RYNEK PRACY WYZWANIA PRACODAWCY

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
Irena Wóycicka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową
Advertisements

RAPORT.
Konferencja Związku Pracodawców Forum Okrętowe na temat Przygotowanie kadr dla przemysłu okrętowego Gdańsk, 29 marca 2007r.
Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego
Jak zatrzymać najlepszych pracowników?
ZATRUDNIALNOŚĆ OSÓB 50+ zmiany demograficzne w perspektywie roku 2030
Projekt pt.: Wsparcie dla rozwoju i adaptacji na Dolnym Śląsku Realizowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz krajowego wkładu publicznego.
MSP WOBEC OSŁABIENIA GOSPODARCZEGO Kto będzie zwalniał, a kto będzie zatrudniał? Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek Warszawa,
Przedsiębiorcy i rozwój
Warszawa, 5 lutego 2008 r. Priorytet II i VIII Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w kontekście aktywizacji zawodowej osób z grupy wiekowej 50+ Departament.
URZĄD STATYSTYCZNY – CENTRUM WIEDZY WSPIERAJĄCE ZARZĄDZANIE W REGIONIE Wspólne budowanie przyszłości Mazowsza Warszawa, marzec 2011 r.
Sytuacja na rynku pracy
Zatrudnienie w Polsce w 2005
SYTUACJA NA RYNKU PRACY W POLSCE
Maciej Bieńkiewicz, 15 marca 2012
DLACZEGO ABSOLWENCI MAJĄ KŁOPOTY ZE ZNALEZIENIEM PRACY?
Procesy demograficzne w Polsce a wyzwania wobec polityki gospodarczej Janina Jóźwiak, Irena E. Kotowska Instytut Statystyki i Demografii Szkoła.
Biuro Rady Gospodarczej 1 Podsumowanie zmian deregulacyjnych w polskiej gospodarce oraz wyzwania na przyszłość Adam Jasser Podsekretarz Stanu w Kancelarii.
dr Małgorzata Skrzek-Lubasińska
Perspektywa uczenia się przez całe życie 3 marca 2011.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Nowa koncepcja polityki regionalnej państwa Warszawa, 4 sierpnia 2008 r.
Badanie kwartalne BO 2.3 SPO RZL Wybrane wyniki porównawcze edycji I- V Badanie kwartalne Beneficjentów Ostatecznych Działania 2.3 SPO RZL – schemat a.
Korzystanie z usług edukacyjnych w świetle wyników Diagnozy Społecznej 2011 Irena E. Kotowska, Izabela Grabowska Instytut Statystyki i Demografii Szkoła.
KONFERECJA Jestem Kobietą Pracującą czyli o zarobkowej i nie zarobkowej pracy kobiet, 10 grudnia 2005 Kobiety na rynku pracy w Polsce. Aspekty ekonomiczne.
Idea flexicurity w projektach innowacyjnych
W kierunku podnoszenia kwalifikacji zawodowych – konferencja podsumowująca kampanię Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego.
1. DIAGNOZA 1.1 ZMIANY ILOŚCIOWE: “boom edukacyjny”, wzrost aspiracji edukacyjnych między 1995 a 2009 r. udział osób z wykształceniem wyższym w grupie.
Anna Ruzik-Sierdzińska CASE
Edukacyjne uwarunkowania polskiego modelu flexicurity
Seminarium naukowe WSZiP w dniu Tendencje zmian w gospodarce w 2011 roku Polska na tle Europy Finanse państwa Prognozy na 2012 rok P relegenci:
Elastyczność Kompromis między elastycznością rynku pracy a bezpieczeństwem zatrudnienia Bezpiecze-ństwo FLEXICURITY Tarnów, dn. 26 kwietnia 2013r.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Prognoza wpływu zmian demograficznych na liczbę
WYZWANIA STOJĄCE PRZED SYSTEMEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
ABC FUNDUSZY EUROPEJSKICH © Mariola Ciborowska, 11 grudnia 2012.
DANE SZKOŁY Nazwa szkoły:
Obecne i prognozowane tendencje na polskim rynku pracy
dr Elwira Gross-Gołacka Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Badanie ewaluacyjne projektu Ścieżka aktywności zawodowej współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowanego.
Podstawy prawne polityki rynku pracy
Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki ,
Różnorodność, polityka równych szans, zarządzanie różnorodnością
Obecne i prognozowane tendencje na polskim rynku pracy Diversity Index Głos Biznesu. Różnorodność Procentuje Łódź 25 stycznia 2012 r. dr Grzegorz Baczewski,
INFORMACJA EDUKACYJNA I ZAWODOWA W SZKOLE
Badanie kwartalne BO 2.3 SPO RZL Wybrane wyniki porównawcze edycji I- VII Badanie kwartalne Beneficjentów Ostatecznych Działania 2.3 SPO RZL – schemat.
Anna Ruzik-Sierdzińska,
Bezrobocie w moim regionie i województwie. Sposoby poszukiwania pracy.
Prof. Danuta Hübner Bruksela, 30 Maja 2007
Zmiany demograficzne w Polsce
Dlaczego Perfect NDF SA ?. Dzisiejsze oczekiwania Klienta wobec Doradcy Ubezpieczeniowo-Finansowego Uczciwość Rzetelność Wiedza, doświadczenie, profesjonalizm.
Europa 2020 o … doradztwie zawodowym
Źródło: Dział Badań i Analiz firmy Emmerson S.A. na podstawie danych Wojewódzkich Urzędów Statystycznych Aktualna sytuacja na rynku mieszkaniowym. Prognozy.
Badanie kwartalne BO 2.3 SPO RZL Wybrane wyniki porównawcze edycji I- VI Badanie kwartalne Beneficjentów Ostatecznych Działania 2.3 SPO RZL – schemat a.
Spróbujmy się zrozumieć Inaczej mówimy, tak samo pracujemy Głusi w pracy Korzyści dla pracodawcy – finansowe.
Kobiety na rynku pracy.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Projekt „Naukowy zawrót.
NIEZBĘDNIK STATYSTYCZNY D E M O G R A F I A.
Osoby starsze na rynku pracy
Struktura bezrobocia w okresie transformacji w Polsce
Szanse i zagrożenia dla przedsiębiorców lubuskich po otwarciu niemieckiego rynku pracy Wystąpienie: Władysław Komarnicki Marszałek Lubuskiego Sejmiku Gospodarczego.
Konferencja Prasowa Warszawa, 2 września 2015 r..
Konferencja Prasowa Warszawa, 2 września 2015 r..
Rynek pracy i wynagrodzenia dla kobiet
Konferencja Prasowa Warszawa, 3 marca 2016 r.. 2 Barometr Rynku Pracy V IV Podsumowanie I Zdaniem Pracownika II Zdaniem Pracodawcy III Wyzwania pracodawców.
AKTYWNOŚĆ KOBIET Ilona Antoniszyn-Klik Wicewojewoda Dolnośląska.
Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku ul. Pogodna Białystok
AKTYWNOŚĆ KOBIET Radosław Mołoń Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego.
Społeczna odpowiedzialność organizacji Zmiany zachodzące w otoczeniu współczesnych organizacji powodują, że ulegają zmianie społeczne oczekiwania wobec.
Uwarunkowania oraz czynniki zmian na dolnośląskim rynku pracy WOJEWÓDZKA RADA DIALOGU SPOŁECZNEGO WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO WROCŁAW, 20 LIPCA 2016 R.
Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską w ramach
Strategia RIT Subregionu Zachodniego Województwa Śląskiego – RIT.
Zapis prezentacji:

