KOMPLEKSOWY MODEL WSPARCIA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W PROCESIE AKTYWIZACJI SPOŁECZNO – ZAWODOWEJ na przykładzie doświadczeń Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (PSOUU) Podsumowanie projektu Centrum DZWONI realizowanego przez Koło PSOUU w Jarosławiu Rzeszów – 13 października 2011 Monika Zakrzewska Koordynator projektu Centrum DZWONI w Warszawie

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 KAŻDY MOŻE PRACOWAĆ… AKTY PRAWNE POLSKIE: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej Kodeks pracy – ustawa z 1974 r. z nowelizacjami Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 1997 r. z nowelizacjami AKTY PRAWNE MIĘDZYNARODOWE: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (ONZ 1948r.) Europejska Karta Społeczna (zrewidowana,1996r.), ratyfikowana przez Polskę w 1997r. Standardowe zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych (Zgromadzenia ONZ 1993r.) Deklaracja Madrycka (Europejski Kongres na Rzecz Osób Niepełnosprawnych 2002r.) Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 SYSTEM AKTYWIZACJI SPOŁECZNO – ZAWODOWEJ Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

PSOUU DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE Od blisko 50 lat Stowarzyszenie prowadzi działania na rzecz wyrównywania szans osób niepełnosprawnych intelektualnie. PSOUU tworzy różnego rodzaju nowatorskie rozwiązania, mające na celu realizację praw i pełną integrację społeczno- zawodową osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Wsparcie w zakresie aktywizacji zawodowej prowadzone jest nieprzerwanie od 2004 roku. Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

DZIAŁANIA PSOUU: lata 2004 - 2005 Projekty pilotażowe w ramach programu „Partner”, finansowane przez PFRON. Cel: diagnoza potrzeb osób niepełnosprawnych intelektualnie w zakresie aktywizacji zawodowej oraz sytuacji i potrzeb firm, instytucji z otwartego rynku pracy Projekty podnoszące kompetencję kadry PSOUU Projekty objęły przede wszystkim pracowników warsztatów terapii zajęciowej PSOUU Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 5

DZIAŁANIA PSOUU: lata 2005 - 2007 2005-2007 „Z WTZ na otwarty rynek pracy przy wykorzystaniu doświadczeń europejskich” Cykl szkoleń prowadzonych przez Christy Lynch’a, zorganizowanych w ramach SPO RZL, Działanie 1.4 Wsparcie w projekcie uzyskało: - 207 instytucji (w tym 93 Koła Terenowe PSOUU) - 578 osób – pracowników tych instytucji (głównie byli to pracownicy warsztatów terapii zajęciowej oraz środowiskowych domów samopomocy). 2006 PSOUU uzyskało wpis do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia jako: agencja pośrednictwa pracy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, agencja doradztwa personalnego oraz agencja poradnictwa zawodowego. Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 6

DZIAŁANIA PSOUU: od 2006 r. „Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie” (Centrum DZWONI) Realizacja dwóch projektów Centrum DZWONI Rezultat:na terenie 8 województw powstało 9 Centrów DZWONI. W Centrach zatrudniono wyspecjalizowaną kadrę pracowników, tj. psychologów, doradców zawodowych i trenerów pracy, których zadaniem było wspieranie osób niepełnosprawnych w wyborze drogi zawodowej, planowaniu kariery, poszukiwaniu miejsca pracy, aplikowaniu o pracę, a także w szkoleniu stanowiskowym oraz w utrzymaniu pracy. Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 7

Monika Zakrzewska, Rzeszów 13/10/2011 CENTRA DZWONI w POLSCE Kołobrzeg Giżycko Kamień Pomorski Nidzica Poznań Zgierz Warszawa Głogów Bytom Jarosław Monika Zakrzewska, Rzeszów 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 CENTRA DZWONI - HISTORIA 1. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, działanie 1.4, na lata 2004 – 2006, finansowany ze środków EFS 2. Program „TRENER PRACY – zatrudnienie wspomagane osób niepełnosprawnych”, finansowany ze środków PFRON 3. Projekt „Centrum DZWONI” – konkurs nr 2/6.1.1/2010, Priorytet VI – Rynek pracy otwarty dla wszystkich, Poddziałanie 6.1.1 – Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

PODSTAWA PRAWNA DZIAŁALNOŚCI Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 CENTRA DZWONI PODSTAWA PRAWNA DZIAŁALNOŚCI Wpis Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia jako: Agencja pośrednictwa pracy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej Agencja doradztwa personalnego Agencja poradnictwa zawodowego Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 KLUCZOWE ETAPY w procesie aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 OBSZAR DIAGNOZY Ocena wstępna kandydata do zatrudnienia. Stworzenie Indywidualnego Planu Działania Szkolenia dla osób niepełnosprawnych z zakresu umiejętności społecznych i aktywnego poruszania się po rynku pracy Metody pomocnicze w profilowaniu zawodowym osób niepełnosprawnych intelektualnie: krótkoterminowe warsztaty praktyczne zajęcia praktyczne (praktyki zawodowe) u pracodawcy Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

OBSZAR POŚREDNICTWA PRACY Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 Wyszukiwanie miejsc pracy Analiza miejsca pracy i/lub dopasowanie/formowanie miejsca pracy do osoby niepełnosprawnej Staż/zatrudnienie i szkolenie pracownika w miejscu pracy Stałe wsparcie i monitorowanie przebiegu pracy. Uczestnictwo osoby niepełnosprawnej już zatrudnionej w grupie motywująco – wspierającej Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 WARSZTATY PRAKTYCZNE 1-2 dni po 3,4 h 3 pracodawców z 3 różnych branż CELE: Poznanie i ocena praktycznych umiejętności zawodowych i społecznych kandydatów w określonym środowisku pracy Dobór właściwego kandydata na określone stanowisko pracy Dla kandydatów - możliwość sprawdzenia się w danym środowisku i przekonania, czy oferowane miejsce pracy i czynności zawodowe są zgodne z ich umiejętnościami i preferencjami zawodowymi Warsztaty służą ocenie i poznaniu w praktyce kandydata - nie służą zatrudnieniu Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

INDYWIDUANE ZAJECIA PRAKTYCZNE Praktyki zawodowe: Od 2 tygodni do miesiąca (w zależności od opanowania przez kandydata czynności i przystosowania się do miejsca pracy) 1 wybrany pracodawca CELE: Przygotowanie kandydata do danego stanowiska pracy Nauka czynności zawodowych Wsparcie przy wejściu w rolę pracownika Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 15

STAŻ ZAWODOWY/ ZATRUDNIENIE 3 miesiące 1 wybrany pracodawca ZATRUDNIENIE: umowa o pracę pracodawca wybrany wspólnie z Klientem Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

MONITORING TRENERA PRACY Czas trwania: staż i cały okres zatrudnienia CELE: wprowadzenie Klienta do przedsiębiorstwa wyuczenie Klienta czynności powierzonych mu na danym stanowisku pracy monitoring postępów Klienta w pracy pomoc Klientowi i jego pracodawcy w rozwiązywaniu bieżących spraw wynikających z faktu zatrudnienia osoby niepełnosprawnej (np. formalności prawne i finansowe, szkolenie współpracowników) Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 POŚREDNICTWO PRACY GRUPOWE: „Spotkania z gazetą”, Udział w targach i giełdach pracy INDYWIDUALNE: zredagowanie dokumentów aplikacyjnych – cv i listu motywacyjnego wyszukiwanie i analiza ogłoszeń o pracę stworzenie bazy pracodawców trening rozmów telefonicznych i bezpośrednich z pracodawcą Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE GRUPY wspierająco – motywujące dla Klientów poszukujących pracy i już zatrudnionych INDYWIDUALNE KONSULTACJE Z PSYCHOLOGIEM: Wsparcie Klienta w rozwiązywaniu bieżących problemów i trudności zawodowych Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 PSOUU – PROJEKT SYSTEMOWY Tytuł projektu: „Wsparcie osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym (w tym z zespołem Downa i/lub niepełnosprawnościami sprzężonymi) oraz głębokim stopniem upośledzenia umysłowego II” Uczestnicy projektu: Osoby z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym bądź znacznym (w tym z zespołem Downa i/lub niepełnosprawnością sprzężoną) – łącznie 600 osób Osoby z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim – łącznie 100 osób Rodzice / opiekunowie osób niepełnosprawnych, zrekrutowanych do projektu – łącznie 700 osób Kadra pracująca z osobami z niepełnosprawnością intelektualną – łącznie 160 osób Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 20

