Uniwersytet ekonomiczny Katedra badań strategicznych i regionalnych Doskonalenie zarządzania usługami publicznymi i rozwojem w jednostkach samorządu lokalnego (gminach i powiatach) Zintegrowane instrumenty efektywnej polityki mieszkaniowej Dr radosław cyran Uniwersytet ekonomiczny w katowicach Katedra badań strategicznych i regionalnych Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Lokalna polityka mieszkaniowa winna kierować się następującymi 7 zasadami: Celowością – pomoc skierowana powinna być głównie do osób najbardziej potrzebujących. Przejrzystością – polityka musi być zrozumiała dla beneficjentów. Sprawiedliwością – polityka progresywna - korzyści maleją, gdy rosną dochody. Maksymalnym wykorzystaniem środków sektora prywatnego - wybranie takich rozwiązań, które pozwolą optymalne wykorzystanie środków gospodarstw domowych i sektora prywatnego Polityką zachęcania i podtrzymywania rozwoju prywatnego rynku – nie konkuruje z mechanizmami rynkowymi, a jest do nich komplementarna. Ekonomiczną wydajnością - osiąganie rezultatów przy minimalnych wydatkach. Administracyjną wydajnością poprzez minimalizację czasu i kosztów .

Bezwzględnie Stosowane instrumenty polityki mieszkaniowej muszą być nakierowane na likwidację przyczyn niekorzystnych zjawisk a nie jedynie na redukowanie niekorzystnych skutków. Realizowana polityka mieszkaniowa musi : mieć długi horyzont czasowy, być zintegrowana i kompleksowa obejmować fazę tworzenia, obrotu i eksploatacji nieruchomości .

10 FILARÓW ZINTEGROWANEJ LOKALNEJ POLITYKI MIESZKANIOWEJ Polityka czynszowa Polityka remontowa Polityka zamian lokali Zasady prywatyzacji lokali Budownictwo komunalne Partnerstwo z innymi właścicielami we wspólnotach mieszkaniowych Realizacja wyroków sądowych – lokale socjalne/pomieszczenia tymczasowe Informatyzacja procesu zarządzania zasobem Budownictwo na wynajem/sprzedaż w formie TBS Tworzenie warunków do inwestowania w budownictwo mieszkaniowe w gminie przez inwestorów indywidualnych / deweloperów

POLITYKA CZYNSZOWA CEL – EKONOMIZACJA POLITYKI CZYNSZOWEJ KIERUNEK DZIAŁAŃ – ODEJŚCIE OD POMOCY PRZEDMIOTOWEJ NA RZECZ PODMIOTOWEJ INSTRUMENTY STAWKA CZYNSZU WINDYKACJA/EKSMISJE (Z LOKALI KOMUNALNYCH I SOCJALNYCH!!!) OBNIŻKI CZYNSZU DODATKI MIESZKANIOWE PROGRAM SPŁATY ZADŁUŻENIA EFEKTY: WZROST WPŁYWÓW CZYNSZOWYCH WZROST ŚRODKÓW NA REMONTY SPRAWIEDLIWOŚĆ – CENA ZA USŁUGI MIESZKANIOWE ODPOWIADA KOSZTOM TEJ USŁUGI WZROST ILOŚCI ZAMIAN LOKALI MOŻLIWA WIĘKSZA SKALA ODZYSKU LOKALI LEPSZE DOPASOWANIE GOSPODARSTW DOMOWYCH DO LOKALI ZMNIEJSZENIE POPYTU NA LOKALE Z ZASOBU GMINY WZROST ZAINTERESOWANIA WYKUPIENIEM LOKALU WE WSPÓLNOCIE MIESZKANIOWEJ LIKWIDACJA ZJAWISKA „WYUCZONEJ BEZKARNOŚCI” NAJEMCÓW ZA NIEPŁACENIE ZA USŁUGI MIESZKANIOWE, W SZCZEGÓLNOŚCI ZA LOKALE SOCJALNE MOŻLIWOŚĆ ODRACOWANIA ZALEGŁOŚCI – AKTYWIZACJA SPOŁECZNA, SPADEK ZALEGŁOSCI W OPŁATACH

