WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY ZAWODY Z PRZYSZŁOŚCIĄ W ŚWIETLE BADAŃ PODLASKIEGO OBSERWATORIUM RYNKU PRACY I PROGNOZ GOSPODARCZYCH WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W BIAŁYMSTOKU

Agenda Czy zawód ma przyszłość? Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje? Jakich pracowników potrzebują pracodawcy ? Jaka wiedza tkwi w internetowych portalach rekrutacyjnych? Sedno naszych dociekań – ZAWODY PRZYSZŁOŚCI – lista TOP 10.

Czy zawód ma przyszłość? Zawód to zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Czy zawód ma przyszłość? Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki.

Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje? wiedza z danego zakresu (wiem co) + umiejętności (wiedza proceduralna; wiem jak i potrafię) + postawa (chcę i jestem gotów wykorzystać swą wiedzę) + cechy osobowości. Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje? W języku potocznym, w publikacjach prasowych, w wypowiedziach radiowych i telewizyjnych, ale takŜe w dokumentach oświatowych spotkać moŜna stosowane wymiennie kluczowe terminy takie jak: kompetencje, umiejętności, kwalifikacje, uprawnienia i obowiązki. Traktuje się je często jak synonimy, które moŜna stosować zamiennie. Warto więc zacząć od zbudowania jasnej i prostej definicji kompetencji. W tak postawionej definicji widzimy jasno, Ŝe umiejętności to jeden ze składników kompetencji, ale nie jedyny.

Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje? wykształcenie + staż pracy + umiejętności pracownika Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje?

Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje? Uprawnienia to możliwość podejmowania decyzji w ramach piastowanego stanowiska (np. lekarz, rzeczoznawca majątkowy, nauczyciel, detektyw). Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje?

JAKICH PRACOWNIKÓW POTRZEBUJĄ PRACODAWCY?

top branże 8

TOP 10 dla województwa podlaskiego (najczęściej poszukiwane zawody/specjalności) Nazwa zawodu Liczebność Procent 1 Przedstawiciel handlowy 1361 5,04 2 Robotnik gospodarczy 1252 4,64 3 SprzedawcaS 945 3,50 4 Kierowca samochodu ciężarowego 618 2,29 5 Technik prac biurowych 575 2,13 6 Robotnik budowlany 500 1,85 7 MurarzS 484 1,79 8 Specjalista do spraw sprzedaży 387 1,43 9 CieślaS 383 1,42 10 Doradca klienta 364 1,35

Poszukiwane kompetencje i kwalifikacje

JAKIE Cechy osobowe SĄ NAJBARDZIEJ PREFEROWANE PRZEZ PODLASKICH PRACOWACÓW? Wyszczególnienie Liczba wskazań %Procent ofert samodzielność 1229 4,6 dobra organizacja 1199 4,4 zaangażowanie 1089 4,0 nastawienie na cele 1025 3,8 wysoka kultura 640 2,4 odpowiedzialność 627 2,3 motywacja 567 2,1 rzetelność 446 1,7 otwartość 424 1,6 11

Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje? Kluczowe kompetencje w przyszłości: Komunikowanie się (korzystanie z technologii, posługiwanie się kilkoma językami), Uczenie się i rozwiązywanie problemów, Doskonalenie się (elastyczne reagowanie na zmiany i poszukiwanie nowych rozwiązań), Myślenie systemowe (dostrzeganie zależności przyczynowo – skutkowych i funkcjonalnych oraz złożoności zjawisk), Poszukiwanie, segregacja i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł, Argumentowanie i obrona własnego zdania, Współpraca i porozumienie w grupie, Działanie (organizowanie pracy, opanowanie technik i narzędzi pracy, projektowanie działań i przyjmowanie odpowiedzialności za wyniki), umiejętność realizowania projektów. Źródło: Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, PARP, 2009 Czym są kwalifikacje, umiejętności i kompetencje?

Kompetencje językowe (N=26999) JAKIE kompetencje językowe ( w ramach kompetencji ogólnych) SĄ NAJBARDZIEJ PREFEROWANE PRZEZ PODLASKICH PRACOWACÓW? Kompetencje językowe (N=26999) 3174 język angielski 2159 niemiecki 931 francuski 208 rosyjski 165 pozostałe 136 włoski 92 13

JAKIE UPRAWNIENIA SĄ NAJBARDZIEJ PREFEROWANE PRZEZ PODLASKICH PRACOWACÓW? Wyszczególnienie Liczba wskazań Procent ofert prawo jazdy kat.b 2128 7,9 prawo jazdy kat. c + e 430 1,6 uprawnienia budowlane 180 0,7 prawo jazdy kat.c 130 0,5 przewóz rzeczy 110 0,4 uprawnienia pedagogiczne 97 uprawnienia elektryczne 91 0,3 wózki widłowe 72 ADR 47 0,2 karta kierowcy 38 0,1 badania psychologiczne 34 prawo jazdy kat.d 27 UDT 16 przewóz osób 15 14

Jaką Ścieżkę kariery wybrać?