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 PSOUU – ETAPY AKTYWIZACJI OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM I – dla ok. 270 osób, które nigdy wcześniej nie uczestniczyły w żadnym projekcie i rozpoczynają proces aktywizacji społeczno- zawodowej od początku (od momentu diagnozy) II – dla ok. 200 osób, które brały udział w projekcie pilotażowym, bądź w innych projektach i mają stworzony Indywidualny Plan Działania (aktualnie będą kontynuowały ścieżkę kariery zawodowej) III - dla ok. 130 osób, które w chwili przystąpienia do projektu są zatrudnione na otwartym rynku pracy i potrzebują wsparcia w postaci monitorowania zatrudnienia Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 21

PSOUU – PUNKTY AKTYWIZACJI Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 22

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 ZDANIEM PRACODAWCÓW… „Od dwóch i pół roku w Biurze Polityki Społecznej Urzędu Miasta St. Warszawy pracuje osoba niepełnosprawna intelektualnie na stanowisku gońca. Poszczególne wydziały naszego Urzędu mieszczą się w kilku siedzibach na terenie miasta. Goniec jest potrzebny, aby komunikacja między nimi była ciągła i szybka. Wiele informacji przesyłamy elektronicznie, ale są dokumenty, które muszą dotrzeć do poszczególnych biur w oryginale. Gdybyśmy chcieli je wysyłać firmą kurierską, albo pocztą to po pierwsze: byłyby to ogromne koszty dla Urzędu, a po drugie na załatwienie jednej sprawy Warszawiacy musieli czekać miesiącami. A dostarczenie dokumentu nie polega tylko na położeniu go na odpowiednim biurku. Konieczne jest także dopilnowanie, aby np. nie został zniszczony lub skradziony, a także przyjęty formalnie przez odbiorcę. Goniec to bardzo odpowiedzialne stanowisko”. Bogdan Jaskołd dyrektor Biura Polityki Społecznej Urzędu Miasta St. Warszawa Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 23