POLITYKA ZAMIAN LOKALI CEL – DOPASOWANIE NAJEMCÓW DO LOKALI POD WZGLĘDEM POWIERZCHNIOWYM, JAKOŚCIOWYM, LOKALIZACYJNYM, KOSZTOWYM KIERUNEK DZIAŁAŃ – ZWIĘKSZENIE SKALI ZAMIAN LOKALI INSTRUMENTY STWORZENIE PROGRAMU ZAMIAN LOKALI EFEKTY: DOPASOWANIE WIELKOŚCI GOSPODARSTWA DOMOWEGO DO POWIERZCHNI LOKALI DOPASOWANIE NAJEMCÓW DO POZIOMU KOSZTÓW UTRZYMANIA LOKALU I MOŻLIWOŚCI SKORZYSTANIA Z DODATKU MIESZKANIOWEGO I OBNIŻKI CZYNSZU ZAMIANY POMIĘDZY STARYM ZASOBEM A NOWYMI LOKALAMI DLA WYBRANYCH NAJEMCÓW W ZAMIAN ZA WZOROWE WYWIĄZYWANIE SIĘ Z DOTYCHCZASOWYCH UMÓW NAJMU WYCHODZENIE GMINY ZE WM Z LOKALAMI SOCJALNYMI WYCHODZENIE GMINY ZE WM ZMNIEJSZENIE ZALEGŁOŚCI CZYNSZOWYCH ZAPOBIEGANIE PROCESOWI ZADŁUŻANIA SIĘ NAJEMCÓW

POLITYKA REMONTOWA CEL – POLEPSZENIE WARUNKÓW ZAMIESZKANIA KIERUNEK DZIAŁAŃ – ZWIĘKSZENIE NAKŁADÓW NA DZIAŁALNOŚĆ REMONTOWĄ I MODERNIZACYJNĄ INSTRUMENTY STWORZENIE PROGRAMU KOMPLEKSOWYCH REMONTÓW KAMIENIC BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ W 100% GMINY UWZGLĘDNIAJĄCYCH UCIEPŁOWNIENIE, TERMOMODERNIZACJĘ. PRZEBUDOWĘ LOKALI, ZAGOSPODAROWANIE OTOCZENIA WSPÓŁPRACA GMINY Z INNYMI WŁAŚCICIELAMI WE WSPÓLNOTACH MIESZKANIOWYCH W ZAKRESIE DZIAŁAŃ REMONTOWYCH PROGRAM REMONTÓW PUSTOSTANÓW I ICH ADAPTACJI NA CELE MIESZKANIOWE ULGA W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI DLA WŁAŚCICIELI REMONTUJĄCYCH ELEWACJE EFEKTY: SPADEK KOSZTÓW UTRZYMANIA ZASOBU OCHRONA ŚRODOWISKA WZROST POZIOMU CZYNSZÓW ZAMIANY LOKALI WZROST ILOSCI LOKALI DO WYNAJĘCIA POPRZEZ REMONTY PUSTOSTANÓW WZROST JAKOSCI ZAMIESZKANIA WZROST ESTETYKI OBIEKTÓW A WIĘC I ATRAKCYJNOŚCI ULICY, DZIELNICY

PRYWATYZACJA ZASOBÓW CEL – OSIĄGNIĘCIE OPYTMALNEJ Z PUNKTU WIDZENIA ZARZĄDZANIA WIELKOŚCI ZASOBU KIERUNEK DZIAŁAŃ – RACJONALNA SPRZEDAŻ MIESZKAŃ KOMUNALNYCH INSTRUMENTY STWORZENIE PRZEJRZYSTEGO PROGRAMU PRYWATYZACJI MIESZKAŃ POPRZEZ ZDEFINIOWANIE MIESZKAŃ ZAKWALIFIKOWANYCH DO SPRZEDAŻY I WYŁĄCZONYCH ZE SPRZEDAŻY WYŁĄCZENIE ZE SPRZEDAŻY BUDYNKÓW BĘDĄCYCH W 100% WŁASNOŚCIĄ GMINY , W SZCZEGÓLNOŚCI PO REMONTACH , Z NOWYCH INWESTYCJI WYCHODZENIE ZE WSPÓLNOT MIESZKANIOWYCH POPRZEZ SPRZEDAŻ LOKALI POŁĄCZONYCH Z ZAMIANAMI WYŁĄCZENIE ZE SPRZEDAŻY LOKALI UŻYTKOWYCH WYCOFANIE SIĘ Z BONIFIKAT PRZY SPRZEDAŻY W PERSPEKTYWIE KILKU LAT EFEKTY: ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW UTRZYMANIA ZASOBU USPRAWNIENIE PROCESU ZARZĄDZANIA ZASOBEM PRZEWIDYWALNOŚĆ DECYZJI W ODNIESIENIU DO KOSZTÓW UTRZYMANIA ZASOBÓW

