Edukacja zdrowotna - założenia
Edukacja zdrowotna Biorąc pod uwagę rolę współczesnej edukacji zdrowotnej Woynarowska (2008) proponuje poniższą definicję: Edukacja zdrowotna jest całożyciowym procesem uczenia się ludzi jak żyć aby: • zachować i doskonalić zdrowie własne i innych, • w przypadku wystąpienia choroby lub niepełnosprawności aktywnie uczestniczyć w jej leczeniu, radzić sobie i zmniejszać jej negatywne skutki
Edukacja zdrowotna obejmuje zarówno podmiot, jak i środowisko.
Edukacja zdrowotna Edukacja zdrowotna (health education) stanowi podstawowy element promocji zdrowia i ma prowadzić do zapoznania się z celami działań na rzecz zdrowia pozytywnego oraz zapobiegania chorobom poprzez wpływ na zachowania jednostkowe, postawy i wykazanie korzyści płynących z zachowania zdrowia.
Edukacja zdrowotna Cel: dostarczać informacji i wiedzy na temat zdrowia, wzmacniać działania na rzecz zdrowia, przekonywać oraz zapewnić wpływ na tworzenie zdrowotnej polityki społecznej.
Edukacja zdrowotna Techniki stosowane w edukacji zdrowotnej: dostarczenie adekwatnych informacji, perswazja używana w celu motywowania, uczenie umiejętności praktycznych, interakcja ze środowiskiem w celu uzyskania wsparcia społecznego i tworzenia warunków dla zmiany.
Edukacja zdrowotna Metody działań w edukacji zdrowotnej Metoda organizowania środowiska wychowującego: • organizacja wzorcowego środowiska materialnego, • wzorcowa organizacja życia, • wzory osobowe osób znaczących, • organizowanie zasobów dla celów wychowawczych, • organizowanie zespołów dla celów wychowawczych
Edukacja zdrowotna 2. Metody oddziaływania poprzez świadomość: • informowanie, przekazywanie wiedzy o zdrowiu, • wyjaśnianie, instruowanie, • przekonywanie , sugerowanie, • wartościowanie,
Edukacja zdrowotna 3. Metody pobudzania zachowań korzystnych dla zdrowia: • stawianie wymagań, • inspirowanie, • współzawodnictwo, • wzmacnianie zachowań pożądanych, • samowychowanie.
Edukacja zdrowotna 4. Metody utrwalania pożądanych zachowań zdrowotnych. 5. Metody kontroli: kontrolowanie, egzekwowanie i ocena.
Opracowano go na podstawie analizy wyników badań wykonanych w latach 2001–2011 w USA i w Europie opracowano model ilustrujący związki między zdrowiem i edukacją w dzieciństwie i młodości oraz efekty tego związku dla ludzi dorosłych. W modelu tym za wskaźniki zdrowia uznano także zachowania zdrowotne.
Edukacja zdrowotna Zasada aktywności Zasada motywowania Zasada stosowane w edukacji zdrowotnej Zasada aktywności Zasada motywowania Zasada oddziaływania zespołowego Zasada wyboru treści w wychowaniu zdrowotnym i popularyzacji wiedzy o zdrowiu oraz dostosowania jej do wieku odbiorcy
Edukacja zdrowotna Zasada systematyczności Zasada stopniowania trudności i etapowości Zasada trwałości i elastyczności Zasada poszanowania godności odbiorców
Edukacja zdrowotna Nauczyciel w edukacji zdrowotnej: Jest przewodnikiem (doradcą, liderem) uczniów. Nie wchodzi w rolę „eksperta” („mistrza”), który: „musi wszystko wiedzieć”; ogranicza ocenianie, komentarze, narzucanie własnego zdania; ma odwagę powiedzieć: „nie wiem, ale sprawdzę i odpowiem” lub „nie wiem, sprawdźmy razem”, czyli ma prawo do niewiedzy oraz uczenia się od uczniów i razem z nimi. Organizuje uczenie się – stawia zadania, pytania, motywuje do pracy, kontroluje czas jej trwania. Posiada i doskonali umiejętność komunikowania się z uczniami, tworzenia atmosfery bezpieczeństwa i zaufania. Umie zachować równowagę między ustalonym programem, a potrzebami uczniów.
