Tomasz Czarnik Publiczne Gimnazjum nr 5 w Opolu Klasa Id Ptaki Tomasz Czarnik Publiczne Gimnazjum nr 5 w Opolu Klasa Id

Informacje ogólne Gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców Większość cech budowy tych zwierząt jest związana z umiejętnością lotu Zamieszkują wszystkie strefy klimatyczne dzięki stałocieplności Ich wielkość jest bardzo zróżnicowana od 5cm (Koliber Hawajski) do 2,7m (Struś) Znanych jest około 10 tysięcy gatunków ptaków

Charakterystyczne cechy budowy Stosunkowo mała i lekka głowa Giętka szyja Wrzecionowaty kształt ciała Mocno rozwinięta klatka piersiowa stanowiąca rusztowanie dla skrzydeł Masywne mięśnie i lekkie kości Dziób, który w rozwoju ewolucyjnym wykształcił się ze szczęk gadów Dachówkowato ułożone pióra pokrywające ciało Nogi posiadające cztery palce zakończone pazurami

http://www.sciaga.pl/slowniki-tematyczne/2019/ptaki/ (dostęp 25/02/2012)

Rodzaje dziobów jako narządów chwytnych Silny, zakrzywiony dziób ptaków drapieżnych (orzeł, sokół, myszołów) przystosowany do rozszarpywania zdobyczy Płaski dziób ptaków wodnych (kaczka, łabędź) działający jak sito służący do odcedzania wody Długi pęsetowaty dziób ptaków owadożernych (dudek) służący do wyciągania owadów z ziemi Krótki, mocny czasem skrzyżowany dziób ptaków żywiących się nasionami (wróbel, krzyżodziób) służący do wyłuskiwania nasion

Cechy wpływające na zdolność latania Aerodynamiczny kształt Kończyny przednie przekształcone w skrzydła Lekka głowa z delikatną czaszką i brakiem zębów Pneumatyczne kości wypełnione powietrzem Obecność zachodzących na siebie piór Grzebień na mostku będący przyczepem dla mięśni poruszających skrzydłami Dobrze rozwinięty móżdżek odpowiedzialny za zmysł równowagi Doskonały wzrok Mechanizm podwójnego oddychania Masywna kość krucza dająca skrzydłom oparcie na mostku

Mechanizm podwójnego oddychania Worki powietrzne to grubościenne zbiorniki powietrza połączone z płucami rozmieszczone wewnątrz tułowia Worki powietrzne stanowią wewnętrzny magazyn powietrza i sprawiają, że ciężar właściwy ptaka jest mniejszy W wyniku skurczu mięśni piersiowych poruszających skrzydłami w czasie lotu tlen zawarty w powietrzu styka się z krwią dwa razy w czasie cyklu oddechowego (na wdechu i wydechu)

Układ oddechowy ptaka http://marcepan13.blog.interia.pl/ (dostęp 25/02/2012)

Rodzaje skrzydeł Kształt skrzydeł pozostaje w ścisłym związku z trybem życia ptaka Gatunki spędzające większość czasu na ziemi mają krótkie i zaokrąglone skrzydła, pozwalające na niemal pionowy wzlot i szybką ucieczkę (bażant) Szybko latające ptaki mają skrzydła wąskie i zakrzywione do tyłu (jerzyk) Skrzydła ptaków szybujących są długie i szerokie (kondor)

Budowa pióra Od centralnej osi pióra zwanej stosiną rozchodzą się promienie opatrzone setkami promyków Te z kolei haczykami sczepiają się z promykami sąsiednich promieni Dzięki tak precyzyjnej budowie potargane pióro można błyskawicznie doprowadzić do porządku

http://www.zadane.pl (dostęp 26/02/2012)

Rodzaje piór A – sterówki ogona B – pokrywy nadogonowe C – lotki I rzędu D – zakończenia lotek II rzędu E – pokrywy duże i średnie F – czub http://www.zgapa.pl (dostęp 26/02/2012)

Rozmnażanie się ptaków Wszystkie ptaki są rozdzielnopłciowe U wielu gatunków ptaków występuje dymorfizm płciowy, samce są często większe od samic i bardziej upierzone, samice mają barwy maskujące co czyni je niewidocznymi kiedy wysiadują jaja w gnieździe Okres godowy to czas poszukiwania partnera do rozrodu czemu towarzyszą zaloty czyli toki Po zakończeniu godów ptaki budują gniazda, w których składają jaja Samica wysiaduje w gnieździe jaja czyli ogrzewa je własnym ciałem aż do wylęgu młodych

Budowa jaja Zarodek ptaka rozwija się z tarczki zarodkowej, znajdującej się na powierzchni żółtka, z którego czerpie substancje odżywcze Przed wyschnięciem zarodek chroniony jest przez białko Komora powietrzna zawiera powietrze, które umożliwia pisklęciu wymianę gazową tuż przed wykluciem We właściwej pozycji utrzymują zarodek skrętki białkowe, a przed urazami mechanicznymi chronią go dwie błony pergaminowe oraz wapienna skorupka

http://fizyka.bloog.pl/ (dostęp 25/02/2012)

Nieloty Są to ptaki które wtórnie w wyniku ewolucji utraciły zdolność lotu Obecnie istnieje około czterdziestu gatunków nielotnych ptaków Główną anatomiczną różnicą między nielotami a ptakami latającymi są pomniejszone kości skrzydeł a także zredukowany grzebień na mostku Najbardziej znane nieloty to pingwiny, strusie, nandu, kazuary, kiwi i emu

Materiały źródłowe Jefimow M, Sęktas M. Puls życia – podręcznik do biologii dla gimnazjum. Nowa Era 2009. Cox V i wsp. ABC przyrody. Reader’s Digest 1997. Meiani A. Dlaczego – encyklopedia pytań i odpowiedzi. Wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz 2006. www.wikipedia.org

Ptaki to fascynujące zwierzęta, które posiadły zdolność, o której my ludzie zawsze marzyliśmy, a mianowicie umiejętność latania Dziękuję za uwagę!!!