Stres i jego wpływ na zachowanie ludzi Kowalska Agnieszka, kl. I a

STRES Jest wszędzie. Towarzyszy nam od momentu narodzin, poprzez wiele sytuacji ważnych i mniej ważnych. Nie sposób się go całkowicie pozbyć ani polubić. Kojarzy się z przykrą reakcją ciała, napięciem, zagrożeniem. W sytuacji stresowej występuje zawsze bodziec, element zagrożenia, udaremniający działanie, wpływający na silne pobudzenie emocjonalne tzw. stresor. Każdy z nas był w sytuacji egzaminacyjnej, gdzie zagrożenie, wyobrażenie porażki jest stresorem, który to ma wpływ na samopoczucie, zdolność koncentracji uwagi, procesy myślowe, poziom emocji. Stresor jest zwykle czynnikiem niezależnym od nas, subiektywnie spostrzeganym jako zakłócenie równowagi pomiędzy jednostką a otoczeniem. Oznacza to, że ten sam czynnik dla jednego człowieka jest stresujący, dla drugiego zaś nie. Wydaje się to oczywiste, a psychologia nazywa ten fakt tolerancją na stresory. Pojęcie stresu psychologicznego jest pochodne w stosunku do pojęcia stresu fizjologicznego, który określany jest jako nieswoista reakcja organizmu na stawiane mu żądania.

Reakcja przebiega w 3 fazach:   alarmowej, w której następuje mobilizacja organizmu; adaptacji, gdy organizm koncentruje swoją obronę i wytwarza pewną odporność; wyczerpania, gdy przystosowanie jednak nie jest możliwe. Najpierw pojawiają się emocje, najczęściej negatywne, następuje mobilizacja organizmu, jego zasobów energetycznych i poznawczych. To z kolei wpływa na zmianę zachowania, poszukiwanie rozwiązań, przystosowanie do nowych warunków, lecz jeśli sytuacja stresowa trwa zbyt długo albo próby są nieefektywne - dochodzi do załamania, rezygnacji.

Stres ma też aspekt pozytywny: mobilizuje do działania, zwiększa energię, pozwala pokonać przeszkody. Bywa jednak, że jest nadmierny lub zbyt długotrwały. Wtedy może wywołać skutki przeciwne: apatię lub niepokój, niezdolność do skutecznego działania, a nawet dolegliwości fizyczne. Granica ta jest bardzo indywidualna: zależy od osobowości, cech charakteru, często od dotychczasowych doświadczeń i aktualnej sytuacji życiowej. Z takim stresem, a dokładniej - z jego negatywnymi skutkami - należy walczyć. Sposoby są różne i też indywidualne. Jednym pomaga wysiłek fizyczny, innym odpoczynek w wannie, jeszcze inni sądzą, że najważniejsze jest odpowiednie odżywianie i zdrowy styl życia. Każdy sposób jest dobry, jeśli jest skuteczny. Najważniejsze jest jednak, żeby uświadomić sobie, jakie są źródła stresu i jak reagujemy na stresujące nas sytuacje. Wtedy będziemy mogli przekształcać te reakcje tak, aby zwalczyć stres negatywny i wykorzystać pozytywne jego bodźce.

Istnieje kilka definicji stresu, które można ująć w trzy kategorie: Stres jako bodziec - przykry, przeszkadzający i odrywający od aktywności : ta kategoria próbuje opisać różnorodne, nieprzyjemne sytuacje wywołujące stres, np. hałas w miejscu pracy, przykre wydarzenie wydalenia z pracy lub choroba. Stres jako reakcja na przykry bodziec ze środowiska zewnętrznego : ta kategoria próbuje opisać reakcje, które pojawiają się w ciele i umyśle człowieka w odpowiedzi na nieprzyjemne sytuacje, np. gorsze wykonanie zadania. Stres jako dynamiczna relacja pomiędzy człowiekiem, a otoczeniem - która może być oceniana przez jednostkę albo jako wymagająca określonego wysiłku adaptacyjnego, albo przekraczająca możliwości jej sprostania.

