Podatek od wartości dodanej VAT

Podatek naliczony Art. 167 – 192

Podatek naliczony - istota Prawo do odliczenia VAT naliczonego jest podstawowym elementem konstrukcji VAT Stanowi o istocie podatku: zasady opodatkowania każdej fazy obrotu wyłącznie w odniesieniu do wartości dodanej na etapie tej fazy Jest wynikiem przyjęcia realizacji ww. zasady za pomocą metody fakturowej

Podatek naliczony - istota VAT naliczony jest kluczowym środkiem realizacji zasad: - neutralności, jednokrotności poboru, opodatkowania konsumpcji.

Podatek naliczony - istota Prawo do odliczenia VAT naliczonego ma charakter powszechny dla podatników VAT Ograniczenia i zakazy odliczenia VAT naliczonego stanowią wyjątki od zasady Odliczenie VAT naliczonego nie jest ulgą podatkową Odliczenie VAT naliczonego jest wyłączone dla konsumentów

Źródło prawa do odliczeń (art. 167) Prawo do odliczenia powstaje z chwilą powstania obowiązku podatkowego („gdy podatek staje się wymagalny”) w odniesieniu do podatku podlegającego odliczeniu Prawo to powstaje natychmiast, w odniesieniu do wszystkich zakupów, niezależnie od tego, kiedy będą one faktycznie wykorzystane przez nabywcę od działalności opodatkowanej (C-110-147/98 Gabalfrisa, C-268/83 Rompelman, C-110/94 INZO)

Zakres prawa do odliczeń (art. 168) W zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do celów transakcji opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia: VAT należnego lub zapłaconego na terytorium kraju od towarów lub usług dostarczonych lub które mają być dostarczone podatnikowi przez innego podatnika, VAT należnego lub zapłaconego od towarów importowanych na terytorium kraju, VAT należnego od WNT.

Zakres prawa do odliczeń – inne przeznaczenie zakupów transakcje związane z działalnością gospodarczą prowadzoną w innym kraju, od których przysługiwałoby prawo do odliczenia VAT, gdyby były to transakcje krajowe, niektóre transakcje zwolnione (związane z importem towarów, jeżeli ich wartość jest zaliczona do p.o. importu, eksport) Transakcje ubezpieczeniowe i finansowe, jeżeli klient posiada siedzibę poza Wspólnotą lub jeśli transakcje te mają bezpośredni związek z towarami przeznaczonymi na eksport do kraju spoza Wspólnoty

Zwrot VAT na rzecz podatników spoza kraju Zwrot VAT dla podatników mających siedzibę na terytorium Wspólnoty ale niemających siedziby na terytorium kraju Zwrot VAT dla podatników niemających siedziby na terytorium Wspólnoty Cel ww. rozwiązań: realizacja zasad neutralności, jednokrotności poboru, opodatkowania konsumpcji.

Orzecznictwo W przypadku, gdy pracodawca będący podatnikiem dla celów podatku VAT, na mocy umowy z jednym ze swoich pracowników i innym podatnikiem, tj. dostawcą, uzgadnia, że ten ostatni dostarczy pracownikowi towary na koszt pracodawcy, a pracownik wykorzysta je wyłącznie do celów działalności gospodarczej pracodawcy, natomiast pracodawca otrzyma od dostawcy faktury dotyczące tych dostaw, zawierające podatek VAT naliczony od towarów będących przedmiotem dostawy, artykuł 11(1)(a) II Dyrektywy i artykuł 17(2)(a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby pracodawca mógł odliczyć od swojego podatku przypadającego do zapłaty podatek VAT, którym został obciążony. System odliczeń powinien być stosowany w taki sposób, by jego zakres w możliwie największym stopniu odpowiadał działalności gospodarczej podatnika. Jeśli w tej sytuacji artykuł 17(2) VI Dyrektywy ogranicza prawo podatnika do dokonania odliczenia podatku VAT od towarów będących przedmiotem dostawy do kwoty podatku przypadającego do zapłaty lub zapłaconego "od towarów (...) dostarczonych podatnikowi", celem tego przepisu nie może być zakwestionowanie prawa do odliczenia podatku VAT zapłaconego od towarów, które, mimo iż były przedmiotem sprzedaży na rzecz podatnika z przeznaczeniem wyłącznie do użytku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zostały fizycznie dostarczone pracownikom podatnika. (C-165/86 Leesportefeuille „Intiem”)

Orzecznictwo Państwo Członkowskie uchybia swym zobowiązaniom wynikającym z art. 17 ust. 2 lit. a i art. 18 ust. 1 lit. a szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, jeżeli przewiduje, że pracodawca będący podatnikiem dla celów podatku od wartości dodanej może odliczyć część dodatku wypłacanego pracownikowi za służbowe korzystanie z samochodu prywatnego. Fakt, że pracownik korzysta z własnego pojazdu w związku z działalnością gospodarczą jego pracodawcy, nie może skutkować przekształceniem tego pracownika w podatnika w rozumieniu szóstej dyrektywy lub art. 17 ust. 2 lit. a tej dyrektywy, nawet jeżeli koszty związane z takim korzystaniem dają podstawę do zwrotu przez pracodawcę. Wobec braku jakiejkolwiek dostawy dóbr lub usług pomiędzy dwoma podatnikami i wobec tego braku jakiejkolwiek możliwości dostarczenia przez podatnika drugiemu podatnikowi faktury lub dokumentu uznanego za fakturę, odliczenie podatku od wartości dodanej dopuszczalne na podstawie danego ustawodawstwa krajowego może z definicji nastąpić tylko z naruszeniem wymogów korzystania z prawa do odliczeń ustanowionych w art. 18 ust. 1 lit. a szóstej dyrektywy (C- 338/98 (KE przeciwko Holandii)

Warunki skorzystania z odliczenia (art. 178) w odniesieniu do zakupów „krajowych” – posiadane faktury w odniesieniu do importu – posiadanie dokumentu celnego, wskazującego podatnika jako odbiorcę lub importera i określający kwotę VAT W odniesieniu do WNT – wykazanie WNT we właściwej deklaracji oraz posiadanie faktury

Materialne i formalne warunki nabycia prawa do odliczenia Przepisy prawa wspólnotowego uzależniają nabycie i możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego od dwóch warunków: materialnego – powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do podatku podlegającego odliczeniu (art. 176), formalnego – posiadania faktury VAT (art. 178).

