Procesy grupowe A.Kawalec

Co to jest grupa? GRUPA – dwie lub więcej jednostek wzajemnie wpływających na siebie. ORGANIZACJA – dwie lub więcej osób współpracujących w ramach określonej struktury stosunków, aby osiągnąć określony zbiór lub zbiór celów. Grupy niespołeczne – osoby oddziaływujące na siebie nawzajem przez samą obecność. Grupy społeczne – grupy cechujące się współzależnością, strukturą i tożsamością.

Struktura grupy: role i normy hierarchia pozycji społecznych sieć komunikacji spójność

Rola społeczna Rola społeczna – zachowania, których oczekuje się od jednostki zajmującej określoną pozycję społeczną Typy ról wg Lintona: przypisana osiągnięta Typy relacji między rolami: konflikt komplementarność

Norma Norma – reguła zachowania odzwierciedlająca wartości danej kultury. Norma opisowa (deskryptywna)– dotyczy zachowań rozpowszechnionych w danej społeczności (tak się robi) Norma nakazowa (preskryptywna) – dotyczy zachowań pożądanych w danej społeczności (tak trzeba robić)

Normy grupowe Normy dotyczące działań Normy dot. wyglądu Normy dot. nieformalnych układów społecznych Normy dotyczące alokacji dóbr (np. według zasług, według potrzeb, według wkładu)

Przyczyny powstawania norm (Baron, Kerr i Miller, 1992) Kontrola zachowania Usprawnienie kontaktów społecznych i zwiększenie ich przewidywalności Obniżenie niepokoju członków grupy

Hierarchia pozycji społecznych Pozycja społeczna – miejsce jednostki w strukturze społecznej. Główne wyznaczniki: Status socjoekonomiczny (wykształcenie, zawód i dochody) wiek płeć atrakcyjność interpersonalna

Sieć komunikacji Interakcje w małej grupie wg Wilsona: służące wymianie informacji; służące podejmowaniu decyzji; towarzyszące szczególnym zdarzeniom Komunikacja: pionowa pozioma

Spójność – siła pozytywnych więzi interpersonalnych zachodzących w grupie

Wpływ spójności na funkcjonowanie grupy wg Shawa: bardziej ożywiona komunikacja wewnętrzna; bardziej przyjazne nastawienie i większa gotowość do współpracy; większy zakres wzajemnej kontroli zachowań; skuteczniejsze osiąganie celów; wyższy poziom zadowolenia z udziału w grupie.

FUNKCJONOWANIE GRUPY Aspekty funkcjonowania grupy wg Ellisa i Fishera z uwagi na typ relacji: zadaniowy – zależność między członkami grupy a pracą, którą mają oni wykonać (rodzaj wyzwania i sposób radzenia sobie z nim); Główny czynnik: produktywność społeczny – zależność między członkami grupy Główny czynnik: spójność

Typy zadań grupowych wg Hackmana: produkcyjne dyskusyjne polegające na rozwiązywaniu problemów.

Aspekty funkcjonowania grupy z uwagi na stopień sformalizowania zjawisk grupowych: grupy formalne – reguły jasno określone, dobrze zdefiniowane mechanizmy kontroli grupy nieformalne – reguły i mechanizmy kontroli mniej ustrukturalizowane

Źródła oddziaływania grupy na jednostkę (Zimbardo): Współuczestnictwo Publiczne zaangażowanie Poparcie społeczne Standardy normatywne

Zjawiska grupowego podejmowania decyzji polaryzacja grupowa – podczas dyskusji członkowie grupy przyjmują bardziej radykalną wersję stanowiska akceptowanego przez większość wpływ mniejszości: wyznaczniki - konsekwencja - początkowe podzielanie stanowiska większości - gotowość do pewnych kompromisów - pewne poparcie ze strony innych - bezinteresowność - przedstawianie poglądów jako „w zasadzie zgodnych” z opinią większości i nieco wybiegających w przyszłość celem grupy jest podjęcie słusznej decyzji myślenie grupowe

Źródła strat obniżających wydajność grupową Problem koordynacji wysiłku (efekt Ringelmanna – ciągnięcie liny: suma wyników członków grupy działających samodzielnie była większa niż wyników tych samych osób działających w grupie) Dynamika stosunków grupowych (wpływ społeczny): polaryzacja grupowa, myślenie grupowe, jazda na gapę Obniżenie motywacji w wyniku przebywania w grupie (próżniactwo społeczne)

Maksymalizacja efektywności grupy Ważność zadania Znaczenie grupy dla jej członków Świadomość oceny w grupie Kultura (kolektywizm) Złożoność zadań, podnosząca zaangażowanie grupowe Kompensacja wyników mniej zdolnych członków grupy przez zdolniejszych Przekraczanie własnych deficytów w celu dorównania lepszym członkom grupy (proces porównań społecznych) Rywalizacja międzygrupowa Technika delficka (maksymalne oddzielenie od siebie członków grupy pracujących nad wspólnym zadaniem)