Zatoka Gwinejska (1) Obszar: szeroki na 400-600 km pas wybrzeża Oceanu Atlantyckiego ciągnący się od Senegalu po Nigerię. Klimat wilgotny, liczne bariery terenowe, leśne osady, długotrwała względna izolacja i brak znacznych przemieszczeń miejscowych grup etnicznych. Z powodu występowania muchy tse-tse brak hodowli, uprawa roślin bulwiastych. Języki: - rodzina niger-kordofańska

Zatoka Gwinejska (2) Główne ludy: a) ludy bantuidalne zachodnie - Sierra Leone, Gwinea, Gwinea Bissau, tzw. ludy puszczańskie, spokrewnione z Wolofami, m.in. Themne (1,2 mln), Kissi (300 tys.), Diola (260 tys.). b) ludy Mande - Gwinea, Sierra Leone, Liberia, odłam peryferyjny, m.in. Susu, Mende, Kpelle. c) ludy gwinejskie - wąski pas wybrzeża od Liberii po Nigerię, dzielą się na: - ludy Kru, 2,5 mln, Liberia i WKŚ, rybacy, żeglarze i cenieni tragarze, m.in. Bakwe, Bete, Bassa, - ludy Kwa, od WKŚ do Nigerii, kilkadziesiąt mln, dzielą się na:

Zatoka Gwinejska (3) ludy Akan, 8 -10 mln, obszar pomiędzy ujściem Bandamy (WKŚ) a ujściem Wolty (Ghana), gospodarność i tradycje państwowe, słyną z rzemiosła artystycznego, m.in. Aszanti, Baule; ludy lagunowe, 400 tys., wybrzeże wokół Abidżanu, rybołówstwo oraz zbieractwo i uprawa, dużo archaizmów kult., domieszka cech pigmejskich; Ewe, 3 mln, od Ghany po Benin, m.in. Fon; Jorubowie, ok. 30 mln, pd.-zach. Nigeria, niegdyś silne państwo (Benin), liczna inteligencja, najsilniej zintegrowana grupa; Idżo, 2 mln, delta Nigru, pokr. z Jorubami; Ibo, 19 mln, zw. z secesją Rep. Biafra

Zatoka Gwinejska (4) d) ludy bantuidalne wschodnie -wschodni skraj strefy gwinejskiej w Kamerunie, m.in.. Bamileke (2,4 mln), Bamum (120 tys.); e) ludy pigmenoidalne - ok. 100 tys., wyspowo rozproszone w WKŚ, niegdyś żyjący z łowiectwa, pierwotna warstwa osadnicza regionu, m.in. Gagu (37 tys.), Tura (38 tys.); f) potomkowie dawnych niewolników z Nowego Świata, głównie w Liberii (Americo-Liberians, 100 tys.) oraz Beninie (przybysze z Brazylii); g) Krio - ok. 500 tys., Mulaci-Kreole z Gwinei Bissau i Sierra Leone, poomkowie tubylców i wyzwoleńców przybyłych z Europy i Ameryki.

Zatoka Gwinejska (5) Cechy regionu: długotrwałe wpływy europejskie - zmiany cywilizacyjne i kulturowe, urbanizacja, rozbudowa infrastruktury, chrystianizacja, rozwój oświaty. Procesy te sprzyjały detrybalizacji, zwłaszcza w miastach, a z drugiej strony ożywiały trybalizm, zwł. wśród elit. Efektem były stos. Liczne i krwawe konflikty etniczne. Nierównomierność rozwoju części pn. i pd. powoduje migracje zarobkowe będące źródłem wielu antagonizmów. Wojny domowe, ruchy separatystyczne i konflikty religijne (np. Nigeria, Liberia).