Wychowanie fizyczne w nowej podstawie programowej
Podstawa programowa to zapis tego, czego państwo zobowiązuje się nauczyć przeciętnie uzdolnionego ucznia. Podstawa programowa opisuje efekty kształcenia po każdym etapie edukacji W polskim systemie oświaty jest kluczowym dokumentem określającym cele i treści nauczania, umiejętności uczniów oraz zadania wychowawcze szkoły.
Projekt nowej podstawy programowej został opracowany przez zespół ponad 100 ekspertów, wybitnych przedstawicieli polskiego świata nauki, doświadczonych nauczycieli, metodyków i pracowników systemu egzaminacyjnego. Projekt został poddany szerokiej konsultacji społecznej – przeanalizowano ponad 2,5 tys. opinii i uwag oraz ponad 200 recenzji sporządzonych przez ekspertów. Konsultacje trwały przez dwa miesiące (10.04 – 20.06.2008r.),
Skład zespołu przygotowującego projekt podstawy programowej wychowania fizycznego Wojciech Przybylski Ewa Czerska Bogumiła Przysiężna Barbara Woynarowska Zbigniew Cendrowski Zbigniew Dziubiński Tomasz Frołowicz Eligiusz Madejski Jerzy Pośpiech Krzysztof Zaczek Zaczyński
Kraj 6-9 lat 10-12 lat 13-16 lat 17-19 lat POLSKA 135 180 PORTUGALIA Średni tygodniowy wymiar obligatoryjnego WF w minutach, w kolejnych etapach edukacji w wybranych krajach europejskich (wg J. Pośpiech, 2006) Kraj 6-9 lat 10-12 lat 13-16 lat 17-19 lat POLSKA 135 180 PORTUGALIA FRANCJA 165 110 SZWAJCARIA 150 SŁOWACJA 90 LITWA 120 CZECHY LUKSEMBURG 75 IRLANDIA 45 20
Czy po zakończeniu nauki szkolnej będziesz uczestniczył w aktywności fizycznej: Irlandia – tak – ok. 70% (T. Jones i inni, 1997), Polska – tak – ok. 60% chłopcy ok. 50% dziewczęta (J. Pośpiech, 2006) Liczba obowiązkowych godzin WF w szkole (średnio przez 12 lat nauki w szkole): Irlandia – 0,8, Polska – 3,5,
Nowa podstawa programowa W ostatniej dekadzie wiele krajów europejskich dokonało rewizji swoich programów wychowania fizycznego. Poza rozwojem fizycznym akcentuje się w nich zadania edukacji zdrowotnej, ekologicznej oraz przygotowanie do uczestnictwa w „kulturze ruchu”.
Nowa podstawa programowa Jak wykazały prowadzone w wielu krajach europejskich badania, proponowane uczniom na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych w szkole formy aktywności sportowej są mniej atrakcyjne niż pozaszkolne lub oglądane w mediach. W szkole o wyborze treści lekcji decyduje nauczyciel, a nie uczeń. Uczeń, nie mając wyboru pomiędzy różnymi formami aktywności sportowej, odrzuca całą ofertę programową szkoły określając ją jako nudną.
- Naszym celem jest wykształcenie w uczniach nawyku uprawiania sportu także po szkole i później w dorosłym życiu. Aby tak się stało muszą polubić lekcje WF-u. Dlatego chcemy, aby były one jak najbardziej atrakcyjne, jak najbardziej zróżnicowane – podkreślił podczas czwartkowej konferencji prasowej Zbigniew Marciniak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.
„Nowa podstawa programowa: przyjazna, skuteczna, nowoczesna szkoła”. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17)
Co zmieni się w wychowaniu fizycznym? nastąpi odejście od zajęć prowadzonych w systemie klasowo – lekcyjnym uczeń będzie dokonywał wyborów form aktywności fizycznej kierując się swoimi zainteresowaniami i możliwościami podkreślona zostanie ranga zdrowia jako ważnej wartości w życiu człowieka planując treści edukacji będzie się częściej uwzględniać potrzeby ucznia nauczyciel otrzyma większą swobodę doboru treści kształcenia szkoła będzie musiała pracować nad ciekawą ofertą zajęć fakultatywnych szkoła bliżej życia
EDUKACJA WCZESNOSZKLONA – 360 GODZIN w systemie klasowo-lekcyjnym (4 godziny tygodniowo) Na zajęciach realizacja zapisanych w podstawie programowej treści i wymagań. KLASY IV-VI – 360 godzin w systemie klasowo-lekcyjnym z uwzględnieniem podziału na grupy chłopców i dziewcząt (2 godziny w tygodniu). Zajęcia realizują zapisane w podstawie programowej treści i wymagania. w systemie zajęć fakultatywnych ( po 2 godziny zajęć).