Ścieżki Edukacyjne polaków Znakomita większość uczniów szkół ponadgimnazjalnych, bo aż 87% planuje dalszą edukację!!!! Preferowaną formą dla kontynuowania nauki były studia wyższe – planowało je około 70% wszystkich uczniów. Studia dzienne planowało 50% wszystkich uczniów. Kobiety mają nieco wyższe aspiracje edukacyjne – częściej planują kontynuować naukę (aż 91%) i częściej w ich planach pojawiały się studia wyższe (79%), szczególnie studia dzienne. Rysunek IV.1. pozwala nam lepiej prześledzić główne ścieżki planowanych „przepływów” uczniów trzech największych typów szkół, a więc liceów ogólnokształcących, techników oraz zasadniczych szkół zawodowych. Uczniowie liceów ogólnokształcących planowali przede wszystkim kontynuować naukę na studiach dziennych (ok. 75%), rzadziej studiach zaocznych (13%). W przypadku uczniów techników podobna liczba planowała studia dzienne (31%) co studia zaoczne (34%). Uczniowie szkół zawodowych najczęściej wybierali się natomiast do techników (41% wskazań).

Ścieżki Edukacyjne polaków

Najpopularniejsze kierunki studiów w polsce i woj. polaskim polska Woj.podlaskie Zarządzanie Budownictwo Pedagogika Prawo Informatyka Ekonomia Pedagogika Administracja Zarządzanie Ekonomia Pielęgniarstwo

Kierunki humanistyczne/społeczne a kierunki techniczne

Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom administracji? Typowy najczęściej zgłaszany spontanicznie zarzut - brak praktyki zawodowej (41%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku znajomości przepisów prawnych (15%), umiejętności zastosowania wiedzy w praktyce (8%), kreatywności (7%) samodzielności (6%). Słabe strony to: znajomość języków obcych umiejętność krytycznego myślenia specjalistyczne umiejętności praktyczne. Dwie pierwsze umiejętności w opinii samych absolwentów w najmniejszym stopniu zostały udoskonalone w trakcie studiów. 20

Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom ekonomii? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (38%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku samodzielności (11%) braku doświadczenia (9%) braku kreatywności (9%) braku znajomości przepisów prawnych (7%). Słabe strony to: znajomość języków obcych umiejętność bycia liderem w grupie specjalistyczne umiejętności praktyczne. Znajomość języków obcych to największa słabość również w samoocenie absolwentów, w relatywnie najmniejszym stopniu udoskonalona w trakcie studiów. 21

Pracujący absolwenci ekonomii - sposoby poszukiwania pracy Ponadprzeciętne znaczenie Mniejsze niż przeciętne znaczenie N = 61 22

Pracujący absolwenci ekonomii – stanowisko W sektorze prywatnym – 59%, publicznym – 38% Rzadziej zdobywają stanowiska kierownicze/dyrektorskie N = 61 23

Czas poszukiwania pracy 24

Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom zarządzania i marketingu? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (35%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku kreatywności (18%) brak znajomości analizy rynku (10%) brak samodzielności (9%) brak doświadczenia (9%) brak wiedzy merytorycznej (7%) i umiejętności zastosowania wiedzy w praktyce (7%) Słabe strony to: specjalistyczne umiejętności praktyczne umiejętność łączenia teorii z praktyką umiejętność podejmowania decyzji 25

Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom zarządzania? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (38%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku samodzielności (11%) braku doświadczenia (9%) braku kreatywności (9%) braku znajomości przepisów prawnych (7%). Słabe strony to: specjalistyczne umiejętności praktyczne umiejętność łączenia teorii z praktyką Znajomość języków obcych Znajomość języków obcych to największa słabość również w samoocenie absolwentów, w relatywnie najmniejszym stopniu udoskonalona w trakcie studiów. 26

Czego zdaniem pracodawców brakuje absolwentom pedagogiki? Najczęściej zarzucano absolwentom brak praktyki zawodowej (40%). Dosyć często zgłaszano zastrzeżenia dotyczące: braku kreatywności (18%) brak znajomości metodyki nauczania (11% Słabe strony to: specjalistyczne umiejętności praktyczne 27