Materialne i formalne warunki nabycia prawa do odliczenia Z chwilą spełnienia warunku materialnego - podatnik nabywa prawo do podatku naliczonego, Warunek formalny nie ma natomiast wpływu na nabycie prawa do odliczenia podatku naliczonego. Jest jedynie warunkiem skorzystania z prawa do odliczenia i wskazuje termin odliczenia Terminem odliczenia jest okres rozliczeniowy, w którym warunek materialny i formalny są spełnione łącznie (C-152/02 Terra Baubedarf-Handel)

Warunki nabycia prawa do odliczenia w Polsce warunek materialny: nabycie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel/wykonanie usługi otrzymanie faktury VAT Dla powstania prawa do odliczenia niezbędna jest koniunkcja warunku materialnego i formalnego.

Faktura a powstanie prawa do odliczenia W myśl przepisów wspólnotowych, otrzymanie faktury nie kreuje prawa do odliczenia, lecz jest warunkiem dokonania odliczenia, Gdy podatnik nie posiada oryginału faktury, możliwe jest przyjęcie innych dowodów, że doszło do transakcji zakupu (C-85/95 Reisdorf) W myśl polskich przepisów nie jest możliwe przyjęcie innych dowodów niż oryginał faktury.

Odliczenie natychmiastowe Podatnik dokonuje odliczenia odejmując od całkowitej kwoty VAT należnego za dany okres rozliczeniowy całkowitą kwotę podatku, w związku z którym w tym samym czasie powstało prawo do odliczenia, które może być wykonane (art. 179) Zasada przeciwna: odliczenie pro-rata-temporis

Zwrot podatku Konieczność zwrotu podatku występuje, gdy w danym okresie rozliczeniowym kwota podatku naliczonego przewyższa kwotę podatku należnego (w szczególności gdy podatek należny wynosi 0) Bezpośredni (zasada) – faktyczny zwrot podatnikowi przez organy podatkowe różnicy między VAT naliczonym i należnym Pośredni – przeniesienie nadwyżki na następny okres rozliczeniowy

Orzecznictwo Państwo Członkowskie, które przewiduje zwrot nadpłaconego podatku VAT w drodze wystawienia obligacji rządowych dla pewnej kategorii podatników, wobec których stwierdzono nadpłatę, uchybia swym zobowiązaniom wynikającym z art. 17 i 18 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych. Warunki zwrotu, które Państwo Członkowskie ustala na podstawie art. 18 ust. 4 szóstej dyrektywy, muszą umożliwiać podatnikowi odzyskanie, w odpowiednich warunkach, całej kwoty nadpłaconego podatku, co oznacza, że zwrot następuje w rozsądnym terminie w drodze wypłaty środków płynnych lub środków równoważnych; przyjęta metoda zwrotu nie może w żadnym przypadku pociągać za sobą żadnego ryzyka dla podatnika (C-78/00 KWE przeciwko Republice Włoskiej)

Częściowe odliczenie VAT naliczonego

Częściowe odliczenie - przykład Salon sprzedaży samochodów świadczy również usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. Ta pierwsza działalność wiąże się z prawem do odliczania VAT naliczonego, ta druga – nie. Typowym przykładem zakupu typu A, związanego wyłącznie ze sprzedażą uprawniającą do odliczenia będzie zakup samochodów, jako towarów handlowych. Inne przykłady to zakup surowców do produkcji towarów opodatkowanych VAT czy też usług transportu, jeżeli przedmiotem transportu są wyłącznie towary opodatkowane. Niektóre zakupy związane są z obydwoma rodzajami sprzedaży, ale da się łatwo „przypisać” ich poszczególne części do sprzedaży uprawniającej i nieuprawniającej do odliczenia. Są to zakupy typu B. Jeżeli działalność salonu samochodowego jest tak zorganizowana, że usługi agencji ubezpieczeniowej są wykonywane w wyodrębnionym pomieszczeniu, to w oparciu o stosunek powierzchni tego pomieszczenia do powierzchni całkowitej będziecie mogli ustalić, jaka część czynszu najmu albo usług sprzątania jest związana z usługami ubezpieczeniowymi. Pozostała część, jako związana ze sprzedażą samochodu, będzie dawała prawo do odliczenia.

Częściowe odliczenie – przykład 3. Zakupem typu C, związanym ze sprzedażą uprawniającą do odliczenia, którego nie można w pełni przypisać do takiej sprzedaży jest np. korzystanie z usług telekomunikacyjnych przez salon sprzedaży, z dostawy energii elektrycznej, usług księgowych, ochrony mienia, dostawy sprzętu biurowego (np. kserokopiarki). Tego typu zakupy służą każdemu rodzajowi działalności i nie da się zazwyczaj znaleźć kryterium, na podstawie którego część z tych zakupów uznajemy za związane wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną. 4. Do kategorii D, ostatniej, zalicza się wszelkie zakupy, które nie kwalifikują się do zaliczenia ich do jednej z poprzednich grup.

Następne zajęcia Środki specjalne i dopuszczalność ich stosowania przez państwa członkowskie. Niedozwolone podatki obrotowe