Gospodarka odpadami w małym i średnim przedsiębiorstwie

Blok A Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach Sesja wstępna

Prezentacja uczestników Imię i nazwisko, Firma, Zajmowane stanowisko, Dlaczego Pani/Pan wybrał(a) to szkolenie?

Ankieta TAK/NIE Proszę odpowiedzieć na pytania, zaznaczyć TAK lub NIE Ankiety są anonimowe

Z odpowiedzi „TAK” mogą wynikać pewne obowiązki pytania: 2, 3 i 6 dotyczą Ustawy o odpadach pytanie 1 dotyczą Ustawy o zużytym sprzęcie pytania: 4, 7 i 9 dotyczą Ustawy o opakowaniach pytania: 5, 8 i 10 dotyczą Ustawy o odpadach

Zakres tematyczny szkolenia Blok A. Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach. Blok B. Szczególne obowiązki dotyczące niektórych produktów i opakowań, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz postępowanie z substancjami stwarzającymi szczególne zagrożenie dla środowiska. Blok C. Technologiczne i praktyczne aspekty gospodarki odpadami.

O czym będziemy mówić dzisiaj? 08.30 – 09.00 Sesja wprowadzająca 09.00 – 10.00 Moduł I. „Podstawy prawne gospodarki odpadami” 10.00 – 10.15 Przerwa 10.15 – 11.15 Moduł II. „Definicje i podziały odpadów” 11.15 – 11.30 11.30 – 12.30 Moduł III. „Podstawowe obowiązki i odpowiedzialność wytwórcy odpadów 12.30 – 13.15 Przerwa obiadowa 13.15 – 14.15 Moduł III. c.d. 14.15 – 14.30 14.30 – 15.30 Moduł IV. „Obowiązki przedsiębiorców zajmujących się zbieraniem i przetwarzaniem odpadów” 15.30 – 16.00 Zakończenie szkolenia.

Blok A Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach Moduł I. „Podstawy prawne gospodarki odpadami”

Ćwiczenie „Układanka” Proszę utworzyć grupy ćwiczeniowe – pary Proszę zarysować drzewo genealogiczne zależności ustaw i rozporządzeń środowiskowych (gałęzie to komponenty polityki środowiskowej MŚ) Proszę poukładać poszczególne nazwy dokumentów, aby pokazać wzajemną zależność i powiązania

Ważniejsze polskie akty prawne dotyczące gospodarki odpadami Przek. Odp. Osobie fizycznej Sprawozdania Katalog odpadów Wzory dokum. Komunalne Poziomy odzysku Obrót odpadami Opłaty ODP ADR Roczne sprawozdania OPAK Elektroniczne WEE Wzory dokumentów WEE POŚ

Ćwiczenie „Odszukiwanie informacji w ustawie”

W jaki sposób skonstruowana jest każda ustawa? Tytuł Przepisy merytoryczne ogólne zakres ustawy, definicje. Przepisy merytoryczne szczegółowe przepisy podstawowe; przepisy o organach (przepisy ustrojowe); przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy proceduralne); przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne) Przepisy zmieniające Przepisy przejściowe Przepisy uchylające, przepisy o wejściu w życie ustawy

Upoważnienia ustawowe i rozporządzenia W rozporządzeniu zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym (tzw. upoważnieniu ustawowym). W rozporządzeniu nie zamieszcza się przepisów niezgodnych z ustawą upoważniającą lub z innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, chyba że przepis upoważniający wyraźnie na to zezwala. Na podstawie jednego upoważnienia ustawowego wydaje się jedno rozporządzenie, które wyczerpująco reguluje sprawy przekazane do unormowania w tym upoważnieniu.

Gdzie i jak odnaleźć interesujący nas akt prawny w zakresie oś? Dziennik Ustaw i Monitor Polski, System informacji prawnej LEX, Internetowy System Aktów Prawnych na stronach sejmowych: www.sejm.gov.pl Strony internetowe Ministerstwa Środowiska: www.mos.gov.pl …

NA BIEŻĄCO ŚLEDZIĆ ZMIANY …ale nie wystarczy mieć dostęp do ustaw czy rozporządzeń, trzeba jeszcze... NA BIEŻĄCO ŚLEDZIĆ ZMIANY W PRZEPISACH !!! W jaki sposób nadążać za zmianami?

Na co zwrócić szczególną uwagę czytając przepisy? Definicje legalne. Precyzja języka. Operatory logiczne: „lub”, „albo”, „i”, „oraz”. Czy dany przepis już/jeszcze obowiązuje (tekst jednolity)? Dokładnie sprawdzać wszystkie odwołania do innych fragmentów ustawy lub innych ustaw.

Podsumujmy… Hierarchia i konstrukcja aktów prawnych. Prawo polskie a prawo UE. Najważniejsze ustawy regulujące gospodarkę odpadami. Przegląd kluczowych rozporządzeń. Jak odszukać interesujący nas akt prawny (Dziennik Ustaw, Monitor Polski, internetowe bazy danych)? W jaki sposób właściwie czytać przepisy?

Blok A Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach Moduł II. „Definicje i podziały odpadów”

Co jest odpadem? Ustawa o odpadach definiuje odpady następująco: Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy o odpadach, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany. A co znajduje się w załączniku 1. do Ustawy?

Ćwiczenie „Podział i klasyfikacja odpadów” Posługując się katalogiem odpadów, proszę określić kody dla : zużytych kondensatorów średniego napięcia ozn. KC1, rok produkcji 1972- producent ZSRR , które w czasie remontu usunięto z instalacji energetycznej. odpadów tworzyw sztucznych, które powstały przy produkcji opakowań do żywności ( kubki, zamykane pojemniki itp.) Odpady płyty wiórowej z produkcji mebli kartonów wysegregowanych na składowisku odpadów ze strumienia odpadów komunalnych

1709 02* 07 02 13 03 01 05 19 12 01

Podstawowy podział odpadów Odpady inne niż niebezpieczne Odpady niebezpieczne Odpady komunalne

Odpady niebezpieczne Odpadem niebezpiecznym jest taki opad, który spełnia jeden z dwóch warunków: A2 + 4 lub B2 + 3 + 4

Co oznacza warunek „A2 + 4”? W myśl definicji zawartej w art. 3 ust. 2. Ustawy o odpadach odpady niebezpieczne to odpady należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście A załącznika nr 2 do ustawy oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy.

Co oznacza warunek „B2 + 3 + 4”? W myśl definicji zawartej w art. 3 ust. 2. Ustawy o odpadach odpady niebezpieczne to również odpady należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych na liście B załącznika nr 2 do ustawy i zawierające którykolwiek ze składników wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy. A co znajduje się w tych załącznikach nr 2, 3 i 4?

Odpady komunalne Odpady komunalne oznaczają odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Podstawowy podział odpadów Odpady inne niż niebezpieczne Odpady niebezpieczne ? Odpady komunalne Czy odpad komunalny może być odpadem niebezpiecznym?

Katalog odpadów i lista odpadów niebezpiecznych Katalog odpadów dzieli odpady na 20 grup według źródeł powstawania. Odpady niebezpieczne oznaczone są gwiazdką (*) Aktualny katalog odpadów zawiera Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r., nr 112, poz.1206). Uwaga na nieaktualne Rozporządzenie Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów (Dz. U. z 1997 r, nr 162, poz. 1135).

W jaki sposób poprawnie odszukać kod odpadu w katalogu? Poszukiwanie właściwego kodu rozpoczynamy w grupach od 01 do 12 lub od 17 do 20 (pomijamy kody kończące się na 99). W przypadku nieodnalezienia odpowiedniej pozycji w grupach od 01 do 12 lub od 17 do 20, odpady klasyfikuje się w grupach od 12 do 15. W przypadku nieodnalezienia odpowiedniej pozycji w pozostałych grupach, odpady klasyfikuje się w grupie 16. Jeśli natomiast również w grupie 16 również nie znajdujemy odpowiedniego kodu, odpady klasyfikuje się wg źródeł powstawania (w pozostałych grupach), przypisując im kod kończący się na 99 (inne niewymienione odpady).

Szczególne rodzaje odpadów PCB, Oleje odpadowe, Odpady z przemysłu dwutlenku tytanu, Komunalny osad ściekowy, Opakowania i niektóre produkty, Baterie i akumulatory, Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, Odpady medyczne i weterynaryjne. Ustawodawca zdefiniował również pewne szczególne rodzaje odpadów, w odniesieniu do których istnieją dodatkowe obowiązki lub „z góry” określony został sposób ich unieszkodliwiania.

Odpady medyczne a zakaźne odpady medyczne Odpady medyczne – odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny (art. 3, ust. 3, pkt. 5). Odpady zakaźne – zawierające żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że powodują choroby człowieka lub innych żywych organizmów (zał. 4, H9). „Zakaźne odpady medyczne”  wyłącznie spalanie

Podsumujmy… Ustawowa definicja odpadu. Odpady komunalne, niebezpieczne i inne niż niebezpieczne. W jaki sposób zaklasyfikować odpad jako niebezpieczny? Inne ważne rodzaje odpadów. Klasyfikacja odpadów wg katalogu odpadów. Poprawne posługiwanie się katalogiem odpadów.