BUDOWNICTWO KOMUNALNE CEL – ZWIĘKSZENIE SKALI REALIZOWANYCH LIST OCZEKUJĄCYCH NA LOKAL ORAZ WYROKÓW EKSMISYJNYCH KIERUNEK DZIAŁAŃ – ZWIĘKSZENIE NAKŁADÓW Z BUDŻETU MIASTA NA BUDOWNICTWO KOMUNALNE INSTRUMENTY STWORZENIE WIELOLETNIEGO PROGRAMU BUDOWNICTWA KOMUNALNEGO EFEKTY: ZWIĘKSZENIE SKALI ZASPOKOJENIAPOTRZEB MIESZKANIOWYCH - ZWIĘKSZENIE ILOŚCI LOKALI SOCJALNYCH /KOMUNALNYCH ZMNIEJSZENIE KWOT PŁACONYCH ODSZKODOWAŃ – PRZYSPIESZENIE REALIZACJI WYROKÓW SĄDOWYCH Z PRAWEM DO LOKALU SOCJALNEGO ZWIĘKSZENIE SKALI ZAMIAN LOKALI W ZASOBIE POLEPSZENIE JAKOŚCI ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH GMINY POZYSKANIE LOKALI POZBAWIONYCH BARIER ARCHITEKTONICZNYCH DLA POTRZEB OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ZWIĘKSZENIE PRZYCHODÓW CZYNSZOWYCH NAGRADZANIE RZETELNYCH NAJEMCÓW ZWIĘKSZENIE ATRAKCYJNOŚCI ULICY, DZIELNICY MOŻLIWOŚĆ WYBURZEŃ BUDYNKÓW O NAJWIĘKSZYM POZIOMIE ZUŻYCIA

Partnerstwo z innymi właścicielami we wspólnotach mieszkaniowych CEL – RACJONALNE GOSPODAROWANIE NIERUCHOMOŚCIAMI WM KIERUNEK DZIAŁAŃ – ZWIĘKSZENIE NAKŁADÓW NA REMONTY I MODERNIZACJE , STYMULOWANIE DZIAŁAŃ ROZWOJOWYCH PRZEZ GMINNEGO ZARZĄDCĘ INSTRUMENTY FUNDUSZ REMONTOWY KREDYTY Z PREMIĄ TERMOMODERNIZACYJNĄ KREDYTOWANIE WŁAŚCICIELI LOKALI PRZY TERMOMODERNIZACJI PRZEZ GMINĘ PROGRAM WYPROWADZANIA LOKALI SOCJALNYCH I NAJEMCÓW SOCJALNYCH Z WM – PROGRAM ZAMIAN LOKALI PRYWATYZACJA LOKALI W WM BEZPOŚREDNIE ADMINISTROWANIE WM EFEKTY: ZAHAMOWANIE DEKAPITALIZACJI ZASOBÓW POLEPSZENIE KOMFORTU ZAMIESZKANIA ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW UTRZYMANIA ZASOBÓW ZWIĘKSZENIE WPŁYWÓW Z CZYNSZÓW ZMNIEJSZENIE LICZBY WM Z UDZIAŁEM GMINY ZWIĘKSZENIE ATRAKCYJNOŚCI ULICY, DZIELNICY

Realizacja wyroków sądowych – lokale socjalne/pomieszczenia tymczasowe CEL – ZMNIEJSZENIE KWOT WYPŁACANYCH ODSZKODOWAŃ KIERUNEK DZIAŁAŃ – ZWIĘKSZENIE ILOŚCI LOKALI PRZEZNACZANYCH NA REALIZACJĘ WYROKÓW SĄDOWYCH INSTRUMENTY PROGRAM BUDOWNICTWA KOMUNALNEGO PROGRAM „KONTENER” PROGRAM ZAMIANY LOKALI ZAWIERANIE UGODY Z PRYWATNYMI WŁAŚCICIELAMI MIESZKAŃ EFEKTY: ZMNIEJSZENIE KWOT Y ODSZKODOWAŃ WYPŁACANYCH Z BUDŻETU GMINY PRZYSPIESZENIE REALIZACJI WYROKÓW ZMNIEJSZENIE SKALI BEZKARNOŚCI DŁUŻNIKÓW (EKSMITOWANYCH) ZWIĘKSZENIE WPŁYWÓW CZYNSZOWYCH POLEPSZANIE JAKOŚCI ZASOBÓW I DOPASOWANIE NAJEMCÓW DO LOKALI