GIMNAZJUM – 360 godzin w systemie klasowo-lekcyjnym z uwzględnieniem podziału na grupy chłopców i dziewcząt (2 godziny w tygodniu). Zajęcia realizują zapisane w podstawie programowej treści i wymagania. w systemie zajęć fakultatywnych przynajmniej po 2 godziny zajęć LICEUM – 270 godzin w systemie klasowo-lekcyjnym z uwzględnieniem podziału na grupy chłopców i dziewcząt (1 godzina w tygodniu). Zajęcia realizują zapisane w podstawie programowej treści i wymagania. w systemie zajęć fakultatywnych (przynajmniej po 2 godziny zajęć).
4 GODZ. I ETAP III ETAP IV ETAP II ETAP 6 lat 18 lat Nowa podstawa programowa 4 GODZ. LEKCYJNE I ETAP 2 GODZ. LEKCYJNE 2 GODZ. FAKULT. III ETAP 2 GODZ. FAKULT. 1 GODZ. LEKC. IV ETAP II ETAP 6 lat 18 lat sportowy sportowy sportowy rekreacyjno-zdrowotny rekreacyjny rekreacyjny taneczny taneczny taneczny turystyczny turystyczny turystyczny edukacja zdrowotna edukacja zdrowotna Moduł edukacja zdrowotna jest realizowany w wymiarze 30 godzin (jeden semestr) w III i IV etapie edukacji. Dyrektor szkoły podejmuje decyzję o tym, w którym semestrze moduł ten będzie realizowany.
Zadania szkoły na I etapie edukacyjnym. Uwagi o realizacji Wskazane jest, aby edukacja w klasach I-III odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób W klasach I-III edukację dzieci powierza się jednemu nauczycielowi. Jeżeli szkoła dysponuje specjalistami w zakresie edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych i języka obcego nowożytnego, można im powierzyć realizację tych obszarów edukacyjnych. Zaleca się, aby zajęcia z dziećmi prowadzone były na boisku, w ogrodzie, w sali gimnastycznej itp. Czas przeznaczony na ten zakres kształcenia ma być przeznaczony na rozwijanie sprawności fizycznej i ruchowej uczniów. Doceniając rolę edukacji zdrowotnej, treści z tego zakresu zostały umieszczone w wielu obszarach kształcenia, np. w obszarze wychowania fizycznego, edukacji przyrodniczej i społecznej. Ze względu na dobro uczniów należy zadbać, aby rozumieli oni konieczność oraz mieli nawyk dbania o zdrowie swoje i innych.
Obowiązkowy wymiar wychowania fizycznego w II etapie edukacyjnym dzieli się na: Część prowadzoną w systemie klasowo-lekcyjnym, w której realizowane będą wymagania określone w podstawie programowej z możliwością ich ewentualnego poszerzenia; Część w postaci fakultetów, które mogą być prowadzone w systemie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, obowiązkowych co do udziału, ale umożliwiających wybór treści i form zajęć.
Zajęcia w systemie klasowo – lekcyjnym Podstawa definiuje konkretnie to, co uczeń ma wiedzieć i umieć z zakresu różnych obszarów działania. Zapis określa jedynie to, co stanowi konieczne minimum, które musi stać się udziałem każdego ucznia. Po zrealizowaniu treści obowiązkowych, nauczyciel sam określa treści uzupełniające w zależności od możliwości swoich uczniów oraz warunków szkolnych.
Fakultety Szkoła, uwzględniając lokalne tradycje i warunki, a także potrzeby i oczekiwania uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) ustala formy aktywności fizycznej w ramach poszczególnych fakultetów. Różnorodność fakultetów powinna gwarantować uczniom możliwość udziału w zajęciach dostosowanych do ich możliwości i zainteresowań, stwarzając okazję do satysfakcjonującej aktywności i osiągnięć.