Przerwa 11.15 – 11.30

Blok A Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach Moduł III. „Podstawowe obowiązki i odpowiedzialność wytwórcy odpadów”

Wytwórca i posiadacz odpadów Wytwórca odpadów - rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. Posiadacz odpadów - rozumie się przez to każdego, kto faktycznie włada odpadami (wytwórcę odpadów, inną osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną), z wyłączeniem prowadzącego działalność w zakresie transportu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.

Cykl życia odpadu i ogólne zasady gospodarki odpadami Zapobieganie powstawaniu odpadów. Ograniczanie ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Odzysk - jeżeli nie udało się zapobiec powstaniu odpadów. Unieszkodliwianie inne niż składowanie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się odzyskać. Składowanie odpadów, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych.

Cztery podstawowe obowiązki w zakresie gospodarki odpadami wg ustawy o odpadach - przypomnienie Uzyskanie odpowiedniego uzgodnienia i zezwoleń w zakresie gospodarki odpadami. Prowadzenie ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów. Przekazywanie odpadów tylko uprawnionym do tego podmiotom. Przekazywanie zbiorczego zestawienia danych z ewidencji odpadów właściwemu marszałkowi województwa.

Ćwiczenie „Uzgodnienie gospodarki odpadami - przygotowanie wniosku” Przedsiębiorstwo MARPLAST wytwarza elementy z tworzyw sztucznych. W procesie produkcyjnym powstają odpady tworzyw, które w 60% są poddane odzyskowi (recyklingowi) we własnej instalacji. We własnym zakresie przeprowadza remonty maszyn i wymienia zużyte oleje. Wytwarza w ciągu roku : Odpady tworzyw – 11,4 Mg Przepracowane oleje – 0,78 Mg Opakowania po olejach 0,05 Mg Opakowania z tworzyw sztucznych – 0,35Mg Złom stalowy- 2 Mg Jaki rodzaj uzgodnienia w zakresie gospodarki odpadami jest wymagany dla przedsiębiorstwa MARPLAST.? Proszę opracować odpowiedni wniosek .

Który rodzaj uzgodnienia jest wymagany? Ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych Ilość wytwarzanych odpadów innych niż niebezpieczne* Pozwolenie na wytwarzanie odpadów (dotyczy instalacji) Pow. 1 Mg / rok Pow. 5 tys. Mg / rok Decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 0,1 – 1 Mg / rok - Informacja o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami Do 0,1 Mg / rok 5 – 5 tys. Mg /rok * Bez uwzględnienia odpadów komunalnych.

Czym jest INSTALACJA? Ustawa Prawo ochrony środowiska stwierdza, że poprzez instalację rozumie się: stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, dla których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może powodować emisję.

Przerwa obiadowa 12.30 – 13.15

Ćwiczenie „Ewidencja odpadów” W oparciu o przedstawione dane opracować dokumenty ewidencji odpadów. Wytwarzanie odpadów Przekazywanie odpadów innemu posiadaczowi Miesiąc styczeń 2006 luty 2006 Marzec 2006 Kwiecień 2006 Maj 2006

Uproszczona ewidencja odpadów Prowadzący działalność wyłącznie w zakresie transportu odpadów prowadzi ewidencję z zastosowaniem  tylko karty przekazania odpadów. Mali i średni przedsiębiorcy wytwarzający rocznie do 0,1 Mg odpadów niebezpiecznych i do 5 Mg odpadów innych niż niebezpieczne mogę prowadzić uproszczoną ewidencję  tylko karty przekazania odpadów.

Dla jakich odpadów nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji? Dla pewnych rodzajów odpadów nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji. Ich listę określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów (Dz. U. z 2001 r. nr 152, poz. 1735). Zajrzyjmy do tego rozporządzenia…

Co zrobić z wytworzonymi odpadami? Jedynie po spełnieniu określonych warunków możemy wytworzone przez nas odpady: magazynować, przekazać innemu przedsiębiorcy (posiadaczowi odpadów), niektóre rodzaje odpadów można przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym nie będącym przedsiębiorcami na ich własne potrzeby, samodzielnie poddać odzyskowi lub unieszkodliwieniu.

