Mini słownik kultury żydowskiej

SYNAGOGA bóżnica - żydowski dom modlitwy, miejsce zebrań religijnych i społecznych gminy żydowskiej ; obiekt będący miejscem spotkań, m.in. w celu odprawiania obrzędów religijnych , dom nauki, szkoła – miejsce studiowania Tory i Talmudu

Holokaust To tak naprawdę nazwa ofiary, spalonej doszczętnie, którą Żydzi składali na ołtarzu w czasach starożytności. W czasie II wojny światowej stał się określeniem na masowe mordowanie ludności żydowskiej przez hitlerowskie władze III Rzeszy. Jest synonimem pojęcia Szoah. W Polsce używa się ponadto terminu Zagłada.

Syjonizm Ruch polityczny i społeczny, dążący do stworzenia żydowskiej siedziby narodowej na terenie Palestyny. Syjonizm doprowadził do powstania państwa Izrael w 1948 r.; współcześnie jego celem jest także utrzymanie jedności narodu żydowskiego żyjącego w rozproszeniu i jego więzi z Izraelem. Ruch zapoczątkowany w końcu XIX wieku. Twórcą i głównym ideologiem syjonizmu był Teodor Herzl ( na zdjęciu )

Jidisz Język Żydów aszkenazyjskich, powstały ok. X wieku w południowych Niemczech na bazie dialektu średnio-wysokoniemieckiego Mittelhochdeutsch z dodatkiem elementów hebrajskich, słowiańskich i romańskich.

antysemityzm Antyspołeczne uprzedzenie, nienawiść, wrogość i dyskryminacja Żydów oraz osób pochodzenia żydowskiego, postrzeganych jako grupa religijna, etniczna lub rasowa. Ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do próby wyniszczenia narodu żydowskiego w okupowanej Europie.

Judaizm Religia monoteistyczna, której podstawą jest wiara w Boga, będącego nie tylko stwórcą świata, ale także jego stałym "nadzorcą", czy też "opiekunem". Bóg ten zawarł z ludem Izraela wieczyste przymierze, obiecując ochronę i pomoc w zamian za podporządkowanie się jego nakazom.

Sprawiedliwy wśród narodów świata Najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie - Żydom, przyznawane przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem.

diaspora Termin używany na określenie wszystkich skupisk żydowskich .Ogólnie oznacza on rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów lub też wyznawców danej religii wśród wyznawców innej. Nazywa się tak również społeczność rozproszonych osób. Semantycznie diaspora oznacza po grecku rozrzucone ziarna.

MENORA jest siedmioramiennym kandelabrem i symbolem Izraela umieszczanym na paszportach, na urzędach państwowych, etc. Ten ozdobny świecznik był używany przez Żydów w Przybytku i Świątyni Jerozolimskiej. Menora jest jednym z najstarszych symboli narodu żydowskiego. Według tradycji symbolizuje on krzew gorejący, który zobaczył Mojżesz na górze Synaj.

Cadyk Był duchowym przywódcą społeczności żydowskiej, współwyznawcy wierzyli w jego nadprzyrodzoną moc czynienia cudów. Uważano, że cadyk, dzięki swej mistycznej jedności z Bogiem, może pośredniczyć we wszystkich sprawach ludzkich.

KABAŁA Najczęściej używany termin na określenie tajemnych nauk judaizmu i mistyki żydowskiej. W szerokim sensie oznacza wszystkie kolejne ezoteryczne kierunki w judaizmie, które powstawały od końca okresu Drugiej Świątyni (I w. n.e.) i odegrały żywą rolę w symbolice, obrzędach, obyczajach i historii żydowskiego narodu.

MACEWA rodzaj nagrobka, pionowo ustawiona płyta kamienna pokryta inskrypcjami, stawiana na grobach zmarłych.

KIRKUT Określenie cmentarza żydowskiego od wieków używane przez Polaków, głównie mieszkańców Galicji. Żydzi nie używali tego określenia, zastępując je nazwami w jidysz , pochodzącymi z hebrajskiego.

SZABAT Najważniejsze żydowskie święto, na cześć Boga Stworzyciela, który tego dnia odpoczął. Jest to dzień pełen harmonii i radości, wewnętrznego uspokojenia i pokoju. Szabat jest nazywany Królową i Oblubienicą. W przykazaniu o Szabacie jest powiedziane, że należy zaniechać wszelkiej pracy. Szabat trwa od zachodu słońca w piątek do zachodu słońca w sobotę . Stół przygotowany na szabat

RABIN Uczony w Piśmie, posiadający pozwolenie na nauczanie i orzekanie w kwestiach prawa i rytuału żydowskiego; rabi to także tytuł grzecznościowy, odnoszący się do nauczycieli lub innych poważnych członków gminy; w środowisku chasydzkim odpowiednikiem było określenie "rebe" lub "reb".

TALMUD jedna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu. Został napisany językiem judeo-aramejskim. Jest zbiorem komentarzy do Tory.

TORA pięć pierwszych ksiąg Biblii (stąd także Pięcioksiąg, Pentateuch), najważniejszy tekst objawiony judaizmu. Głównym tematem Tory jest Przymierze pomiędzy Bogiem, a narodem Izraela za pośrednictwem Mojżesza zawarte podczas wędrówki z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Opis kształtowania się narodu i kultu za czasów Mojżesza poprzedzony jest znajdującymi się w Księdze Rodzaju opowieściami o prapoczątkach ludzkości (od Stworzenia do Potopu i Wieży Babel) oraz pradziejach Izraela .

Do wykonania powyższej prezentacji wykorzystałem strony http://www.tnn.pl/pamie.php http://www.studnia.org/piaseczno/swieta.htm http://www.zydziwpolsce.edu.pl/ http://www.izrael.badacz.org/zydzi_w_polsce/wstep.html http://www.obyczaje.org.pl/swieta-i-zwyczaje-zydowskie/

Prezentację wykonał Dariusz Ćwikliński kl II a Dziękuję za uwagę