Informatyzacja procesu zarządzania zasobem CEL – ZWIĘKSZENIE JAKOŚCI OBSŁUGI MIESZKAŃCÓW ORAZ ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA PODMIOTU ZARZĄDZAJĄCEGO KIERUNEK DZIAŁAŃ – UJEDNOLICENIE BAZY DANYCH INSTRUMENTY ZAKUP I WDROŻENIE ZINTEGROWANEGO PROGRAMU INFORMATYCZNEGO DO OBSŁUGI ZASOBÓW I MIESZKAŃCÓW EFEKTY: WŁAŚCIWA I PRZEJRZYSTA EWIDENCJA ZASOBÓW, PRZEJRZYSTA I UJEDNOLICONA EWIDENCJA NAJEMCÓW, SPÓJNA OBSŁUGA KOSZTOWA, CZYNSZOWA, WINDYKACYJNA, JEDNOLITA OBSŁUGA FINANSOWO-KSIĘGOWA I KADROWO-PŁACOWA, AKTUALNA EWIDENCJA PUSTOSTANÓW, ZNAJOMOŚĆ ROZRACHUNKÓW ZE WSPÓLNOTAMI MIESZKANIOWYMI ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA PODMIOTU ZARZĄDZAJĄCEGO OSZCZĘDNOŚĆ CZASU PRACOWNIKÓW POPRZEZ SZYBKI DOSTĘP DO UJEDNOLICONEJ BAZY DANYCH SZYBSZA OBSŁUGA NAJEMCÓW WIELOOBSZAROWA WIEDZA PRACOWNIKÓW NA TEMAT ZARZĄDZANYCH ZASOBÓW I STANU ROZRACHUNKÓW NAJEMCÓW PRZEPŁYW INFORMACJI POMIĘDZY KOMÓRKAMI ORGANIZACYJNYMI W FORMIE ELEKTRONICZNEJ A NIE PAPIEROWEJ BRAK POWIELANIA TYCH SAMYCH CZYNNOŚCI PRZEZ KILKA DZIAŁÓW

Budownictwo na wynajem/sprzedaż w formie TBS CEL – PRZYROST ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH W GMINIE NA WYNAJEM/SPRZEDAŻ KIERUNEK DZIAŁAŃ – WSPARCIE ROZWOJU BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO TBS INSTRUMENTY ŚREDNIOOKRESOWY PROGRAM ROZWOJU TBS PROGRAM O WSPÓŁPRACY GMINY Z TBS EFEKTY: MOŻLIWOŚĆ ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKANIOWYCH OSÓB O ŚREDNICH DOCHODACH W STOSUNKU NAJMU POPRZEZ DZIAŁANIA DEWELOPERSKIE – PODAŻ MIESZKAŃ NA SPRZEDAŻ (SZCZEGÓLNIE ISTOTNE NA RYNKACH LOKALNYCH, KTÓRE NIE CIESZĄ SIĘ ZAINTERESOWANIEM DEWELOPERA PRYWATNEGO) WZROST ZASOBU MIESZKAŃ W DYSPOZYCJI GMINY -BUDOWA MIESZKAŃ DLA GMINY PRZEZ TBS

Tworzenie warunków do inwestowania w budownictwo mieszkaniowe w gminie przez inwestorów indywidualnych/deweloperów CEL – WZROST ILOŚCI BUDOWANYCH MIESZKAŃ KIERUNEK DZIAŁAŃ – TWORZENIE WARUNKÓW DO ROZWOJU BUDOWNICTWA PRYWATNEGO I AKTYWIZACJI RYNKU NIERUCHOMOŚCI INSTRUMENTY STWORZENIE WIELOLETNIEGO PROGRAM GOSPODAROWANIA GRUNTAMI GMINY PLAN SPRZEDAŻY GRUNTÓW POD INWESTYCJE DEWELOPERSKIE/ INDYWIDUALNE TWORZENIE PLANÓW MIEJSCOWYCH DLA NOWYCH TERENÓW AKTYWNOŚCI INWESTYCYJNEJ UZBRAJANIA/DOZBRAJANIE TERENÓW POD BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE EFEKTY: RACJONALNE GOSPODAROWANIE GRUNTAMI WIĘKSZA MOŻLIWOŚĆ REALIZACJI INWESTYCJI MIESZKANIOWYCH POPRZEZ WIĘKSZĄ DOSTĘPNOŚĆ GRUNTÓW DLA POTENCJALNEGO INWESTORA SKRÓCENIE CZASU PROCESU INWESTYCYJNEGO ROZWÓJ PIERWOTNEGO RYNKU MIESZKANIOWEGO ROZWÓJ RYNKU GRUNTÓW