Magazynowanie Odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania, mogą być magazynowane, jeżeli konieczność magazynowania wynika z procesów technologicznych lub organizacyjnych i nie przekracza terminów uzasadnionych zastosowaniem tych procesów.  maksymalnie 3 lata. Odpady przeznaczone do składowania mogą być magazynowane jedynie w celu zebrania odpowiedniej ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów  maksymalnie 1 rok. Okresy magazynowania odpadów (3 lata i 1 rok) liczone są łącznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadów. Magazynowanie odpadów wymaga odpowiedniego uzgodnienia.

Przekazanie innemu przedsiębiorcy Posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia. Listę odpadów, w przypadku których nie jest wymagane zezwolenie określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz. U. z 2004 r., nr 16, poz. 154). W takim przypadku podmiot musi być jedynie wpisany do odpowiedniego rejestru. Zajrzyjmy do tego rozporządzenia…

To rozporządzenie dotyczy placówek handlowych, w których zbierane są odpady (zużyte urządzenia i opakowania).

Przekazanie osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym… Niektóre odpady mogą być przekazywane: osobom fizycznym, jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, tylko na własne potrzeby. Rodzaje tych odpadów, określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby (Dz. U. 2006, Nr 75, poz. 527) Jakie to odpady?

Skutki prawne przekazania odpadu nieuprawnionemu podmiotowi Przekazujący nadal ponosi odpowiedzialność za gospodarowanie przekazanym odpadem. Podmiotem korzystającym ze środowiska, obowiązanym do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, jest podmiot, który przekazał te odpady (art. 279.3 POŚ). Jeżeli osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą przekazuje odpady podmiotowi, który nie uzyskał wymaganego zezwolenia w zakresie gospodarki odpadami, podmiotem korzystającym ze środowiska, obowiązanym do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, jest podmiot, któremu przekazano te odpady.

Przeprowadzanie odzysku lub unieszkodliwiania we własnym zakresie Jest możliwe tylko pod warunkiem posiadania odpowiedniego uzgodnienia

Szczególne obowiązki w stosunku do szczególnych rodzajów odpadów PCB Inwentaryzacja, dekontaminacja (POŚ) Oleje odpadowe Priorytet regeneracji Odpady z przemysłu dwutlenku tytanu Nakaz składowania Komunalny osad ściekowy Nakaz stabilizacji i obróbki Opakowania i niektóre produkty Odzysk i recykling (odrębne ustawy) Baterie i akumulatory j. w. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Odpady medyczne i weterynaryjne Zakaz odzysku, spalanie zakaźnych

Podsumujmy… Pojęcie wytwórcy i posiadacza odpadów. Cykl życia odpadu i ogólne zasady gospodarki odpadami. Uzgodnienia związane z wytwarzaniem i magazynowaniem wytworzonych odpadów. Transport i magazynowanie wytworzonych przez siebie odpadów. Przekazywanie odpadu innemu posiadaczowi. Ewidencja odpadów. Szczególne obowiązki dotyczące niektórych rodzajów odpadów. Zakres odpowiedzialności posiadaczy odpadów. Współpraca z odbiorcami odpadów.

Przerwa 14.15 – 14.30

Blok A Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach Moduł IV. „Obowiązki przedsiębiorców zajmujących się zbieraniem i przetwarzaniem odpadów”

Ćwiczenie „Jakie uzgodnienia będą wymagane?” Proszę określić jakie uzgodnienia w zakresie gospodarowania odpadami będą musieli posiadać przedsiębiorcy : wytwarzający rocznie 1,4 Mg odpadów farb zawierających rozpuszczalniki organiczne i 12 Mg odpadów metali. wytwarzający rocznie 0,4 Mg olejów i 15 Mg odpadów opakowaniowych. Przedsiębiorca prowadzi ponadto zbieranie odpadów opakowaniowych od innych firm i transportuje te odpady do recyklera. Przedsiębiorca wytwarza tylko odpady tworzyw w ilości 16 Mg i poddaje te odpady ponownemu przetwarzaniu w prowadzonej przez siebie instalacji. Przyjmuje również odpady od innych posiadaczy. Odpady poddaje wstępnemu oczyszczeniu, mieleniu i produkuje z nich pojemniki na odpady komunalne. Firma prowadzi instalację do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych metodą obróbki fizyko-chemicznej.

Tu trzeba jeszcze dorobić slajdy prezentujące rozwiązanie ćwiczenia i systematyzujące informacje o zezwoleniach.

Podsumujmy… Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości.- zezwolenia te wynikają z Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania odpadów oraz prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów.

Blok A Podstawowe obowiązki wynikające z Ustawy o odpadach Zakończenie szkolenia