Edukacja zdrowotna Aktywizujące metody i techniki nauczania/uczenia się Przykłady Dyskusja Debata „Za i przeciw” Metaplan Debata panelowa „Sześć kapeluszy” Wchodzenie w rolę Odgrywanie scenek Symulacja Drama
Edukacja zdrowotna Przykłady Analizowanie i rozwiązywanie problemów Burza mózgów Drzewo decyzyjne Analiza przypadku Uczenie się w małych zespołach Puzzle Kula śnieżna Wizualizacja Mapy myśli, mapy skojarzeń Rysowanie ilustracji i komiksów Sporządzanie plakatów Układanie rebusów
Edukacja zdrowotna Warunki, organizacja i atmosfera w czasie zajęć Liczba osób w grupie – najkorzystniej jest, gdy wynosi około 20; w większej grupie trudno jest zaktywizować wszystkich uczniów (mało aktywni są uczniowie nieśmiali) oraz utrzymać dyscyplinę. Pomieszczenie – najkorzystniej jest, gdy sala, w której odbywają się zajęcia, umożliwia swobodne poruszanie się i przemieszczanie uczniów, tworzenie i przekształcanie grup, wykonywanie ćwiczeń ruchowych, relaksacyjnych, przeprowadzanie zabaw, rozwieszanie prac itd.
Edukacja zdrowotna Sposób siedzenia uczniów i nauczyciela – zależy od możliwości lokalowych, a także rodzaju zajęć. Korzystnie jest, aby uczniowie i nauczyciel „widzieli się” nawzajem i mogli rozmawiać. Najprościej jest ustawić krzesła w kręgu lub półkolu (przy dużej grupie mogą być „podwójne”). Symbolizuje to równość uczniów i nauczyciela. Gdy planowana jest praca w grupach, warto odpowiednio ustawić stoliki dla każdej grupy. Wyposażenie – tablica, rzutnik pisma, multimedialny, arkusze papieru, markery itd. Ważne jest, aby uczniowie mogli rozwieszać w sali wytwory swojej pracy indywidualnej i grupowej.
Edukacja zdrowotna Tworzenie dobrej atmosfery czasie zajęć Dobra atmosfera sprzyjająca budowaniu zaufania, motywacji i aktywności jest podstawowym warunkiem skuteczności każdego uczenia się. W edukacji zdrowotnej jest to szczególnie ważne, gdyż w czasie zajęć mogą ujawniać się kwestie dotyczące osobistych i intymnych spraw uczniów, a także tematy drażliwe i kontrowersyjne. Istnieje wiele czynników, które decydują o dobrym klimacie
Edukacja zdrowotna fizyczne Czynniki, od których zależy dobry klimat uczenia się w grupie: fizyczne pomieszczenie zapewniające komfort i odizolowane od zewnętrznych zakłóceń sposób siedzenia umożliwiający kontakt wzrokowy ze wszystkimi uczestnikami jasne, stymulujące otoczenie, dobre oświetlenie czas zajęć wygodny dla uczestników i wystarczający dla realizacji zadań
Edukacja zdrowotna psychospołeczne odpowiedni styl liderowania umiejętność kierowania pracą grupy odpowiednia liczba uczestników negocjowanie zasad pracy w grupie jasne określenie celów i oczekiwań stałe śledzenie reakcji uczestników konstruktywne przekazywanie informacji zwrotnych właściwe wprowadzanie elementów humoru wysoki poziom zaufania i współpracy interakcje między wszystkimi uczestnikami rozwiązywanie konfliktów pojawiających się w grupie w otwarty sposób
Edukacja zdrowotna Klimat zajęć zależy przede wszystkim od prowadzącego je nauczyciela. W edukacji zdrowotnej za podstawowe, ułatwiające komunikowanie i uczenie się cechy nauczyciela uznaje się szacunek, empatię i autentyczność. Zwraca się uwagę na to, że nauczyciel ten powinien także stale wzbogacać swoją wiedzę i doskonalić własne umiejętności metodyczne, wychowawcze oraz psychospołeczne, aby: mieć poczucie kompetencji do podjęcia tematów edukacji zdrowotnej, nawiązywać dobre relacje z uczniami i innymi osobami.
Edukacja zdrowotna Podsumowanie Do ważnych cech w metodyce nowoczesnej edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży należą: Koncentracja na procesie uczenia się. Pełnienie przez prowadzącego roli przewodnika, doradcy, a nie eksperta. Modelowanie przez prowadzącego pożądanych postaw i zachowań zdrowotnych. Pytanie słuchaczy o ich potrzeby i zachęcanie do udziału w planowaniu programu zajęć. Stosowanie metod aktywizujących. Wykorzystywanie cyklu uczenia się przez doświadczanie. Tworzenie w czasie zajęć atmosfery sprzyjającej budowaniu zaufania, motywacji i aktywności.