FAKULTETY Zajęcia fakultatywne - mogą być prowadzone zarówno w formie zajęć pozalekcyjnych, jak i zajęć pozaszkolnych. - fakultety stwarzają możliwość wyboru przez ucznia takiej formy zajęć sportowych, które odpowiadają jego umiejętnościom i zainteresowaniom. FAKULTETY SPORTOWY REKREACYJNY TANECZNY TURYSTYCZNY
Planując zajęcia fakultatywne szkoła powinna uwzględniać: lokalną tradycję w zakresie kultury fizycznej zainteresowania i potrzeby uczniów możliwości kadrowe i bazowe szkoły możliwość współpracy z różnymi instytucjami . Ważne: w odpowiednim czasie przedstawić ofertę i przeprowadzić zapisy!
Zwolnienia z zajęć fakultatywnych Uczeń, który systematycznie, w ramach właściwych instytucji pozaszkolnych, podejmuje aktywność fizyczną typową dla jednego z profili, może być zwolniony z udziału w fakultecie. Decyzję o zwolnieniu i sposobie oceniania ucznia podejmuje dyrektor szkoły w porozumieniu z nauczycielem wychowania fizycznego. Sposób udokumentowania podejmowania pozaszkolnej aktywności fizycznej określa statut szkoły.
Co zyskujemy dzięki zajęciom w ramach fakultetów? Uczeń – ćwiczy to, co lubi, a nie to, co narzuca mu szkoła. Nauczyciel – ma na zajęciach uczniów, którzy ćwiczą z większym zaangażowaniem. Szkoła – posiada ciekawszą, być może konkurencyjna ofertę.
Model organizacji wychowania fizycznego (oprac. Maria Czerska) Strategia mieszana Strategia wymuszania Strategia oferowania Zajęcia w systemie klasowo-lekcyjnym: II etap – 2 godz. III etap – 2 godz. IV etap – 1 godz. Zajęcia fakultatywne do wyboru przez ucznia w systemie międzyoddziałowym lub międzyklasowym: II etap – 2 godz. III etap – 2 godz. IV etap – 2 godz. Edukacja zdrowotna: III etap – 30 godz. (jeden semestr) IV etap – 30 godz. (jeden semestr) Sprzyja kształtowaniu postaw bierno-przystosowawczych Sprzyja kształtowaniu postaw aktywnych, samodzielnych, świadomych
Cel główny zajęć fakultatywnych: Spełnienie oczekiwań uczniów wobec szkolnego wychowania fizycznego poprzez umożliwienie im pogłębienia wiedzy i ukształtowania umiejętności w obszarach, którymi są szczególnie zainteresowani oraz które są dla nich dostępne ze względu na poziom sprawności i wydolności organizmu.
Tworzenie oferty zajęć fakultatywnych Przeprowadzenie diagnozy w zakresie: potrzeb, możliwości i zainteresowań uczniów tradycji sportowych szkoły i środowiska warunków terenowych najbliższej okolicy bazy sportowej szkoły i środowiska kwalifikacji nauczycieli liczby grup (przysługujących godzin)
Tworzenie oferty zajęć fakultatywnych cd. Przygotowanie informacji w ofercie dla ucznia: rodzaj zajęć do wyboru w ramach poszczególnych profili fakultetów czasokres wyboru zajęć sposób podziału na grupy miejsce odbywania zajęć czas trwania i termin odbywania zajęć nazwisko nauczyciela prowadzącego
Czasokres wyboru zajęć semestralny roczny możliwość zmiany w każdym roku szkolnym możliwość powtarzania w kolejnych latach możliwość kontynuacji przez cały etap edukacji możliwość kontynuacji przez minimum dwa lata
Sposoby podziału na grupy Ze względu na poziom klas: ta sama propozycja zajęć dla wszystkich poziomów klas inna propozycja zajęć dla każdego poziomu klas grupy mieszane – międzyklasowe (w każdej grupie mogą znajdować się uczniowie z różnych poziomów klas)
Sposoby podziału na grupy Ze względu na poziom umiejętności z danej formy aktywności ruchowej (dotyczy fakultetu sportowego): grupy początkujące grupy średniozaawansowane grupy zaawansowane Ze względu na płeć: grupy dziewcząt grupy chłopców grupy koedukacyjne
Miejsce odbywania zajęć obiekty sportowe szkoły (sala gimnastyczna, siłownia, boisko szkolne, pływalnia, inne obiekty specjalistyczne) obiekty sportowe środowiska (okoliczne szkoły, kluby sportowe, TKKF-y, MOSiR-y, domy kultury, centra zajęć pozaszkolnych) teren naturalny (w najbliższej okolicy szkoły, w regionie)
