Janusz Korczak „Wychowanie dziecka to nie miła zabawa, a zadanie, w które trzeba włożyć wysiłek bezsennych nocy, kapitał ciężkich przeżyć i wiele myśli…”

Janusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, znany też jako: Stary Doktor lub Pan doktor (czasami pisane razem) (ur. 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie, zm. 5 sierpnia lub 6 sierpnia 1942 w Treblince) – lekarz, pedagog, pisarz, publicysta, działacz społeczny pochodzenia żydowskiego.

Życie Korczaka

Gdy Korczak miał osiemnaście lat zmarł mu ojciec, więc musiał wziąć na siebie obowiązek utrzymania rodziny. Dorabiał sobie udzielając korepetycji. Studiował medycynę i już wtedy interesował się warunkami życia dzieci biednych, opuszczonych i osieroconych. Starał się im pomagać - roznosił prezenty, opowiadał bajki, pomagał w nauce. Podjął także działalność w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności. „…dzieci są zawsze męczennikami obawy o ich rzekomą pomyślność; najcięższe krzywdy mają w tej obawie swe źródło.”

Po ukończeniu medycyny na Uniwersytecie Warszawskim, w 1903 roku Janusz Korczak rozpoczął pracę w warszawskim szpitalu dziecięcym na stanowisku pediatry. W wieku około trzydziestu lat podjął decyzję o tym, że nie założy własnej rodziny. Odnalazł swoje powołanie - chciał pomagać tym dzieciom, które nie mogą liczyć na żadną pomoc.  „Chcę nauczyć rozumieć i kochać cudowne, pełne życia i olśniewających niespodzianek – twórcze <<nie wiem>> współczesnej wiedzy w stosunku do dziecka. Chcę, by rozumiano, że żadna książka, żaden lekarz nie zastąpią czujnej myśli, własnego uważnego spostrzegania.”

 Jego decyzja wymagała wielu wyrzeczeń oraz takich poświęceń, na które nie każdy mógłby się zdobyć. Aby móc realizować swoje powołanie, Janusz Korczak rozpoczął działalność w Towarzystwie Pomocy dla Sierot. Następnie zamieszkał w warszawskim Domu Sierot i objął posadę dyrektora tej placówki. W Domu Sierot zaczął opracowywać swój własny system wychowawczy, oparty na własnej pracy i własnych badaniach. „Bądź sobą – szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznać. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich praw i obowiązków.”

W czasach międzywojennych Korczak rozpoczął współpracę z Polskim Radiem. Pracował tam pod pseudonimem Stary Doktor i dzięki tej pracy stał się w Polsce osobą bardzo znaną. W chwili wybuchu drugiej wojny światowej Janusz Korczak rozpoczął pracę sanitariusza wojskowego. Włączył się także do cywilnej obrony Warszawy, opatrywał rannych i przygarniał do Domu Sierot zagubione dzieci. Nie ominęło go aresztowanie i uwięzienie, ale dzięki byłym wychowankom, którzy uzbierali potrzebne pieniądze został uwolniony. „…szczęście dla ludzkości, że nie możemy zmusić dzieci, by ulegały wpływom wychowawczym i dydaktycznym zamachom na ich zdrowy rozum i zdrową ludzką wolę.”

Kiedy hitlerowcy utworzyli w Warszawie getto, Korczak nie zdecydował się na opuszczenie "swoich" dzieci i przebywał w getcie prawie dwa lata. Rozpoczął pisanie pamiętnika, a ostatni wpis nosi datę 4 sierpnia 1942 roku. Gdy Niemcy zaczęli wywozić dzieci do obozu zagłady, Janusz Korczak pojechał razem z nimi i razem z nimi zginął tragiczną śmiercią. „Dziecko, sto masek, sto ról zdolnego aktora. Inne wobec matki, inne wobec ojca, babki, dziadka, inne wobec surowego i łagodnego nauczyciela, inne w kuchni, wśród rówieśników, inne wobec bogatych i biednych, inne w codziennej i świątecznej odzieży.”

Podstawowe założenia pedagogiki Janusza Korczaka

dziecku należy się szacunek, powinno być traktowane jako podmiot, gdyż rozwija się dzięki własnej aktywności, wychowanie powinno być traktowane jako proces oparty na partnerstwie, dziecko powinno mieć zapewnione prawo do opieki, całe społeczeństwo dorosłych powinno być odpowiedzialne za warunki życia dziecka, powinno się poszukiwać i pogłębiać wiedzę o dziecku, wszelkie techniki zastosowane w działaniach pedagogicznych powinny wynikać z założeń danego systemu opiekuńczo – wychowawczego.

Trzy główne przesłania Nowego Wychowania to: W czasach, w których żył i działał Janusz Korczak, wyraźnie zaznaczał się nurt tak zwanego Nowego Wychowania. Jego wpływ jest także widoczny w dziełach Korczaka. Trzy główne przesłania Nowego Wychowania to: treści ogólne, które powinny być przedstawiane wszystkim członkom społeczeństwa, zarówno rodzicom, jak i dzieciom, treści pedagogiczne, które powinny być umiejętnie wykorzystane podczas kształcenia kadry pedagogicznej, treści szczegółowe, które powinny służyć pomocą zwłaszcza wychowawcom pracującym w instytucjach opiekuńczo wychowawczych.

