INTELIGENCJA

PLAN WYKŁADU Definicje Teorie inteligencji Czynnikowe teorie inteligencji Teorie czynników równorzędnych Biologiczne i kulturowe zdeterminowanie inteligencji Pomiar inteligencji Doskonalenie

DEFINICJA Inteligencja to konstrukt teoretyczny odnoszący się do względnie stałych warunków wewnętrznych człowieka, determinujących efektywność działań, wymagających procesów poznawczych. Warunki te kształtują się w wyniku interakcji genotypu, środowiska i własnej aktywności człowieka. (Strelau)

ELEMENTY INTELIGENCJI Możliwość uczenia się na podstawie doświadczeń Zdolność przystosowania się do otaczającego środowiska Metapoznanie- zdolność człowieka do sprawowania kontroli nad własnym myśleniem

TEORIE INTELIGENCJI TEORIE CZYNNIKOWE Czynnik g i czynnik s. Charles Sperman wyodrębnił on czynnik ogólny (g) wartość wykonania zadań intelektualnych - czyli właściwą inteligencję - oraz czynnik odpowiedzialny za specyficzne zdolności człowieka- czynnik specyficzny (s). Inteligencja płynna ( gf ) i skrystalizowana ( gc ). Raymond Cattell zaproponował podział na inteligencję płynną ( gf ) i skrystalizowaną ( gc ). inteligencja płynna- to ogólna zdolność warunkująca sprawność wszelkich czynności intelektualnych (zdeterminowana biologicznie) inteligencja skrystalizowana-to wiedza przyswajaną przez daną osobę i zdolność dostępu do niej;to zespół szczegółowych zdolności rozwijanych na skutek zastosowania inteligencji płynnej w życiu

TEORIE CZYNNIKÓW RÓWNORZĘDNYCH Inteligencja wieloraka- Gardner

INTELIGENCJA WERBALNA Cechuje się wysoko rozwiniętymi zdolnościami do czytania, mówienia pisania i myślenia przy użyciu słów. Ktoś o tym typie inteligencji lubi różnego typu literaturę, zabawę słowami, tworzy poezję i historie oraz lubi debaty, formalne przemówienia, kreatywne pisanie, opowiadanie żartów. Lubi uczyć się nowych słów, dobrze sobie radzi z pracami pisemnymi. W pracy z werbalnie uzdolnionymi. Ćwiczyć pisanie historyjek. ( pierwsza osoba zaczyna następna kontynuuje itd.) Stosować krzyżówki, szarady, łamigłówki. Ćwiczyć mówienie i czytanie bez specjalnego przygotowania Nauka języka: osoby takie mogą dyskutować z innymi uczestnikami kursu, omawiając znaczenie słów i wyszukując nowe. Mogą czytać artykuły, znajdować nowe słowa i szczegółowo je opracowywać.

INTELIGENCJA MATEMATYCZNO-LOGICZNA Osoby z taką inteligencją są często dobrze zorganizowane, nie znoszą bałaganu i chaosu, dobrze radzą sobie z liczbami, nie gubią się w skomplikowanych arkuszach kalkulacyjnych, lubią łamigłówki logiczne, szybko liczą. W pracy z matematycznie uzdolnionymi. Nauka języka: obdarzeni inteligencją matematyczno-logiczną lubią szczegółowo zajmować się gramatyką, analizować strukturę zdania, samemu je budować według zasad. Słownictwo pogrupują tematycznie, alfabetycznie.

INTELIGENCJA PRZESTRZENNO-WIZUALNA Osoby takie z łatwością posługują się mapą, łatwo znajdują drogę, nie gubią się w nowym terenie, lubią rysować, jako dzieci budują budowle z klocków, chętnie obrazują różne zagadnienia w postaci diagramów, schematów W pracy ze wzrokowcami Używać rysunków, fotografii i obrazków Stosować mapę myśli Ilustroiwać poszczególne etapy czytanych historii Nauka języka: Osoby o inteligencji przestrzenno – wizualnej będą graficznie przedstawiać słówka, używać różnych kolorów, rysować diagramy, schematy gramatyczne.