Obecny status zawodowy absolwentów KIERUNEK Total (N=734) Ekonomia (N=118) Zarządzanie (N=175) Zarządzanie i marketing (N=62) Pedagogika (N=188) Administracja (N=191) pracuję i nie kontynuuję nauki 22% 20% 39% 31% 9% 17% pracuję i jednocześnie kontynuuję naukę 33% 32% 24% 25% 44% nie pracuję i kontynuuję naukę 29% 15% 47% 26% nie pracuję i nie kontynuuję nauki 12% 13% 28

DLACZEGO PODGLĄDAMY ZACHODNIE WZORCE? Założenie, że trendy światowe w zakresie zatrudnienia i popytu na zawody wystąpią na rynku podlaskim z pewnym opóźnieniem. Dlatego śledzenie bieżących potrzeb światowych da prognozę kierunków rozwojowych Podlasia w przyszłości. DLACZEGO PODGLĄDAMY ZACHODNIE WZORCE? Założenie, że trendy światowe w zakresie zatrudnienia i popytu na zawody wystąpią na rynku podlaskim z pewnym opóźnieniem. Dlatego śledzenie bieżących potrzeb światowych da prognozę kierunków rozwojowych Podlasia w przyszłości

Jaka wiedza tkwi w internetowych portalach rekrutacyjnych? Jakie zawody są poszukiwane na rynkach zachodnich? Jakie branże oferują najwięcej ofert pracy? Jakie kwalifikacje , umiejętności i kompetencje są najbardziej pożądane? Jakie profity oferują nam zagraniczni pracodawcy? Jakie są płace na zachodzie? Jaka wiedza tkwi w internetowych portalach rekrutacyjnych?

Sedno naszych dociekań – ZAWODY PRZYSZŁOŚCI – lista TOP 10.

LISTA TOP 1O 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DORADCA INWESTYCYJNY PROGRAMISTA APLIKACJI 3 KSIĘGOWY 4 SPECJALISTA ANALIZY I ROZWOJU RYNKU 5 KIEROWNIK DZIAŁU FINANSOWEGO 6 DYREKTOR SPRZEDAŻY 7 PROJEKTANT GRAFIKI 8 SPECJALISTA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM (UNDERWRITER) 9 SPECJALISTA SPRZEDAŻY TECHNOLOGII I USŁUG INFORMATYCZNYCH 10 FAKTURZYSTKA

7 289 - 12 616 zł/m-c DORADCA INWESTYCYJNY ZAdania Wymagania Doradztwo w zakresie oszczędzania oraz inwestowania. Praca z pozyskanym przez siebie klientem bądź z klientem skierowanym przez współpracowników (kontakt osobisty, telefoniczny, listowny). Posiadanie certyfikatu FPC (Financial Planning Certificate) (Certyfikat Finansowego Planowania) lub podobny oraz aktualnego Competent Advisor Status (Status Kompetentnego Doradcy). 7 289 - 12 616 zł/m-c

63,20 – 87,50 zł/h KSIĘGOWY ZAdania Wymagania Praca dla księgowego z bardzo dobrą znajomością obsługi programu Sage Line 50. Kandydaci na to stanowisko muszą posiadać wszystkie umiejętności związane z pracą księgowego, by móc poprowadzić pełną księgowość przedsiębiorstwa: od prowadzenia ksiąg finansowych, po przygotowywanie sprawozdań dla zarządu. 63,20 – 87,50 zł/h

SPECJALISTA ANALIZY I ROZWOJU RYNKU ZAdania Wymagania -szukanie i rozwijanie innowacyjnych strategii marketingowych oraz planów promujących zapoznawanie i adoptowanie przez reklamodawców i agencje oferowanych produktów - odpowiedzialność za doprowadzanie planów do fazy implementacji - przeprowadzanie analiz i konstruowanie modeli przekładalnych na praktyczne rozwiązania biznesowe - rekomendowanie zmian w istniejących produktach, polityce i procedurach firmy poprawiających ogólne wyniki i efektywność - ocena wpływu działań i strategii marketingowych, poprzez analizę odpowiedzi i wskaźników sprzedaży - wspieranie zespołów zajmujących się zarządzaniem klientami oraz wspieranie opiekunów klientów (Client Executives) badaniami i analizami rynku - rozwijanie twórczych sposobów skutecznego gromadzenia danych rynkowych - efektywne prowadzenie eksploracji danych z istniejących na rynku baz danych - przeprowadzanie analiz konkurencyjności - budowa modeli wyceny; analiza danych finansowych - tworzenie i przedstawianie prezentacji klientom i pracownikom - identyfikowanie potencjalnych klientów Niektórzy pracodawcy wymieniają też: - uczestniczenie w spotkaniach z ekspertami akademickimi. Wymagane studia licencjackie, preferowane kierunki obejmujące badania ilościowe - Wymagane dobre oceny. - od 1 do 7 lat doświadczenia w pracy jako analityk. - Wymagana bardzo dobra znajomość programu Excel, jak również doświadczenie z programem PowerPoint. - Rozumienie i umiejętność budowy modeli wyceny - umiejętność oceny analizy danych finansowych - duża motywacja i gotowość do uczenia się nowych informacji - umiejętność zarządzania projektem - zdolności organizacyjne, interpersonalne, analityczne oraz zdolności komunikacyjne. Niektórzy pracodawcy wymieniają też: - doświadczenie w marketingu. do 18000 zł/m-c