Reakcje psychologiczne: Lęk Stany depresyjne Smutek Irytacja Reakcje fizjologiczne: Wzrost aktywności systemu nerwowego Zwiększony poziom adrenaliny (lub nor- adrenaliny) we krwi, co powoduje palpitacje serca, wzrost ciśnienia Bóle głowy, pleców, żołądka Reakcje psychologiczne: Lęk Stany depresyjne Smutek Irytacja Rozczarowanie życiem i sobą

Zmiany w zachowaniu: objadanie się palenie papierosów nadużywanie alkoholu obgryzanie paznokci zaburzenia snu łatwe wpadanie w gniew unikanie kontaktów z ludźmi Zmiany w myśleniu trudności z koncentracją zapominanie negatywne myślenie

Warto w tym miejscu wspomnieć o rzeczy dość znanej, że pewien poziom stresu jest czynnikiem mobilizującym, motywującym do osiągnięcia celu, sięgnięcia po więcej, jest emocją zdrową. Psychologia wyróżnia: distress - powstający wskutek negatywnych emocji, kojarzący się z zagrożeniem eustress - stres pozytywny, pomagający rozwiązać sytuację trudną

Jak walczyć ze stresem? 1. Utrzymuj kontakt z naturą- pachnący świeżością las i śpiew ptaków może dostarczyć ci energii, której nie mają w sobie betonowe osiedla 2. Miej czas właśnie dla siebie- zrób sobie przyjemność - tak jak lubisz. Wyłącz telefon, usiądź wygodnie w fotelu lub idź na spacer 3. Porozmawiaj z kimś kto naprawdę ma ochotę cię wysłuchać- nie udawaj kogoś kto nie może się mylić ani okazywać słabości. Pozwól sobie pomóc. 4. Stosuj techniki relaksacyjne - może to być joga, medytacji 5. Uprawiaj sport (nie unikaj ruchu)- najskuteczniejszym sposobem na stres jest wysiłek fizyczny. Gimnastykuj się, biegaj, pływaj i uprawiaj dyscypliny sportowe. Pamiętaj, że poranna gimnastyka naładuje twoje ciało i odporni na stres.

6. Zdrowo się odżywiaj oraz jedz produkty bogate w magnez- produkty bogate w magnez czynią system nerwowy bardziej zrównoważonym. Unikaj używek; papierosów, kawy, alkoholu. Przecież tylko w "zdrowym ciele - zdrowy duch" 7. Rozwijaj w sobie poczucie humoru. Naucz się lepiej gospodarować czasem- stare przysłowie mówi, że śmiech to zdrowie. Sporządzaj plan dnia, a nawet tygodnia, spis rzeczy, które masz do załatwienia bardzo pilnie i takich, które mogą jeszcze zaczekać. Zorganizuj dobrze miejsce pracy. 8. Stawiaj sobie realistyczne cele- ustal sobie co chcesz osiągnąć i w jakim czasie

9. Nie staraj się być perfekcjonistą- Każdy popełnia błędy, więc jeśli i ty je popełnisz, bądź dla siebie tolerancyjny. 10. Nie troszcz się o rzeczy na które nie masz wpływu- nie jesteś w stanie wpłynąć na pogodę, ani na zaprzestanie wojen na świecie. Pozwól by życie toczyło się samo, a ty koncentruj się tylko na tym nad czym masz władzę- nad samym sobą! 11. Akceptuj siebie- Masz do siebie wyrzut, że coś co zrobiłaś mogło wypaść lepiej? Nie zadręczaj się tym. Zrobiłeś to tak jak w danej chwili umiałaś najlepiej. Pomyśl ile osób cię lubi, docenia twoje towarzystwo, zachwala postępowanie. Pomyśl o swoich zaletach, a nie tylko wadach. Musisz polubić siebie!

To, ze w obecnych czasach Polacy są w tak złej kondycji zdrowotnej nie jest konsekwencja tylko złego sposobu odżywiania się czy braku aktywności ruchowej, ale w większości przypadków jest to rezultat przewlekle kumulowanego (gromadzonego) stresu.

Średnia wartość punktowa Skala stresu (w punktach) niektórych wydarzeń życiowych (wg Holmsa i Rahe) Zdarzenie Średnia wartość punktowa śmierć współmałżonka 100 rozwód 73 separacja 65 śmierć bliskiego członka rodziny 63 więzienie uraz lub choroba własna 53 zawarcie związku małżeńskiego 50 zwolnienie z pracy 47 przejście na emeryturę 45 choroba w rodzinie 44 ciąża 40 problemy seksualne 39 zmiana sytuacji finansowej 38 śmierć bliskiego przyjaciela 37 kłopoty z przełożonym 23

Dziękuję ;) Bibliografia: http://www.pk.edu.pl http://pl.wikipedia.org „Psychologia dla Bystrzaków” dr Adam Cash wyd. septem