Czas trwania zajęć (dotyczy głównie fakultetu turystycznego): Czas i termin zajęć Czas trwania zajęć (dotyczy głównie fakultetu turystycznego): zajęcia 2-godzinne (raz w tygodniu) zajęcia 4-godzinne (co drugi tydzień) zajęcia 6-godzinne (co trzy tygodnie) zajęcia o zmiennym czasie trwania (2-6 godz.) Termin odbywania zajęć: od poniedziałku do piątku w soboty
Procedura wdrażania oferty (propozycja) Zatwierdzenie oferty zajęć fakultatywnych przez dyrektora szkoły po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną, radę szkoły lub radę rodziców Rozpropagowanie oferty wśród uczniów i rodziców Przygotowanie kart deklaracji wyboru fakultetu Ogłoszenie sposobu i terminu składania deklaracji wyboru zajęć fakultatywnych
Procedura wdrażania oferty (cd) Zebranie deklaracji od uczniów Zebranie deklaracji od kandydatów do szkoły w dniu składania dokumentów do szkoły w dniu ogłoszenia naboru do szkoły w dniu rozpoczęcia roku szkolnego Podział uczniów na grupy fakultatywne Wywieszenie informacji dla uczniów o przydziale do grup fakultatywnych (najpóźniej do dnia 1 września) Przekazanie informacji wychowawcom klas o zajęciach fakultatywnych
Dokumentowanie zajęć fakultatywnych Dziennik zajęć pozalekcyjnych z następującym zapisami: lista uczniów z nazwiskiem, imieniem i klasą (w porządku alfabetycznym) obecność uczniów na zajęciach plan pracy dla danej grupy tematy przeprowadzonych zajęć oceny z obszarów oceniania wytyczonych w PSO obowiązujących na zajęciach fakultatywnych
Ocenianie ucznia Procedura tworzenia PSO: wytyczenie obszarów oceniania opis działań ucznia podlegających ocenie w każdym obszarze (co będzie oceniane?) opracowanie kryteriów szczegółowych oceny w każdym obszarze (jak i kiedy będzie to oceniane?) opracowanie kryteriów oceny końcowej dla każdego obszaru określenie wymagań na ocenę końcową z wychowania fizycznego (semestralną, roczną) opracowanie postanowień końcowych
Ocenianie ucznia Modyfikując funkcjonujący w szkole PSO konieczne będzie rozstrzygnięcie następujących kwestii: Jakie obszary oceniania obowiązywać będą na poszczególnych zajęciach? te same obszary na zajęciach lekcyjnych i fakultatywnych na zajęciach fakultatywnych tylko wybrane obszary Jak wystawiana będzie ocena końcowa (semestralna, roczna) z wychowania fizycznego? na podstawie dwóch ocen końcowych – z zajęć lekcyjnych i z zajęć fakultatywnych na podstawie ocen końcowych ze wszystkich obszarów oceniania obowiązujących na jednych i drugich zajęciach
Ocenianie ucznia Kto będzie wystawiał ocenę końcową (semestralną, roczną) z wychowania fizycznego? nauczyciel prowadzący zajęcia lekcyjne nauczyciel prowadzący zajęcia fakultatywne Jaka będzie procedura ubiegania się ucznia o zwolnienie z zajęć fakultatywnych? podanie do dyrektora szkoły zaopiniowane przez nauczyciela wychowania fizycznego z załączonym zaświadczeniem z klubu o tygodniowym wymiarze godzin treningowych i osiągnięciach sportowych Jak oceniany będzie uczeń zwolniony z zajęć fakultatywnych? ocena wyróżniająca za wybitne osiągnięcia sportowe ocena wystawiona zgodnie z PSO na podstawie karty opracowanej przez szkołę i wypełnionej przez trenera (prowadzącego)
Nowa podstawa programowa Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego uwzględnia się udział ucznia w lekcjach i fakultecie. Sposób ustalania oceny, z uwzględnieniem obu rodzajów zajęć, określa szkolny system oceniania. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności fizycznej. W ocenie z wychowania fizycznego należy wziąć pod uwagę poziom i postęp w zakresie wiedzy i umiejętności związanych z samooceną sprawności. W ocenianiu osiągnięć uczniów w zakresie edukacji zdrowotnej należy wziąć pod uwagę: samoocenę uczniów dotyczącą rozwoju umiejętności osobistych i społecznych oraz zmian postaw i zachowań, z wykorzystaniem kwestionariuszy i arkuszy samooceny; ocenę przez rówieśników, w przypadku wykonywania projektów i prac zespołowych; ocenę pracy ucznia przez nauczyciela dotyczącą specyficznych zadań, pracy domowej, projektów, portfolio i innych wytworów pracy ucznia.