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

RYNEK PRACY 2011 - WYZWANIA PRACODAWCY Dr Andrzej Kalisz – Przewodniczący Związku Pracodawców Dolnego Śląska 24.03.2011r., Wrocław Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Agenda Prognozy dla polskiej gospodarki na 2011r. Prognozy rynku pracy na 2011r. Ocena pracodawców Oceny i postawy pracowników Podstawowe wyzwania pracodawców Presja płacowa Pozapłacowe oczekiwania pracowników Zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów rynku pracy Otwarcie rynku pracy w Niemczech i Austrii Podsumowanie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

PROGNOZY DLA POLSKIEJ GOSPODARKI NA 2011 R. Rok 2011 w opinii polskich i zagranicznych analityków zapowiada się optymistycznie. Prognozy dotyczące polskiej gospodarki są wkomponowane w optymistyczne przewidywania dla gospodarki całej Unii, a w szczególności gospodarki Niemiec. Na rok 2011 przypada szczyt wydatkowania środków unijnych. Udział inwestycji publicznych sięgnie 7% PKB (dwukrotnie wyższy, niż średnio). Program budowy infrastruktury (w tym tych zawiązanych z EURO 2012) będzie kołem napędowym gospodarki w 2011r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

PROGNOZY DLA POLSKIEJ GOSPODARKI NA 2011 R. Istotnym elementem wzrostu będzie utrzymujący się wysoki popyt wewnętrzny związany z ożywieniem rynku pracy i ożywieniem akcji kredytowej. Poprawa rentowności przedsiębiorstw. Wzrost poziomu inwestycji zagranicznych do około 11 mld Euro. Kluczowym czynnikiem warunkującym potencjał rozwojowy kraju, konkurencyjność oraz innowacyjność polskiej gospodarki będzie kapitał ludzki. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Prognozowane wskaźniki gospodarcze PKB: powyżej 4% (rok 2010: 3,8%) Inflacja: 3,3% (rok 2010: 2,7%) Wzrost płacy realnej: 2% Wzrost zatrudnienia: 2,8% Bezrobocie na koniec 2011: 9,9% (luty 2011: 13,2%) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

PROGNOZY RYNKU PRACY NA 2011R. Badania przeprowadzone przez Antal Global Snapshot wskazują na poprawiającą się sytuację rynku pracy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Ocena pracodawców Prawie połowa (48%) pracodawców deklaruje potrzebę zatrudnienia nowych pracowników, a tylko 10% konieczność zwolnień. Ponad połowa badanych pracodawców odnotowała straty ze względu na brak odpowiednich pracowników (szczególnie trudno pozyskać inżynierów, specjalistów IT, handlowców, finansistów, kierowników projektów. Szczególną grupą deficytową są pracownicy wykonawczy w zawodach technicznych. Kształcenie zawodowe niedostosowane do potrzeb rynku pracy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Ocena pracodawców Wielu pracodawców przyznaje się do pochopnych decyzji dotyczących redukcji zatrudnienia w okresie spowolnienia gospodarczego. Pracodawcy nie mogą już liczyć na długotrwałą lojalność pracowników. Zagrożenia wynikające z otwarcia rynku pracy Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Ocena pracowników Wzrost optymizmu wobec własnych szans na rynku pracy. Otwartość na zmianę pracodawcy w przypadku znalezienia czy otrzymania oferty pracy. Na zmianę pracodawcy gotowych jest niemal 70% pracowników ( populacja badanych- 8 tys. osób). Aż 55% ankietowanych pracowników zamierza w 2011 roku zmienić pracę, 24% „być może”, a jedynie 16% zdecydowanie nie ma takich planów. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Ocena pracowników Gotowość do zmiany pracodawcy skorelowana jest z wiekiem: 25- 30 lat: 27% 30- 40 lat: 49% Pow. 40 lat: 16% Pow. 50 lat: 4% Po okresie ograniczenia bądź braku podwyżek wynagrodzeń związanych z kryzysem niemal 3 na 4 zatrudnionych oczekuje zwiększenia wynagrodzenia. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Wyniki badań pozwalają coraz odważniej mówić o „rynku pracownika”, przynajmniej w wybranych zawodach. Lojalność pracownika ma coraz wyższą cenę, a wierność firmie nie jest już postawą wysoko cenioną przez samych pracowników. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

PODSTAWOWE WYZWANIA PRACODAWCÓW W 2011R. Presja płacowa Brak reakcji firm na presję płacową, połączony z własną wysoką oceną szans na rynku pracy przez samych pracowników może wpłynąć na: Zwiększenie liczby osób aktywnie poszukujących pracy, gotowych do odejścia z firmy, Obniżenie efektywności pracy tych, którzy pozostają, Trudności w pozyskiwaniu nowych pracowników Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Konieczność uzyskania consensusu, pozwalającego na zaspokojenie oczekiwań pracowników z jednoczesnym zachowaniem bezpiecznego funkcjonowania i rozwoju firmy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Pozapłacowe oczekiwania pracowników Atrakcyjne wynagrodzenie, choć wciąż najważniejsze, nie wystarcza już do skutecznego motywowania i utrzymania efektywność już zatrudnionych, ani do pozostania wartościowych pracowników i związania ich z przedsiębiorstwem. Równowaga pomiędzy aktywnością zawodową, a życiem prywatnym (Work- Life Balance). Pokolenie Y Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Czego Y-ki oczekują od pracodawcy? Dobrego wizerunku pracodawcy; Możliwości rozwoju; Nowoczesnych narzędzi pracy; Wyzwań; Wpływu na kształt firmy; Swobody działania; Jasno określonej ścieżki kariery; Możliwości kreowania nowych pomysłów i wdrażania zmian; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Czego Y-ki oczekują od pracodawcy? Partnerstwa (przełożony- podwładny; przełożony- współpracownicy); Jasnego systemu wynagrodzeń; Przyjaznej atmosfery w pracy; Dynamizmu i różnorodności; Równowagi pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym; Szacunku dla nich i dla ich czasu; Uczciwości i szczerości; Częstej i obiektywnej oceny ich pracy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Employer Branding Budowanie wizerunku pracodawcy jest jednym z podstawowych zadań i wyzwań pracodawcy. Wizerunek pozwala zatrzymać w firmie najbardziej wartościowych i pozyskiwać z rynku pracy nowych pracowników. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów rynku pracy Aktywność zawodowa: kobiet 49% mężczyzn 65% Przeciętny wiek przechodzenia na emeryturę: W Polsce: W Unii: Kobiety: 57 lat 60 lat Mężczyźni: 61 lat 62 lata Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Demografia Szacuje się, że Europa będzie jedynym regionem w świecie, gdzie tempo wzrostu liczby ludności będzie ujemne i wyniesie -0,28% , a współczynnik osób w wieku emerytalnym wzrośnie z 37% w 2007r. do 72% w 2060r. Polska jest relatywnie młoda na tle UE, ale w przyszłości proces starzenia się będzie gwałtowniejszy. Według raportu Polska 2030 zasoby pracy w perspektywie kolejnych 15-20 lat mogą nieznacznie wzrosnąć, ale drastycznie upaść w kolejnych dekadach. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Nadciągająca fala niżu demograficznego Niedobór pracowników- w ciągu najbliższych 10 lat w Polsce z rynku pracy ubędzie ok. 2 mln osób. Prognoza ludności do 2030 roku przewiduje następujące zmiany w strukturze wieku ludności województwa dolnośląskiego: zmniejszenie liczby ludności w wieku 0 - 17 lat o 66,1 tys. osób, znaczący spadek liczby ludności w wieku produkcyjnym o 369,3 tys. osób, największy spadek ludności w wieku produkcyjnym nastąpi w podgrupie mobilnej -18-44 lat o 311 tys. Osób, wzrost liczebności grupy w wieku 60 bądź 65 lat i więcej lat tj. wieku poprodukcyjnym. W 2030 roku w województwie dolnośląskim ludność w wieku poprodukcyjnym będzie wynosić 704,9 tys. osób – przy liczbie osób 468,7 tys. w 2008 roku. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Gender Mainstreaming Gender Mainstreaming to strategiczna koncepcja Unii Europejskiej, która dąży do wprowadzenia kwestii równości płci do głównego nurtu polityki i działań. Równość jest jedną z fundamentalnych wartości Unii Europejskiej zapisanych w Karcie Praw Podstawowych. Rzeczpospolita Polska gwarantuje formalno-prawną równość płci (Art. 22 Konstytucji RP). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Gender Mainstreaming Więcej kobiet, niż mężczyzn posiada wyższe wykształcenie; Kobiety częściej, niż mężczyźni biorą udział w dodatkowych szkoleniach oraz różnych formach kształcenia ustawicznego; Stopa zatrudnienia kobiet jest o ponad 15 punktów niższa, niż mężczyzn. Pracuje tylko 49% kobiet w wieku produkcyjnym; Stopa bezrobocia kobiet jest wyższa, niż mężczyzn; Na wszystkich szczeblach zarządzania kobiety zarabiają mniej, niż mężczyźni ( średnio o 20%). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Gender Mainstreaming Kobiety są znacznie rzadziej reprezentowane na stanowiskach związanych z władzą i podejmowaniem decyzji; Wśród 1 286 osób zasiadających w 2009 w zarządach spółek giełdowych były 152 kobiety, czyli 11,8% osób; Ponad 90% kobiet i mężczyzn uważa, że w rodzinie to żona jest odpowiedzialna za codzienną opiekę nad dziećmi. (Tylko 7% uprawnionych mężczyzn skorzystało z urlopu ojcowskiego.); Przeciętny wiek kobiet przechodzących na emeryturę to 57 lat; Różnice w zarobkach, stażu pracy i długości pobierania świadczeń skutkują dużą różnicą przeciętnych emerytur i rent na niekorzyść kobiet. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Jakie korzyści biznesowe odnosi firma z wprowadzenia polityki równych szans? Szerszy dostęp do nowych talentów i zasobów ludzkich; Wyższa aktywność i motywacja pracowników; Kultura firmy wzbogacona o istotne wartości; Dobry wizerunek, lepsza reputacja firmy i jej prestiż; Większa satysfakcja klientów i nowe szanse marketingowe. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Jakie korzyści odnoszą państwa o wysokich wskaźnikach równości płci? Wyższe PKB; Mniejsze obciążenia z tytułu zobowiązań emerytalno- rentowych oraz zdrowotno- socjalnych; Wyższy wskaźnik zatrudnienia; Większa konkurencyjność, wyższy profesjonalizm; Mniej patologizacji życia (wyższy poziom bezpieczeństwa, lepsza jakość życia); Pozytywny wizerunek państwa. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Solidarność Pokoleń 50+ Program przyjęty w 2008r. jest oceniany negatywnie; W 2008 r. pracowało tylko 28% osób powyżej 50 roku życia; W 2008 r. w grupie kobiet między 55 a 59 rokiem życia zatrudnionych było tylko nieco ponad 20% z nich; Planowano, że dzięki programowi do 2013 roku na rynku pracy; znajdzie się co najmniej 40% osób między 55 a 64 rokiem życia; Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Otwarcie rynku pracy w Niemczech i Austrii Mimo niskiego bezrobocia w Niemczech brakuje inżynierów i informatyków. Ok. 70% przedsiębiorców niemieckich skarży się na brak wykwalifikowanych specjalistów (informatyka, budownictwo); Wg badań MPiPS za Odrę wyemigruje ok. 500 tys. Osób; Wg badań AG TEST HR na 5 tys. osób ankietowanych z obszaru Polski Zach. aż 57% planuje pracę w Niemczech; Wg opinii ekspertów będą też korzystne zjawiska jak: wzrost inwestycji polskich w Niemczech i większa elastyczność w prowadzeniu działalności gospodarczej, mniejsze bezrobocie w Polsce wśród osób bez kwalifikacji zawodowych z powodu łatwiejszego dostępu do zatrudnienia sezonowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

PODSUMOWANIE W trakcie realizacji projektu Praca-Życie-Równowaga staraliśmy się zwrócić uwagę pracodawców i pracowników na niektóre czekające nas wyzwania i pobudzić do poszukiwania właściwych rozwiązań na rynku pracy w dziedzinie godzenia pracy i życia pozazawodowego. O rezultatach projektu będzie mowa w wystąpieniu Kierownika Projektu. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

PROJEKTY REALIZOWANE PRZEZ ZWIĄZEK PRACODAWCÓW DOLNEGO ŚLĄSKA Logo projektu Tytuł projektu Partnerstwo Lata realizacji „Flexicurity po dolnośląsku” Partner 2011 Lider: Rada OPZZ Województwa Dolnośląskiego „Praca – Życie – Równowaga” 2010-2011 Lider: Region Dolny Śląsk NSZZ SOLIDARNOŚĆ „Koncepcja CSR oraz elastyczne formy pracy instrumentami wspomagającymi adoptowanie przedsiębiorstw i pracowników do zmian gospodarczych” 2010 „ Akademia Zarządzania Zmianą” Lider 2008-2010 Partnerzy: Region Dolny Śląsk NSZZ SOLIDARNOŚĆ, Rada OPZZ Województwa Dolnośląskiego, Fundacja Magnus Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Dziękuję za uwagę! Dr Andrzej Kalisz Związek Pracodawców Dolnego Śląska Ul. Szewska 3/406 50-053 Wrocław biuro@zpds.com.pl ww.zpds.com.pl Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego