życiu umysłowym i politycznym Polaków. Zrodziła się on w krótkim czasie, bo w niespełna rok po klęsce listopadowej. Emigrantami byli na początku cywile: urzędnicy, artyści, dziennikarze, pisarze, inteligencja i politycy, a dopiero w późniejszym czasie oficerowie i żołnierze oraz inni uchodźcy, przede wszystkim z rosyjskiego zaboru. J. Bem to jeden z pierwszych twórców Wielkiej Emigracji, który pomógł tysiącom internowanych wojskowych przedostać się do Francji. Reszta Polaków udała się do Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Saksonii i Stanów Zjednoczonych oraz Algierii.

Joachim Lelewel i Komitet Narodowy Polski Komitet tworzyli głównie rewolucjoniści szlacheccy, którzy głosił republikańskie idee, tym samym otrzymując pomoc materialną od francuskich republikanów. Celem Komitetu Narodowego Polskiego była walka o niepodległość narodu, równouprawnienie obywateli, zniesienie pańszczyzny, wprowadzenie republiki, uwłaszczenie włościan. Ogromny nacisk kładziono na kontakty z europejskimi ugrupowaniami demokratycznymi. Jednak KNP nie miał szans na utrzymanie się ze względu na spory o przywództwo. Rozpadł się na różne grupy i tak na przykład w marcu 1832 roku zostało założone Towarzystwo Demokratyczne Polskie z grupy Krępowieckiego. Poza tym, komitet Narodowy Polski zamknięty został przez francuską policję w grudniu 1832, gdyż za przykładem Joachima Lelewela, komitet miał plany wziąć udział w powszechnej rewolucji karbonarskiej, która miała odbyć się w roku 1833 w Europie. Lelewel musiał więc opuścić Francję.

Joachim Lelewel

Ugrupowania Wielkiej Emigracji Towarzystwo Demokratyczne Polskie z Tadeuszem Krępowieckim, Ludwikiem Mierosławskim i Stanisłwem Worcellem na czele. Program ideowy tego stronnictwa został dokładnie określony w 1836 roku. TDP utworzone zostało w Paryżu w marcu 1832 roku. Natomiast datę 4 grudnia 1836 r. wiąże się z wydaniem dokumentu programowego Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, w którym stwierdza się nazwę zrzeszenia jako Manifestu Wielkiego. Manifest ten szczególną rolę przypisywał sile narodu polskiego, doceniając też wagę międzynarodowych sił w odzyskaniu niepodległości. Przyszła Polska według TDP miała być demokratyczna i republikańska, natomiast rząd narodowy nowo powstałego państwa polskiego miał znieść wszelkie przywileje stanowe oraz ogłosić właścicielami ziemskimi, tych, którzy tę ziemię uprawiali. W roku 1862 towarzystwo zostało rozwiązane, zaś jego miejsce zajęła nowo powstała grupa działaczy politycznych.

Ludwik Mierosławski

Ugrupowania Wielkiej Emigracji Konserwatywno-liberalny Hotel Lambert, skupiał najbogatsze kręgi społeczeństwa, głównie arystokrację. Obozem tym kierował Adam Czartoryski, a następnie Władysław Czartoryski, jego syn. Ta kontrowersyjna nazwa ugrupowania pochodzi od pałacu na Wyspie św. Ludwika, rezydencji Księcia. Hotel Lambert dążył do odbudowy Polski, lecz w przeciwieństwie do koncepcji Gromady Ludu Polskiego szlachta miałaby tu odgrywać rolę decydującą, zaś sprawa chłopów w ogóle ich nie obchodziła. Zwolennicy tego obozu widzieli w Adamie Czartoryskim przyszłego króla Polski. Program ich opierał się na Konstytucji 3 Maja i skupiał się na działalności oświatowej, kulturalnej oraz naukowej. Liczyli oni też na poparcie ze strony Europy Zachodniej.

Adam Czartoryski

Ugrupowania Wielkiej Emigracji Gromady Ludu Polskiego . Grupa ta zrzeszała londyńskich przedstawicieli byłego Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (T. Krępowiecki, S. Worcell), którzy założyli Gromadę Ludu Polskiego w roku 1835, stając się organizacją o profilu demokratyczno-rewolucyjnym. To ugrupowanie miało na celu doprowadzić do likwidacji własności ziemskiej w wyniku powstania ludowego przeciw feudałom oraz zaborcom, kreując bezklasowe społeczeństwa ( ostro krytykując szlachtę). W ich programie zawarte były m.in. hasła o powszechnej oświacie, a także o opiece nad niezdolnymi podjąć pracę. Krótko mówiąc, głosili oni idee socjalizmu utopijnego.

Stanisław Worcell

Nasilenie działalności ugrupowań Wielkiej Emigracji miało miejsce w latach 30 i 40. XIX wieku. Część organizacji przetrwała aż do lat 60. Z Wielką Emigracją swoje losy złączyło wielu polskich twórców romantycznych, m.in. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński czy Cyprian Kamil Norwid.

KONIEC