PROBLEMATYKA UBÓSTWA WYKŁAD

DEFINICJA Ubóstwo to stan różnego rodzaju braków – braków w takich rozmiarach, że człowiek permanentnie nie zaspokaja swoich podstawowych potrzeb. To nie tylko niskie dochody, ale także poczucie marginalizacji i wyłączenia, świadomość izolacji od innych ludzi, niezdolność do trwałych satysfakcjonujących związków z ludźmi, problemy psychiczne.

Trzy aspekty ubóstwa EKONOMICZNY PSYCHOLOGICZNY SPOŁECZNY

Skutki ubóstwa Niski standard życia Pogorszenie stanu zdrowia Zaniżenie aspiracji edukacyjnych Brak dostępu do dóbr kultury, do wypoczynku

Skutki – ciąg dalszy Poczucie poniżenia, bezradności, obniżenie poczucia własnej wartości Wzrost ryzyka patologii społecznej (alkoholizm, przestępczość, rozbicie rodziny, przemoc domowa) Zepchnięcie na margines życia społecznego

Kryterium pomiaru Minimum socjalne Minimum egzystencji Relatywna linia ubóstwa (poniżej 50% średnich wydatków gospodarstw domowych) Ubóstwo rejestrowane Subiektywna granica ubóstwa

Wyniki badań – dane bardzo zróżnicowane Dane z badań historycznych (kryterium – minimum socjalne) 1989 – 14,8% 1994 – 57,3% 1997 – 50,4%

Badania - cd Rok 2002 – kryterium minimum egzystencji (badania IPiSS) Poniżej minimum egzystencji 11% obywateli, w skrajnym ubóstwie – 16,1% dzieci w wieku 0-14 oraz 15,9% młodzieży w wieku 15-19 lat Co 20 Polak żyje w skrajnym ubóstwie dłużej niż 2 lata (utrwalanie nawyku korzystania z pomocy społecznej)

Grupy społeczne najbardziej narażone na ubóstwo Osoby utrzymujące się ze źródeł niezarobkowych (bezrobotni, renciści, emeryci, rolnicy) Mieszkańcy miast poniżej 20 tysięcy mieszkańców Osoby posiadające na utrzymaniu dzieci, zwłaszcza rodziny wielodzietne Rodziny, w których jest osoba niepełnosprawna

Przyczyny ubóstwa Dzielimy je na dwie grupy: Osobiste (tzw. zawinione) Pozaosobiste (tzw. strukturalne)

Przyczyny osobiste Nieudolność Lenistwo Niegospodarność uzależnienia

Przyczyny pozaosobiste Strukturalne bezrobocie Spadek realnych dochodów wielu grup zawodowych Klęski żywiołowe Ograniczanie i wadliwe rozdzielanie środków na pomoc społeczną

Bieda a bezrobocie Ok. 17% - tylu ludzi w wieku produkcyjnym nie ma pracy Ok. 40% spośród wszystkich bezrobotnych to osoby długotrwale bezrobotne ( powyżej 12 miesięcy) Najbardziej narażeni na bezrobocie – ludzie po 45 roku życia z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym.

Relacje między biedą a sytuacją dzieci Ochrona dzieci przed ubóstwem Pozytywny i negatywny udział dzieci w pokonywaniu biedy „Skazywanie” dzieci na ubóstwo np. przez alkoholizm rodziców Izolacja społeczna dziecka Ryzyko „dziedziczenia” biedy