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 ZDANIEM PRACODAWCÓW… „W naszej firmie jest wiele czynności, które mogą wykonywać pracownicy z niepełnosprawnością intelektualną - np. etykietowanie towarów, pakowanie i układanie ich na paletach itp. Jestem pod ogromnym wrażeniem ich skrupulatności i dokładności. Obserwuję też jak praca i przebywanie wśród ludzi rozwijają osoby niepełnosprawne intelektualnie. Przez pierwsze dni w nowym miejscu są one nieco zalęknione, ale z czasem nabierają pewności siebie i stają się bardziej śmiałe, domagają się więcej pracy i bardziej odpowiedzialnych obowiązków. Obecnie zatrudniamy dwóch pracowników niepełnosprawnych intelektualnie, ale planujemy utworzenie całej brygady złożonej z takich osób.”  Marek Winiarczyk Współwłaściciel Hurtowni MAAN Laureat Etapu Mazowieckiego Konkursu dla Pracodawców Wrażliwych Społecznie „Lodołamacze’ 2011”. Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 ZDANIEM PRACODAWCÓW… „Kiedy Wanda się dowiedziała, że podpisujemy z nią umowę, wszystkim dała całusy. Powtarzała: „Mam nadzieję, że was nie zawiodę”. Szybko odnalazła się w nowej pracy. Jest bardzo zaangażowana, przykłada się do obowiązków. Zaraża innych pozytywną energią i chęcią do działania. Dobrze mieć w swoim zespole taką osobę. W czasie rozmów kwalifikacyjnych zwykle mówię kandydatom, że pracują z nami osoby niepełnosprawne intelektualnie i można się od nich wiele nauczyć. Wystarczy tak dobrać zadania, by odpowiadały możliwościom konkretnych ludzi, a nie ma żadnych problemów. Chodzi przecież o to, żebyśmy współdziałali i pomagali sobie nawzajem”.   Waldemar Osiński kierownik restauracji „Pizza Hut” w Centrum Handlowym PROMENADA Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 SUKCESY CENTRÓW DZWONI - - SUKCESY PSOUU! Lata 2006 – 2009: 1249 osób, które skorzystały z usług Centrów DZWONI 394 osób, które uzyskały wsparcie w zatrudnieniu na otwartym rynku pracy 253 firmy, z którymi współpracowaliśmy Rok 2009: Projekt systemowy pilotażowy 600 osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi objętych wsparciem w ramach projektu 14 osób które uzyskały zatrudnienie 100 osób z głębokim stopniem upośledzenia umysłowego objęte indywidulany wsparciem Rok 2011 – Projekt systemowy kontynuacja (II) 416 osób (docelowo 600) z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi objętych wsparciem w ramach projektu 150 osób objętych monitoringiem zatrudnienia wspomaganego (w tym 24 osoby nowo zatrudnione przez Bytom, Zgierz, Kołobrzeg) Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 PSOUU – PROJEKTY INNOWACYJNE Tytuł projektu: „Edukacja ku niezależności – modernizacja programu przysposobienia do pracy dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi” Wnioskodawca: Biuro Edukacji M.St. Warszawy, partner merytoryczny PSOUU „Włączające zespoły opiekuńcze – Osoby niepełnosprawne intelektualnie stają się kolegami z pracy”. Numer projektu: 2010-1-AT1-LEO05-02862). Partner po stronie Polskiej: Zespół Społecznych Szkół Specjalnych „Dać Szansę” Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 27

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 PSOUU DLA NIEZALEŻNOŚCI ZAWODOWEJ Projekt: „Edukacja ku niezależności – modernizacja programu przysposobienia do pracy dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi” pozwoli zmienić rzeczywistość zawodowych szkół specjalnych – jakość i sposób nauczania uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. CELE: Od września 2010 do czerwca 2013 roku młodzież z pięciu warszawskich szkół przysposabiających do pracy na lekcjach i konsultacjach oraz w zakładach pracy zdobywają nowe kompetencje, które pozwolą im budować pozytywny obraz samego siebie i pokonywać lęk przed otoczeniem, a ponadto: • wzbogacają swoje umiejętności społeczne, • uczą się funkcjonowania w roli pracownika, • zaczynają wykorzystywać wiedzę szkolną w codziennym życiu, • dzięki praktykom zyskują doświadczenie zawodowe, • zdobywają wiedzę o rynku pracy, • ćwiczą umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 28

Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 PSOUU – INTEGRACYJNE ZESPOŁY WSPIERAJĄCE CELE: Stworzenie spójnego modelu wsparcia skupiającego się na zarządzaniu różnorodnością oraz na systemie mentorskim; Tworzenie nowych zawodów w sektorze socjalnym oraz stwarzanie odpowiednich warunków na rynku pracy; Opracowanie instruktaży dla wdrożenia modelu mentorskiego w krajach partnerskich; Opracowanie koncepcji szkoleń i materiałów szkoleniowych umożliwiających wprowadzenie w praktyce integracyjnych wspierających zespołów pracowniczych. Monika Zakrzewska, Rzeszów – 13/10/2011 29

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym - PSOUU DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym - PSOUU Ul. Głogowa 2B, 02-639 Warszawa tel.: 22 848 82 60, 22 646 03 14; fax: 22 848 61 62 zg@psouu.org.pl; www.psouu.org.pl Monika Zakrzewska Koordynator projektu Centrum DZWONI w Warszawie Ul. Kacza 21; 01-064 Warszawa tel. 22 620 30 31 monika.zakrzewska@psouu.org.pl www.centrumdzwoni.pl