SPECJALISTA SPRZEDAŻY TECHNOLOGII I USŁUG INFORMATYCZNYCH ZAdania Wymagania Inicjowanie nowych obszarów sprzedaży. Współpraca z zespołami zagranicznymi. Odpowiedzialność za wsparcie zespołu sprzedażowego w zakresie realizacji ofert, np. odpowiedzi na zapytania klientów, sprawdzanie zamówień, tworzenie nowych limitów (wolumenów) sprzedaży, gdy współpracownicy są nieobecni. Zawieranie nowych interesów z wykorzystaniem wskazówek z działku marketingu (aranżowanie spotkań z zespołem, zamykanie działalności (biznesu) przez telefon. Sprzedaż oprogramowania, licencji oraz usług, która wymaga znajomości produktów. Doświadczenie w sprzedaży. Znajomość aplikacji Microsoft na poziomie umożliwiającym dalszą naukę, którą pracodawca oferuje. 6658-8225 zł/m-c + dodatkowe ubezpiecznie w kwocie 4700 zł.

CERTYFIKATY W ZAKRESIE NAUK EKONOMICZNYCH PREFEROWANE PRZEZ ZACHODNICH PRACODAWCÓW Brytyjscy pracodawcy:  Financial Planning Certificate - Certyfikat Planowania Finansowego  Certificate in Mortgage Advice and Practice – Certyfikat Doradztwa Hipotecznego  Amerykańscy pracodawcy:  Certyfikaty Financial Industry Regulatory Authority (FINRA) – Agencji Regulacji Sektora Finansowego:  1. General Securities Representative Exam (Series 7) - ogólny egzamin na pośrednika w obrocie papierami wartościowymi.  2. Uniform Securities Agent State Law Exam (Series 63) - jednolity egzamin z prawa stanowego dla pośredników w obrocie papierami wartościowymi. Jakie kwalifikacje , umiejętności i kompetencje są najbardziej pożądane? Zdolność wykorzystania przez człowieka jego wiedzy, umiejętności, systemu wartości i cech osobowości, w związku z zajmowaniem przez niego określonego stanowiska pracy, stanowi przewaŜnie o sukcesach osiąganych w pracy.

Jakie profity oferują zachodni pracodawcy? PROFITY PRZYKŁADOWE PŁACE - premie uzależnione od wyników - pakiet ubezpieczeń - płatny urlop - opieka medyczna - darmowy parking partycypacja w udziałach firmy Stażysta – nieodpłatnie Specjalista ds. marketingu – do 5750 zł/m-c Fakturzysta – 6480,00 zł/m-c Asystent doradcy finansowego – 8350 zł/m-c Specjalista ds. rachunkowości – 10000 zł/m-c Księgowy – 23500 zł/m-c Kierownik działu sprzedaży - 36000 zł/m-c Prezes z 8-letnim doświadczeniem – od 57900 zł/m-c Zdolność wykorzystania przez człowieka jego wiedzy, umiejętności, systemu wartości i cech osobowości, w związku z zajmowaniem przez niego określonego stanowiska pracy, stanowi przewaŜnie o sukcesach osiąganych w pracy. Jakie profity oferują zachodni pracodawcy?

SAI – SYSTEM AKUMULACJI INFORMACJI Lokalizacja narzędzia „Zawody Przyszłości” SAI – SYSTEM AKUMULACJI INFORMACJI Zdolność wykorzystania przez człowieka jego wiedzy, umiejętności, systemu wartości i cech osobowości, w związku z zajmowaniem przez niego określonego stanowiska pracy, stanowi przewaŜnie o sukcesach osiąganych w pracy. www.obserwatorium.up.podlasie.pl

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ MARTA SOSNOWSKA Specjalista ds. badań i analiz Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku