RADY PRACOWNIKÓW nowy aktor dialogu społecznego Teoria i praktyka, szanse rozwoju na gruncie polskim

Geneza powstania Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 roku ustanawiająca podstawowe struktury informowania i konsultacji wśród pracowników we Wspólnocie Europejskiej (2002/14/WE) Implementacja Dyrektywy w postaci ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 roku o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. z 2006 roku Nr 79 poz. 550 z późn. zm.) Główny zamysł – stworzenie skutecznego i wiarygodnego systemu informowania pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji Negocjacje między rządem, związkami zawodowymi i pracodawcami w przedmiocie kształtu Rad Pracowników zaowocowały ustawą o kompromisowej treści

Dyrektywa 2002/14/WE Ustala standardy prawa do informacji i konsultacji pracowników Dyrektywa realizuje cel Wspólnoty zawarty w art. 136 TWE jakim jest wspieranie dialogu społecznego Zastosowanie w stosunku do przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 50 pracowników lub zakładów pracy zatrudniających co najmniej 20 pracowników Obejmuje swym zasięgiem zarówno sektor prywatny jak i publiczny Celem nadrzędnym konsultacji osiągnięcie porozumienia między pracodawcą a reprezentacją pracowników Ustala sposoby informowania i konsultowania, z możliwością zawarcia porozumień odmiennie regulujących powyższe procesy z zachowaniem zasady skuteczności działań Wprowadza specjalną ochronę przedstawicieli pracowników Określa sytuacje, w których pracodawca ma prawo odmówić przekazania informacji poufnych

Ogólna charakterystyka ustawy Ustawa implementuje główne zasady Dyrektywy, w szczególności w zakresie informowania i konsultowania, ochrony członków Rad i informacji poufnych Brak rozróżnienia na przedsiębiorstwo i zakład – obecny próg minimalny zatrudnienia ustawa określa na 50 osób Ograniczono w stosunku do Dyrektywy zakres podmiotów zobowiązanych do jej stosowania ze względu na jego cechy Rozwiązania kompromisowe widoczne w pierwotnym brzmieniu, przykładowo gwarancja faktycznej hegemonii związków zawodowych w Radach Pierwotnie wprowadziła faktyczną hegemonię związków zawodowych w Radach ze względu na szczególny tryb wyboru ich członków W 2009 roku znowelizowana w sposób zasadniczy

Skutki nowelizacji z 2009 roku Usunięto szczególne kompetencji związków zawodowych w procesie wyboru i działalności Rad Powstała możliwość wyłaniania alternatywnej w stosunku do związków reprezentacji pracowniczej

Kompetencje Rady Pracowników Do kompetencji Rady należy: Informowanie Opiniowanie Konsultowanie Są to jedne z podstawowych form partycypacji we współczesnych stosunkach pracy Ponadto w efekcie konsultacji partnerzy mają możliwość zawarcia porozumień, które mogą być źródłem prawa pracy zgodnie z art. 9 kodeksu pracy

Informowanie Do obowiązków informacyjnych pracodawcy należą: Działalność i sytuacja ekonomiczna pracodawcy oraz przewidywane w tym zakresie zmiany Stan, struktura oraz przewidywane zmiany zatrudnienia Działania mające na celu utrzymanie zatrudnienia Działania, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia

Konsultowanie Celem konsultowania jest osiągnięcie porozumienia pomiędzy Radą a pracodawcą Konsultacje mogą mieć miejsce w sprawach dotyczących zatrudnienia oraz organizacji pracy Konsultowanie w dobrej wierze oraz z poszanowaniem interesów stron podstawową zasadą prowadzenia konsultacji

Rady Pracowników – konkurencja dla związków zawodowych? Stale spada uzwiązkowienie polskich przedsiębiorstw. Jednocześnie wzrasta ilość zarejestrowanych Rad (3026 w chwili obecnej) W wyniku nowelizacji ustawy Rady stały się teoretycznie niezależnym podmiotem reprezentującym interesy pracowników Pracownicy zaczynają poczytywać Rady za ich skutecznego pozazwiązkowego reprezentanta Pracodawcy po początkowej nieufności wobec Rad patrzą na nie bardziej przychylnym okiem Różnorodność postaw wśród związków jak i Rad we wzajemnych stosunkach – od współpracy do konkurencji W bieżącym roku duży procent Rad wybranych w 2006 roku kończy swoje kadencje – test postaw

Postulaty na przyszłość Wzmocnienie pozycji Rad Pracowniczych poprzez wprowadzenie kompetencji stanowczych Jednoznaczne rozwiązanie zagadnienia konkurencji ze związkami zawodowymi Zachęcanie do tworzenia większej ilości Rad Zmniejszenie minimalnego progu zatrudnienia

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PRZEMYSŁAW SOBUSIK