Janusz Korczak uważany jest za człowieka, który jako jeden z pierwszych zapoczątkował walkę o prawa dziecka. Bardzo często podkreślał fakt, że dziecko, żyjąc w świecie dorosłych, jest od nich uzależnione, a tym samym wskazywał, że pozycja dziecka jest nieporównywalnie gorsza od pozycji dorosłego.  „Dziecko chce, by je traktowano poważnie, żąda zaufania, wskazówki i rady. My odnosimy się do niego żartobliwie, podejrzewamy bezustannie, odpychamy niezrozumieniem, odmawiamy pomocy.”

potrzeba indywidualnego podejścia wychowawcy do każdego dziecka, Do najbardziej znanych i podkreślanych poglądów Janusza Korczaka można zaliczyć: potrzeba indywidualnego podejścia wychowawcy do każdego dziecka, zauważenie i podkreślanie wyjątkowej roli dziecka w życiu społecznym, akcentowanie i przestrzeganie praw dziecka.

Z tych poglądów jasno wynika to, że Korczak nieustannie podkreślał fakt, że dziecko w żadnym momencie swojego życia nie może być przedmiotem manipulacji świata dorosłych. Często podkreślał, że dorośli unikają dopuszczania dzieci do spraw codziennych, tłumacząc się tym, że dzieci są zbyt małe i niedoświadczone. Według niego dziecko to aktywna i samoistna jednostka zasługująca na szacunek i przestrzeganie jej praw. „Dusza dziecka jest równie złożona jak nasza, pełna podobnych sprzeczności, tragicznie zmagająca się z odwiecznym: pragnę, ale nie mogę, wiem, że należy, ale nie podołam.”

Do podstawowych praw dziecka Korczak zaliczał: prawo do miłości, prawo do bycia szanowanym, prawo do posiadania własnych tajemnic, prawo do samostanowienia o sobie, prawo do własności, prawo do rozwoju, prawo do zabawy, prawo do pracy, prawo do sprawiedliwości.

Bardzo ważną postulowaną przez Korczaka ideą pedagogiczną jest partnerstwo w relacjach pomiędzy wychowawcą a wychowankiem. Partnerstwo to powinno opierać się na wzajemnym zaufaniu. Dziecko powinno ufać wychowawcy, ale także wychowawca powinien posiadać zaufanie do dziecka, do jego umiejętności i rozsądku. Interpersonalne relacje pomiędzy wychowawcą a wychowankiem powinny opierać się na pełnym porozumieniu obu stron, na wspólnym działaniu i na wspólnym podejmowaniu decyzji ważnych dla obu stron. "Dzieci - to przyszli ludzie. Więc dopiero będą, więc jakby ich jeszcze nie było. A przecież jesteśmy: żyjemy, czujemy, cierpimy."

W dziełach Korczaka przewija się przestroga, aby wychowawcy i pedagodzy nie trwali w przekonaniu, że jakiś naukowy i społecznie zaakceptowany system wychowawczy jest systemem słusznym, gdyż jego skuteczność może być jedynie pozorna. Jako jeden z pierwszych zauważył, że w ogólnie przyjętym systemie wychowawczym jest zazwyczaj tak, że dziecko staje się przedmiotem oddziaływań pedagoga. A powinno być podmiotem. „Dziecko nie może myśleć <<jak dorosły>>, ale może dziecięco zastanawiać się nad poważnymi zagadnieniami dorosłych; brak wiedzy i doświadczeniami zmusza je, by inaczej myślało.”

Poglądy Janusza Korczaka już na stałe wpisały się w polską pedagogikę Poglądy Janusza Korczaka już na stałe wpisały się w polską pedagogikę. W 1946 roku powstał Komitet Korczakowski, a setna rocznica urodzin Starego Doktora została zapisana przez UNESCO do kalendarza pamiętnych dat.

Bibliografia http://pl.wikipedia.org/wiki/Janusz_Korczak http://2012korczak.pl/dla_dzieci_janusz_korczak http://www.bryk.pl/teksty/studia/pozosta%C5%82e/pedagogika/15406-podstawowe_za%C5%82o%C5%BCenia_pedagogiczne_janusza_korczaka_marii_montessori_i_celestina_freineta.html

http://www. google. pl/imgres http://www.google.pl/imgres?q=%C5%BBycie+Korczaka&um=1&hl=pl&sa=N&biw=1280&bih=675&tbm=isch&tbnid=T8gzI1RJr5mGOM:&imgrefurl=http://www.michalzarzycki.pl/2012/03/krol-dzieci-rok-2012-janusz-korczak/&docid=ibL2jfREckv4MM&imgurl=http://www.michalzarzycki.pl/wp-content/uploads/2012/03/korczak-cytat1.jpg&w=640&h=355&ei=_zSmT9r1OfLP4QT6o6C9CQ&zoom=1&iact=rc&dur=258&sig=116156259023647220049&page=1&tbnh=147&tbnw=227&start=0&ndsp=20&ved=1t:429,r:12,s:0,i:95&tx=145&ty=79 http://www.google.pl/imgres?q=Komitet+Korczakowski&um=1&hl=pl&sa=N&biw=1280&bih=675&tbm=isch&tbnid=bC3nAFh0R9yVhM:&imgrefurl=http://jimbaotoday.blogspot.com/2012/03/dwukrotne-usmiercanie-korczaka-w-prlu.html&docid=DcysskgLFu_-mM&imgurl=http://1.bp.blogspot.com/-TYQrNazNRhA/T1sB5yPwPxI/AAAAAAAAHkU/gsGl_eiveNQ/s1600/k1.jpg&w=461&h=557&ei=SDymT63qDOPP4QTXiJyMDw&zoom=1&iact=hc&vpx=187&vpy=139&dur=1727&hovh=247&hovw=204&tx=148&ty=58&sig=116156259023647220049&page=1&tbnh=166&tbnw=137&start=0&ndsp=16&ved=1t:429,r:0,s:0,i:70

Prezentację wykonały: Aleksandra Franczak, Sara Józwak. Dziękujemy za uwagę 