Polska Rama Kwalifikacji jako narzędzie dialogu pomiędzy edukacją a rynkiem pracy Agnieszka Chłoń-Domińczak Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja „Szkoły i pracodawcy – razem ku lepszej jakości kształcenia zawodowego”, Warszawa, 11 października 2012 r.

Konieczność uczenia się przez całe życie Globalizacja Zmiany technologiczne Zmiany demograficzne Zmiany na rynku pracy Konieczność uczenia się przez całe życie

Perspektywa uczenia się przez całe życie Perspektywa uczenia się przez całe życie bazuje na założeniach: równorzędności uczenia się w różnych formach, miejscach i okresach życia; identyfikacji, ocenie i uznawaniu efektów uczenia się niezależnie od formy, miejsca i czasu; proces uczenia się trwa od pierwszych do ostatnich lat życia 3

Dorośli Polacy po zakończeniu szkoły kształcą się dwukrotnie rzadziej niż mieszkańcy innych krajów europejskich.

W Unii Europejskiej w 2011 roku wśród osób w wieku 25-64 lata dokształcało się 8.9 % Rekordzistami w tej dziedzinie są Skandynawowie: - w Danii dokształcało się ponad 32%, - w Szwecji – 25% - w Finlandii – prawie 24% W Polsce – mniej niż 5 %

Uczestnictwo w kursach i szkoleniach wśród ludności w wieku 25-64 lata, ze względu na poziom wykształcenia i wiek Źródło: Badanie Bilans Kapitału Ludzkiego

Bariery w uczeniu się przez całe życie w Polsce Finansowe Niefinansowe o charakterze informacyjnym

Budowa krajowego systemu kwalifikacji Polska, tak jak inne kraje Unii Europejskiej, zmienia podejście do edukacji, wzmacnia powiązania pomiędzy edukacją a rynkiem pracy, wspiera mobilność pracowników i uelastycznia proces pozyskiwania kwalifikacji Polska Rama Kwalifikacji umożliwi łatwy, nieskrępowany rozwój zawodowy i osobisty na dowolnym etapie życia Uczenie się przez całe życie jest niezbędnym elementem strategii indywidualnego sukcesu

ERK a krajowe ramy kwalifikacji

Polska Rama Kwalifikacji (PRK) Opis wzajemnych relacji między kwalifikacjami, integrujący różne krajowe podsystemy kwalifikacji, służący większej przejrzystości, dostępności i jakości kwalifikacji, stworzony dla potrzeb rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego. W szczególności, zawiera on opis hierarchii poziomów kwalifikacji – każda kwalifikacja jest umieszczona na jednym z tych poziomów. Każdemu z tych poziomów przyporządkowany jest odpowiadający mu poziom w Europejskiej Ramie Kwalifikacji.

Polska Rama Kwalifikacji (PRK)

Nowy sposób porządkowania kwalifikacji + nowe możliwości zdobywania kwalifikacji = Polska Rama Kwalifikacji

Polska Rama Kwalifikacji to możliwość zdobywania dyplomów, certyfikatów, świadectw bez względu na: formę kształcenia (w szkole, poza szkołą) czas kształcenia

Polska Rama Kwalifikacji to równość różnych ścieżek zdobywania kwalifikacji

edukacja formalna – szkoły, uczelnie, inne instytucje kształcące edukacja pozaformalna – szkolenia, staże, kursy uczenie się nieformalne – w pracy, życiu codziennym, z książek, internetu, od znajomych

Efekty uczenia się - definicje W Polskiej Ramie Kwalifikacji efekty uczenia się, podobnie jak w Europejskiej Ramie Kwalifikacji, podzielono na trzy następujące grupy: wiedza umiejętności kompetencje społeczne

Poziomy w Polskiej Ramie Kwalifikacji 1 2 3 4 5 6 7 8 ERK Stopień meta 1 2 3 4 5 6 7 8 PRK uniwersalne Deskryptory generyczne I stopień gen. PRK Deskryptory generyczne II stopień gen. Właściwe dla edukacji ogólnej Właściwe dla szkolnictwa wyższego Właściwe dla edukacji zawodowej 18

PRK z perspektywy podaży i popytu na kwalifikacje

Od wymagań uniwersalnych do pojedynczej kwalifikacji – podejście w PRK PRK uniwersalna Wymagania określone w sposób najbardziej ogólny, nie specyfikujące obszaru kompetencji do których się odnoszą "Podramy" Wymagania określone w sposób bardziej szczegółowy ze wskazaniem obszaru kompetencji (ogólny, zawodowy, szkolnictwo wyższe) Poziom obszaru lub sektora Wymagania specyficzne dla danego obszaru kształcenia lub sektora, uwzględniajce wyróżniające dla tego obszaru lub sektora kompetencje (dystynktory) Kwalifikacja określony zestaw efektów uczenia się podlegający walidacji

Sektorowe ramy kwalifikacji: uwzględnienie specyfiki sektora Przykład: sektor usług finansowych, poziom 4 Wiedza (...) potrafi zidentyfikować najważniejsze ryzyka instytucji finansowej, zasady i procesy zarządzania ryzykiem oraz wyjaśnić swoje miejsce w tym procesie Umiejętności (…)Potrafi przeprowadzić kompleksową analizę potrzeb klienta, uwzględniając sytuację makroekonomiczną, oraz przełożyć ją na ofertę odpowiednich produktów i usług bankowych i finansowych Kompetencje (…)Poczuwa się do odpowiedzialności za identyfikację problemów i przykładów nieefektywności w swoim otoczeniu pracy oraz proponowanie rozwiązań

Beneficjenci systemu kwalifikacji Uczący się i pracownicy którzy dzięki KSK mają możliwość uzyskiwania kwalifikacji o wysokiej jakości Pracodawcy którzy uzyskują lepszą informację o kompetencjach kandydatów do pracy

Potencjalne efekty modernizacji systemu kwalifikacji powszechność przyjmowania efektów uczenia się jako podstawowego punktu odniesienia przy tworzeniu programów kształcenia i szkoleń, co doprowadzi do zwiększenia efektywności procesów edukacyjnych, ułatwienie obywatelom zdobywania kwalifikacji w dogodny dla nich sposób, w dowolnym miejscu i czasie, umożliwienie uzyskania wiarygodnego poświadczenia nowych kompetencji nabytych poza kształceniem zorganizowanym,

Potencjalne efekty modernizacji systemu kwalifikacji zagwarantowanie jakości i przejrzystości wszystkich elementów w systemie kwalifikacji a przez to zwiększenie zaufania do kwalifikacji oraz do podmiotów, które nadają kwalifikacje, zwiększenie przejrzystości polskich świadectw i dyplomów na rynku krajowym i europejskim, lepsze powiązanie krajowej oferty edukacyjnej z potrzebami społeczeństwa i rynku pracy optymalizacja kosztów uzyskania kwalifikacji.