Maciej Jankowski, Maciej Matuszewski ZUS KRUS Maciej Jankowski, Maciej Matuszewski

Zakład Ubezpieczeń Społecznych państwowa instytucja publicznoprawna realizująca zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych w Polsce.

Historia Zakład Ubezpieczeń Społecznych został utworzony w 1934 na mocy rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 24 października 1934 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Rozporządzenie to doprowadziło do połączenia 5 instytucji (Izby Ubezpieczeń Społecznych, Zakładu Ubezpieczenia na Wypadek Choroby, Zakładu Ubezpieczenia od Wypadków, Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, Zakładu Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników) w jeden podmiot, nazwany Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

W 1955 ZUS został zlikwidowany, a jego funkcje przejęły związki zawodowe, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej oraz rady narodowe. Jednak już w 1960 doszło do jego reaktywowania i od tego czasu nieprzerwanie funkcjonuje do dziś. W 1987 w uznaniu wybitnych zasług w wieloletniej działalności na rzecz realizacji i rozwoju świadczeń społecznych oraz za nowoczesne rozwiązania organizacyjne, usprawniające obsługę ubezpieczeniową obywateli, ZUS został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Najważniejsze zadania Realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, Dochodzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w drodze egzekucji administracyjnej i sądowej, Dysponowanie środkami finansowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), Funduszu Rezerwy Demograficznej (środki FRD mogą być uruchomione najwcześniej w 2009 r.) oraz Funduszu Alimentacyjnego w stanie likwidacji,

Realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych oraz kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy. W 2008 r. ZUS ubezpieczał i rozliczał 24 miliony osób, zgromadził i wypłacił ponad 120 miliardów zł.

Struktura organizacyjna ZUS W skład ZUS wchodzi Centrala Zakładu, 43 oddziały, 214 inspektoratów oraz 68 biur terenowych. W 2011 przeciętne zatrudnienie w ZUS w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 46 231 osób. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w Centrali Zakładu wyniosło 5975 zł, a w oddziałach ZUS 3519 zł.

Krytyka ZUS

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego instytucja państwowa odpowiedzialna za ubezpieczenie społeczne rolników.

Typy ubezpieczeń rolników W ubezpieczeniu społecznym rolników funkcjonują na odrębnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia: ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przeważającej części z dotacji budżetowej, uzupełnionej dochodami ze składek ubezpieczonych rolników; ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, realizację świadczeń z tego ubezpieczenia gwarantują jedynie składki od rolników, gromadzone w Funduszu Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz ten jest osobą prawną, funkcje zarządu pełni z urzędu Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolników.

Działalność KRUS Kasa prowadzi działalność prewencyjną, rehabilitację leczniczą i wydzielone orzecznictwo lekarskie, zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych, pełni funkcję płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne. W 2011 budżet KRUS-u wynosił 16,5 mld zł, z tego jedynie 1,4 mld zł pochodziło ze składek ubezpieczeniowych wpłacanych przez rolników. Reszta pochodziła z podatków płaconych przez wszystkich polskich podatników. Dotacja do KRUS stanowiła ponad 4,5% wydatków budżetowych państwa. W 2011 przeciętne zatrudnienie w KRUS w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 6065 osób. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w Centrali KRUS wyniosło 6 385 zł, a w jednostkach terenowych 3 555 zł.

Analiza Banku Światowego W 2005 roku Bank Światowy był przeciwny integracji KRUS z ZUS. Jako zalety KRUS zostały wymienione np. 97-procentowa ściągalność składek i terminowa wypłata świadczeń, a jako wady zbytnie rozproszenie funkcji decyzyjnych i brak centralnego monitorowani bieżących zadań. BŚ podsumował, że "KRUS jest sprawnie, przejrzyście działającą instytucją" oraz że ZUS jest mniej efektywny od KRUS.

Gospodarka finansowa KRUS Fundusz składkowy (Fundusz Składkowy Ubezpieczenia Społecznego Rolników) – jest osobą prawną, utworzoną na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Nadzór nad funduszem składkowym pełni Rada Nadzorcza Funduszu Składkowego. W skład Rady Nadzorczej funduszu składkowego wchodzi 5 przedstawicieli Rady Rolników i 2 przedstawicieli wyznaczonych przez ministra właściwego do spraw rozwoju wsi oraz po 1 przedstawicielu wyznaczonym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych i ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Tworzy się go ze składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz z innych źródeł określonych w statucie funduszu składkowego.

Fundusz emerytalno-rentowy – tworzony jest ze składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, z refundacji ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także z uzupełniającej dotacji z budżetu państwa. Przeznacza się go na finansowanie świadczeń z ubezpieczenia emerytalno- rentowego, emerytur i rent z innego ubezpieczenia społecznego, wypłacanych łącznie ze świadczeniami z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wraz z dodatkami, refundacji określonych kosztów Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli przepisy emerytalne przewidują taką refundację, ubezpieczeń zdrowotnych rolników i pracujących z nimi domowników podlegających ubezpieczeniu społecznemu, osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe w części składkowej, rolników, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu, a podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Fundusz prewencji i rehabilitacji – przeznaczony jest do finansowania kosztów osobowych i rzeczowych. Tworzony jest z odpisów od funduszu składkowego w wysokości 1% planowanych wydatków oraz dotacji budżetowej. Fundusz administracyjny – przeznaczony na finansowanie kosztów obsługi ubezpieczenia, z wyjątkiem kosztów pokrywanych ze środków funduszu składkowego lub funduszu prewencji i rehabilitacji. Ponadto ze środków funduszu administracyjnego finansowane są koszty obsługi zadań w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego.

Fundusz rezerwowy – przeznacza się go na likwidowanie niedoborów funduszu administracyjnego oraz funduszu prewencji i rehabilitacji.