INTELIGENCJA MUZYCZNA To osoby z bardzo dobrym wyczuciem rytmu i melodii – świetnie tańczą, potrafią wystukać rytm, dobrze śpiewają, nie fałszując W pracy z muzycznie uzdolnionymi uczniami Uczyć poprzez piosenki Stosować barokową muzykę do relaksacji na lekcjach Stosować muzykę Mozarta do uaktywniania mózgu podczas uczenia np słówek czy gramatyki Nauka języka: stosować piosenki,wiersze, ćwiczenia wymowy, akcentu, dużo ćwiczeń na mówienie, słownictwo może być ćwiczone poprzez krzyżówki, rozsypanki, szarady; wskazane jestnaśladowanie wymowy znanych postaci

INTELIGENCJA RUCHOWA Jest to świadomość swojego ciała, zamiłowanie do ruchu, sportu, aktywnego spędzania czasu. Osoby takie lubią rzeźbić, majsterkować, robić na drutach, haftować. W pracy z kinestetykami Umożliwić uczniom ruch podczas lekcji. Odgrywać scenki sytuacyjne. Praca w grupach Nauka języka: Ruchowcy będą lubić odgrywanie scenek, wydawanie i wykonywanie poleceń w języku obcym; body language powinien być zastosowany do pracy nad słownictwem- pantomimika, szczególnie efektywne będzie pisanie słów długopisem na papierze, ponieważ bardzo dobrze zapamiętują ruch

INTELIGENCJA INTRAPERSONALNA Osoba o inteligencji intrapersonalnej jest świadoma siebie, swoich zalet, ale także ograniczeń, potrafi nad sobą pracować, ma bardzo dużą samodyscyplinę. Precyzyjnie określa swoje cele i potrafi je jasno zakomunikować i wyjaśnić innym osobom. Potrafi sam się zmotywować i pracować sam, bez żadnej presji z zewnątrz. W pracy z intrapersonlnymi uzdolnionymi Pisać wypracowania typu Moje życie do dziś, Moje życie w przyszłości Literatura powinna być interpretowana w związku z naszym obecnym życiem. Poezja pod hasłami Kim jestem?, Dokąd zmierzam? Uczniowie powinni wyobrazić sobie siebie jako bohaterów nowel opowiadań. Nauka języka: świetnie zaplanuje sobie naukę języka, wyznaczy sobie cele,bardzo dobrze uczy się np. z programem komputerowym czy oglądając obcojęzyczną telewizję, ale również korzysta z możliwości sprawdzenia swoich umiejętności przed inną osobą.

INTELIGENCJA INTERPERSONALNA Osoby o zdolności interpersonalnej to świetni przywódcy, mają dużo przyjaciół i znajomych, łatwo nawiązują kontakty. Potrafią słuchać innych, mówi się o nich, że są bardzo taktowni, potrafią się zachować. Lubią przebywać w grupach, w większej ilości osób. W pracy z uczniami o międzyludzkiej inteligencji. Uczniowie powinni: Eksperymentować w tworzeniu historii łączonej ( pierwszy zaczyna, następni dopisują swoje części ) Dyskutować na różne tematy na forum grup lub klasy. Czytać poezje z różnych punktów widzenia. Nauka języka: nastawiony na język komunikacyjny, lubi odgrywać dialogi i scenki w grupie, lubi chodzić na zajęcia grupowe z danego języka.

INTELIGENCJA PRZYRODNICZA Odznacza się ona zdolnością do rozumienia i czerpania wniosków i korzyści ze środowiska naturalnego. Ludzie z tą inteligencją lubią pielęgnować rośliny, często maja zwierzęta domowe, są świetnymi obserwatorami przyrody. W młodym wieku lubi zbierać okazy flory i fauny, kolekcjonować kamienie i muszle, miał zwierzątko w domu. Osoba ta okazuje szacunek względem wszystkich istot żywych.

Biologiczne i kulturowe zdeterminowanie inteligencji Oba czynniki współkształtują rozwój intelektualny w myśl stwierdzenia Hebba: "Proporcja obu czynników stanowi 100 procent środowiska i 100 procent dziedziczności. Nie dodają się one, ponieważ jakiekolwiek zachowanie zależy w pełni od obu czynników." Jeżeli natomiast chodzi o ilościowy wpływ, jak pokazują badania nad bliźniętami jedno- i dwujajowymi tzw. wskaźnik odziedziczalności wynosi około 52% (badania Strelaua).

POMIAR INTELIGENCJI Testy do pomiaru tzw. ilorazu inteligencji Test WSCI-R- test inteligencji Wechslera Test matryc Ravena Iloraz inteligencji (IQ intelligence quotient) to wartość liczbowa testu psychometrycznego, którego celem jest pomiar inteligencji kognitywnej czyli polegającej na umiejętności kojarzenia informacji i operacji na symbolach. Bieguny inteligencji: talent->100 IQ= inteligencja przeciętna- >upośledzenie umysłowe efekt Flynna Krytyka pomiaru testowego

DOSKONALENIE INTELIGENCJI Inteligencja jest plastyczna, to znaczy może być doskonalona Środowisko, motywacja i kształcenie mogą wplywać na zdolności intelektualne Doskonalenie funkcji poznawczych