Cuda Natury i Architektury Amazonka Ayers Rock Galapagos Iguazu Kapadocja Meteora Morze Martwe Mount Everest Niagara Piramidy w Egipcie Piramidy w Ameryce Sahara Serengeti Wielka Rafa Koralowa Wielki Kanion Wielki Chiński Mur

Amazonka Amazonka, rzeka w Południowej Ameryce o długości 6400 km, największa na świecie pod względem powierzchni dorzecza, druga pod względem długości (po Nilu). Powstaje z połączenia rzek mających swoje źródła w Andach Środkowych. Uchodzi do Oceanu Atlantyckiego licznymi ramionami. Charakterystyczną cechą Amazonki jest wysoki stan wód przez cały rok oraz dwukrotny wylew związany z porami deszczowymi. Amazonka wlewa tak dużą ilość słodkiej wody do Oceanu Atlantyckiego, że w odległości ok. 400 km od ujścia woda w oceanie jest słodka.

Samotne domostwa na brzegu rzeki

Amazonka

Ayers Rock Ayers Rock, Uluru, wzgórze w środkowej Australii, w prowincji Terytorium Północne, na dnie tektonicznego Rowu Amadeusza, w paśmie górskim Musgrave. Uważany za największy monolit skalny na świecie. Ma 3 km długości, 2,5 km szerokości i ok. 350 m wysokości. W zależności od pory dnia wzgórze mieni się różnymi kolorami. Ayers Rock wraz z pobliską górą Olgas od wieków były świętymi górami Aborygenów. Od 1958 znajdują się pod ochroną w utworzonym parku narodowym Uluru. Ayers Rock jest znaną atrakcją turystyczną i jednym z symboli Australii.

Ayers Rock

Widok z lotu ptaka na monolit Ayers Rock

Etna Etna, Mongibello (3323 m n.p.m.), aktywny wulkan we Włoszech na Sycylii, we wschodniej części wyspy. Najwyższy wulkan europejski. W wyniku wybuchów jego wysokość ulega ciągłym zmianom. U podnóża miasta: Katania, Giare oraz liczne kąpieliska i ośrodki wypoczynkowe.Pod szczytem, na wysokości 2942 m n.p.m. obserwatorium wulkanologiczne. Najsilniejsza erupcja miała miejsce, w 1669, kiedy to zniszczona została Katania. Ostatnia miała miejsce w 1991.

Etna

Galapagos Galápagos, Wyspy Żółwie, archipelag na Oceanie Spokojnym. Położony ok. 900 km na zachód od wybrzeży kontynentu południowoamerykańskiego, administracyjnie należący do Ekwadoru. Największe wyspy: Fernandina, Isabela, San Cristóbal, San Salvador Santa Cruz. Łączna powierzchnia 7,8 tys. km2. 6,1 tys. Mieszkańców (1986). Wyspy pochodzenia wulkanicznego, górzyste. Siedlisko rzadkich gatunków zwierząt, m.in. olbrzymich żółwi słoniowych, żółwi szylkretowych, legwanów lądowych, kormoranów nielotnych, flamingów, pingwinów tropikalnych (jedyny gatunek). Całkowity brak płazów i ryb słodkowodnych.

Wyspy Galapagos

Żółw szylkretowy

Pingwin tropikalny

Iguazu Iguazú wodospad, zespół ok. 275 wodospadów na granicy argentyńsko-brazylijskiej, na rzece Iguazú . Po stronie argentyńskiej wodospady osiągają szerokość prawie 2500 m, wśród nich wyróżniają się m.in. wodospady: Dwóch Braci, A. Nuńeza Cabezy da Vaca i najwspanialszy, 80-metrowy - Gardziel Diabła. Wodospad Iguazú, jeden z największych na świecie, położony wśród bujnej roślinności, z bogatą fauną, objęty jest zarówno w Argentynie, jak i w Brazylii parkiem narodowym (zobacz tabela parki narodowe na świecie). Wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO.

Gardziel Diabła

Kapadocja Kapadocja, kraina położona we wschodniej części Azji Mniejszej, w Turcji. Kapadocja powstała przed 60 mln lat, w czasie ruchów trzeciorzędowych fałdowań alpejskich, które wypiętrzyły góry Taurus. Ruchy te objęły stare opady lądu, zwanego Tetydą, wyspy dawnego morza oraz starsze warstwy skalne, leżące na morskim dnie. W czasie erupcji wulkanicznych na powierzchnię wydobyła się lawa, która utworzyła izolowane stożki wulkanów, których erupcje wulkaniczne pokryły Kapadocję grubą zróżnicowaną warstwą popiołów wulkanicznych. Procesy erozyjne przyczyniły się do utworzenia unikalnych form skalnych (pinakle, stożki, groty, wąwozy, kaniony).

Domostwa wyzłobione w tufie wulkanicznym

Kapadocja - Zelbe

Wioska w Kapadocji

Meteora Meteora, ("Klasztory Zawieszone na Niebie"), zespół ortodoksyjnych klasztorów górskich, w Grecji, w Tesalii, położonych na wysokości 530-540 m n.p.m. w masywie Metéora, założonych w początkach XIV w. w czasie wojen Bizancjum z Serbią. Pierwszym klasztorem był kościół Panaiya Dupiani, założony przez Kyra Nylosa w latach 1365-1372, Wielki Meteor założył zaś mnich Atanazjos z Athos wraz z grupą 9 mnichów. W XV w. były już 24 klasztory. W XV w. były już 24 klasztory. Do rozkwitu Meteorów w czasie walk z Turkami przyczynił sie Joazaf, syn Symeona, króla Serbii. W czasach niewoli tureckiej klasztory były ostoją religii, kultury i języka greckiego. Od XIX w. zaczęły podupadać. Dziś można zwiedzać jedynie 4 czynne.

Jeden z klasztorów w Meteora

Morze Martwe Martwe Morze, bezodpływowe jezioro w Izraelu i Jordanii, leżące 24 km na wschód od Jerozolimy w rowie tektonicznym Al-Ghaur, 372 m p.p.m., najgłębsza depresja na świecie (394 m p.p.m.). Powierzchnia 1010 km2, długość 75 km, największa szerokość 15 km, głębokość do 392 m. Ok. 17 tys. lat temu poziom wody Martwego Morza był tak wysoki, że łączyło się ono z leżącym na północ Jeziorem Tyberiadzkim. Martwe Morze jest najbardziej zasolonym zbiornikiem wodnym na świecie - ok. 280‰, przy średnim zasoleniu 35‰. Wydobywana jest z niego sól potasowa.

Surowy krajobraz brzegów Morza Martwego

Mount Everest Mount Everest (8848 m n.p.m.), najwyższy szczyt świata, położony w środkowej części Himalajów Wysokich, na granicy Nepalu i Tybetu (Chiny). Zbudowany z granitów, gnejsów oraz z wapieni i łupków. Tworzy potężny masyw podcięty z trzech stron lodowcami. Przez miejscową ludność uważany za siedzibę bogów. Masyw Mount Everest objęty jest parkiem narodowym (Sagarmatha). Szczyt pierwotnie nosił nazwę Peak XV, w 1851 w trakcie standardowych pomiarów topograficznych określono jego prawidłową wysokość i nazwano go nazwiskiem kierownika Biura Pomiarów w Indiach.

Masyw Mount Everestu i Lhotse

Niagara Niagara, wodospad w Kanadzie i USA. Znajduje się w środkowym biegu rzeki Niagary. Uformowany wskutek nadal trwającego cofania się progu rzecznego (ok. 1,5 m na rok). Znany obiekt turystyczny. Wody rzeki Niagary są bardzo czyste, nie zawierają zawiesin, stąd wskutek rozbryzgów nad wodospadem ciągle unosi się mgła, a w słoneczne dni tworzy się na niej tęcza.

Wodospad Niagara

Piramidy w Egipcie Piramida - W starożytnym Egipcie monumentalny grobowiec w kształcie ostrosłupa. Forma grobu królewskiego w czasach Starego i Średniego Państwa. Małe piramidy w czasach Nowego Państwa były grobami niższych warstw społecznych. Forma piramidy odrodziła się w Sudanie, gdzie władcy z dynastii nubijskiej budowali nekropole w okolicach el-Kurru i Nuri. Forma piramidy pojawia się sporadycznie w rzymskiej architekturze grobowej (piramida Cestiusza w Rzymie). Za najstarszą piramidę uznaje się grobowiec króla Dżesera w Sakkarze (XXVII w. p.n.e.), który powstał przez powiększenie i rozbudowanie mastaby. Najsłynniejsze i największe piramidy w Gizie to piramida Cheopsa, piramida Chefrena, piramida Mykerinosa.

Piramida w Sakkarze

Piramidy w Ameryce W prekolumbijskich kulturach Meksyku i Peru była to wysoka, schodkowa podbudowa świątyni. Piramidy najczęściej wznoszono z cegły i licowano kamieniem. Najstarsze piramidy amerykańskie budowane były na planie koła. Do największych piramid amerykańskich zaliczyć należy piramidy w Teotihuacán (Piramida Słońca i Piramida Księżyca). Piramidy zbudowane przez Totonaków posiadają bogatą dekorację rzeźbiarską. Piramidy Azteków mają mniej ozdób i są strome. W kulturach Ameryki Południowej wznoszono wysokie budowle z niewypalanej cegły o kształtach piramidy (np. Piramida Słońca i Piramida Księżyca w Moche).

El Castillo w Chichen Itza

Piramida Słońca w Teotihuacan

Sahara Sahara, największy na Ziemi obszar pustynny i półpustynny, zajmujący ok. 9 mln km2, położony w północnej Afryce, pomiędzy wybrzeżem Oceanu Atlantyckiego na zachodzie a Morzem Czerwonym na wschodzie, na terytorium 11 państw. Region cechuje się urozmaiconym krajobrazem, związanym z wybitnie suchym klimatem zwrotnikowym (roczna suma opadów poniżej 200 mm, maksymalne temperatury przekraczają 55oc). Przebiegające przez Saharę rzeki (Nil na wschodzie i środkowy Niger na południu) są zasilane przez wodę z innych części Afryki. Szata roślinna Sahary jest bardzo skąpa, kserotermiczna. Szereg obszarów w ogóle nie posiada szaty roślinnej.

Sahara

Sahara

Sahara

Serengeti Serengeti Park Narodowy, park narodowy w północno- zachodniej Tanzanii, w centralnej części równiny Serengeti. Należy do największych i najbardziej znanych obszarów chronionych na świecie. Powierzchnia 14 763 km2. Obejmuje płaską równinę porośniętą trawiastą sawanną, z pojedynczymi kępami drzew akacjowych. Charakterystycznym elementem krajobrazu są pojedyncze niewysokie wzgórza. Słynie z migrujących sezonowo wielomilionowych stad kopytnych: antylop, zebr, gazeli, bawołów. Poza tym żyją tu: żyrafy, słonie, nosorożce zwyczajne, a z drapieżników: lwy, lamparty, gepardy, szakale, likaony i hieny. Miejsce licznych safari. Wpisany na listę obiektów przyrodniczych Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Stado antylop na sawannie

Stado żyraf w Parku Narodowym Serengeti

Wielka Rafa Koralowa Wielka Rafa Koralowa, największa na świecie rafa barierowa, na Morzu Koralowym, ciągnąca się na przestrzeni ok. 2000 km równolegle do północno-wschodniego wybrzeża Australii. Wielka Rafa Koralowa tworzy pas o szerokości od 300 m do 2 km, w odległości od 8 do 180 km od wybrzeża, składający się z ponad 25 tys. skał, ukrytych całkowicie pod wodą. Tylko stosunkowo nieliczne wyspy i atole wystają ponad powierzchnię morza. Występuje ok. 350 gatunków koralowców i ponad 4000 gatunków ryb. Większe wyspy pokryte są gęstą roślinnością tropikalną. Wielka Rafa Koralowa jest jedną z większych atrakcji turystycznych Australii. Od 1983, jako park morski, objęta ochroną. Wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO.

Podwodny świat

Wielki Kanion Wielki Kanion,głęboki jar w środkowym biegu rzeki Kolorado, na Wyżynie Kolorado, w północno- zachodniej części stanu Arizona, na terytorium USA. Brzegi Wielkiego Kanionu tworzą malownicze tarasy i półki skalne, pokryte skąpą roślinnością półpustynną. Powstał wskutek erozji rzeki Kolorado, która rozcięła płytę zbudowaną z poziomo zalegających warstw skał osadowych mezozoiku i paleozoiku (głównie wapieni, łupków, piaskowców), aż do zbudowanego z granitów i łupków krystalicznych prekambryjskiego podłoża. W najbardziej atrakcyjnej części ustanowiono Park Narodowy Wielkiego Kanionu. Ślady bytności Indian prekolumbijskich - skalne domostwa sprzed 3500 lat.

Wielki Kanion

Mather Point w Wielkim Kanonie

Wielki Chiński Mur Chiński Wielki Mur, największa budowla obronna świata, w północnych Chinach Osobne odcinki muru budowały poszczególne państewka feudalne. Połączenie budowli w jeden zespół, służący do obrony przed koczowniczymi plemionami mongolskimi W okresie świetności budowla liczyła ponad 7600 km długości, do czasów obecnych zachowało się około 2400 km. Wiedzie grzbietami pasm górskich na wysokości około 1000 m n.p.m. Najlepiej zachowany jego fragment udostępniony jest do zwiedzania. Jest jedyną budowlą ziemską widoczną z kosmosu. Wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO.

Wielki Mur

Prezentacje wykonała MagdalenaTarchalska klasa 6A styczen 2003 r. THE END Prezentacje wykonała MagdalenaTarchalska klasa 6A styczen 2003 r.