Zadania szkoły na III i IV etapie edukacyjnym. Uwagi o realizacji. Szkoła jest zobowiązana do prowadzenia zajęć w sali sportowej, w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu zastępczym bądź na boisku szkolnym. Szczególnie zalecane są zajęcia ruchowe na zewnątrz budynku szkolnego, w środowisku naturalnym. Powinna także zapewnić urządzenia i sprzęt sportowy niezbędny do zdobycia przez uczniów umiejętności i wiadomości oraz rozwinięcia sprawności określonych w podstawie programowej. Oprócz uczestnictwa w aktywności fizycznej, uczeń powinien w czasie lekcji również pełnić rolę inicjatora i organizatora ćwiczeń, zabaw i gier ruchowych. Każdy uczeń powinien co najmniej raz w roku samodzielnie poprowadzić rozgrzewkę według ustalonego toku i po konsultacjach z nauczycielem. Zadanie to może podlegać ocenie.
Zreformowane nauczanie w klasach Kalendarz zmian programowych Rok szkolny Zreformowane nauczanie w klasach 2009/2010 I SP I Gimnazjum 2010/2011 II SP II Gimnazjum 2011/2012 III SP III Gimnazjum 2012/2013 IVSP I L I T I ZSZ 2013/2014 V SP II L II T II ZSZ 2014/2015 VI SP III L III T III ZSZ 2015/2016 IV T I LU 2016/2017 II LU Zmiany w wychowaniu fizycznym można wprowadzać we wszystkich klasach od 2009 rok.
Obawy i niepokoje Problem organizacyjny z rozmieszczeniem zajęć fakultatywnych w planie lekcji ucznia i zgranie dla poszczególnych poziomów klasowych, Ograniczone możliwości udziału w zajęciach fakultatywnych – pozalekcyjnych dla uczniów dojeżdżających, Utrudnienia w organizacji fakultetów w szkołach o małej liczebności uczniów w klasach, słabej bazie lokalowej, sprzętowej, która znacznie ogranicza możliwości organizacji Pozorna zmiana formy zajęć z ujętych w planie na pozalekcyjne w rzeczywistości stanowi zmniejszenie ich ilości, może też przyczynić się do zwolnień nauczycieli – przy finansowaniu szkół przez samorządy i dużej stopie ogólności zapisów w projekcie („może” nie oznacza „musi”), Odbiega od realiów, w których funkcjonują placówki oświatowe (brak bazy lokalowej, sportowej, artystycznej, pomocy dydaktycznych, finansów), Stanowi listę wizji i życzeń, bez wskazania na konkrety (wiadomo co robić, ale nie wiadomo jak i za jakie środki), Całą odpowiedzialność za realizację przedsięwzięcia – od projektu do wykonania przenosi na samorządy, dyrektorów szkół i nauczycieli. Czy można uatrakcyjnić ofertę zajęć w szkole, która nie ma sali sportowej z prawdziwego zdarzenia, a funkcję boiska pełni klepisko bądź zniszczony asfalt? Czy można zachęcić uczniów do uprawiania sportu na korytarzu?