Mam haka na raka!

5 edycja Programu Edukacyjnego dla Młodzieży 2012

Ogólnopolska akcja „Mam haka na raka” organizowana jest przez Polską Unię Onkologii. Ma ona na celu propagowanie idei zapobiegania i wczesnego wykrywania chorób nowotworowych oraz budowanie świadomego zdrowotnie społeczeństwa obywatelskiego, przy pomocy młodego pokolenia i jego chęci do aktywnego działania w najbliższym otoczeniu.

Rokrocznie akcja „Mam haka na raka” podejmuje tematykę obejmującą inny nowotwór. Tak, kolejno odbyły się już kampanie o raku piersi, szyjki macicy, prostaty i płuc. Tegoroczna, piąta już edycja, dotyczy raka jelita grubego.

Choroby nowotworowe wciąż stanowią duży problem w polskim społeczeństwie. Statystyki mówią same za siebie. Tymczasem tak niewiele potrzeba, by zapobiegać. Liczy się profilaktyka- zdrowy tryb życia oraz regularne badania.

Nowotwór – to nowy twór w organizmie … czyli…

… nieprawidłowy i nadmierny rozrost tkanki ustroju, nieskoordynowany z pozostałymi tkankami, trwający mimo ustąpienia czynnika, który go wywołał i nie reagujący na naturalne mechanizmy regulacyjne organizmu.

Wyróżniamy dwa zasadnicze typy nowotworów: łagodne złośliwe

Nowotwór łagodny Powstające nowe komórki podobne są do tych, jakie znajdują się w danym narządzie. Nie przerzucają się do innych sąsiadujących organów, ponieważ otoczone są tzw. torebkami. Wzrost ich jest powolny i może trwać kilka lat. Nowotwory łagodne mogą się pojawić w każdej części organizmu. Często ich wpływ na organizm nie stanowi zagrożenia dla życia. Często usuwa się je chirurgicznie. Przeważnie nie dają nawrotów.

NOWOTWÓR ŁAGODNY Tłuszczak - wywodzi się z tkanki tłuszczowej NOWOTWÓR ŁAGODNY Tłuszczak - wywodzi się z tkanki tłuszczowej. Naczyniak - zbudowany jest z gęstej sieci mikroskopijnych, prymitywnych naczyń krwionośnych, wyścielonych jedną warstwą śródbłonka. Włókniak - wywodzi się z tkanki łącznej.

Nowotwór złośliwy Typ nowotworu, który rozrasta się w sposób naciekający. Oznacza to, że rosnący nowotwór nie rozpycha okolicznych tkanek, lecz wnika pomiędzy komórki prawidłowej tkanki. Nie da się jednoznacznie określić granicy między nowotworem złośliwym, a prawidłowymi tkankami. Daje przerzuty. Niektóre komórki nowotworu mogą się odrywać, wraz z krwią przemieszczać po całym organizmie i osiadać w innych narządach tworząc przerzuty odległe. Jeżeli komórki dostaną się do chłonki, wędrują z nią do najbliższych węzłów chłonnych, gdzie rozrastając się dają przerzuty w węzłach chłonnych.

NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY Rak - jest najczęstszym nowotworem złośliwym NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY Rak - jest najczęstszym nowotworem złośliwym. Wywodzi się z nabłonków pokrywających lub wyścielających narządy ciała. Mięsak - wywodzi się z tkanki łącznej, kostnej, chrzęstnej, tłuszczowej. Chłoniak - wywodzi się z układu chłonnego.

RAK

Rak jest chorobą, która zaburzając pracę systemu komórkowego, powoduje powstawanie nadmiernej ilości niepotrzebnych komórek danego typu, które w zgrupowaniu tworzą nowotwór. Komórki te nie ulegają apoptozie, nie obumierają.

Czynniki rakotwórcze Czynniki kancerogenne: 1.fizyczne - wszelkie rodzaje promieniowania szkodliwego, niosącego duże porcje energii uszkadzającej DNA: promieniowanie jonizujące, promieniowanie gamma, promieniowanie X (rentgenowskie), jak i ultrafioletowe; 2.chemiczne - benzen, węglowodory aromatyczne, fenol, uretan, DDT, związki żelaza, niklu, arsenu, chromu, pył azbestowy, iperyt, tetrachlorek węgla, substancje smoliste, konserwanty (azotany, związki nitrowe, azotyny), alkohol, leki (cyklofosfamid, busulfan, chloramfenikol, estrogeny). 3.biologiczne - wirusy onkogenne: wirus Epsteina-Baar, opryszczki, HIV, wirusy brodawczaków, wirus wywołujący zapalenie wątroby (typu B).

Do czynników zwiększających zachorowalność należą także: Tłuszcze- zwłaszcza smażone i zjełczałe Sól kuchenna; Sacharyna; Niektóre składniki: kawy, herbaty, grzybów, piwa; Palenie tytoniu – bierne, czynne; Alkohol; Glutaminian sodu(słodycze, napoje w puszkach, chipsy, przyprawy) Aspartam(guma do żucia, kolorowe napoje, pastylki do ssania, leki produkty dietetyczne) I wiele innych…

Rodzaje nowotworów Rak nerki Rak wątroby Rak płuc Rak jądra Rak piersi Rak skóry A także wiele innych takich jak: rak jajnika, języka, jajowodu, prostaty, przełyku, jamy nosowo-gardłowej, żołądka itd.

10 przykazań, czyli jak uchronić się przed nowotworem 1.Nie pal papierosów. 2.Unikaj życia w przewlekłym stresie. 3.Ogranicz picie alkoholu. 4.Nie dopuszczaj do wystąpienia nadwagi. Stosuj na co dzień dietę śródziemnomorską. Ogranicz do niezbędnego minimum spożywanie tłuszczu i słodyczy. Jedz więcej ryb, owoców i warzyw. Ogranicz spożywanie mięsa (szczególnie czerwonego) do kilku razy w tygodniu.   Jedz mniej produktów konserwowanych. Żywność przechowuj w lodówce zgodnie z terminem przydatności do spożycia.  5.Opalaj się z umiarem (stosuj krem z filtrami ochronnymi). Nie korzystaj z solarium. 6.Zaszczep się przeciw wirusowemu zapalenia wątroby (żółtaczka!). 7.Unikaj przypadkowych kontaktów seksualnych, chroń się przed przenoszeniem wirusów i bakterii chorobotwórczych. 8.Staraj się wyleczyć wszystkie przewlekłe stany zapalne w organizmie. 9.Staraj się dużo spacerować - minimum półgodzinny codzienny spacer szybkim krokiem. 10.Jeśli w twojej rodzinie występowały nowotwory przebadaj się w poradni genetycznej.

Rak jelita grubego (okrężnicy i odbytnicy) należy do najczęstszych nowotworów złośliwych.

Pod względem częstości zachorowań, jak również pod względem częstości zgonów, rak jelita grubego zajmuje w Polsce drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych (zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn; u mężczyzn po raku płuc i kobiet po raku sutka). Alarmujący jest również fakt postępującego pogarszania się sytuacji epidemiologicznej w naszym kraju: współczynnik zachorowalności zwiększa się stale w tempie około 2,5% rocznie, a od 1963 roku wzrósł 4 - 5-krotnie.

Jelito grube Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej w miejscu ujścia jelita cienkiego, a kończy odbytem w okolicy kroczowej. Jego łączna długość waha się od 120 do 150 cm, co stanowi około 20% długości całego przewodu pokarmowego.

Co to jest rak jelita grubego? Rak jelita grubego – nowotwór złośliwy rozwijający się w okrężnicy, wyrostku robaczkowym lub odbytnicy. Jest jednym z najbardziej złośliwych nowotworów powodującym śmierć ok.655000 ludzi na świecie(rocznie).

Częstotliwość występowania nowotworów złośliwych w poszczególnych odcinkach jelita grubego wraz z kodami według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych

Rak jelita grubego to niezwykle groźna choroba, ale jej specyfika jest taka, iż daje nam spore szanse, by w porę zareagować.

Nowotwór złośliwy jelita grubego rozwija się najczęściej ze zmiany łagodnej, jak to lekarze określają - prekursorowej. Jest nią gruczolak, powszechnie nazywany polipem. Proces przemiany małego polipa w raka trwa bardzo długo, bo co najmniej 10 lat. I tyle właśnie mamy czasu, by pozbyć się ewentualnych polipów i nie dać im szansy rozwinięcia się w coś znacznie groźniejszego.

Rak jelita grubego

Polipy niestety nie dają żadnych objawów Polipy niestety nie dają żadnych objawów. Nie bolą, można dowiedzieć się o ich istnieniu, wyłącznie zaglądając do wnętrza jelita.

Okazuje się, że łagodne polipy w jelicie ma aż co czwarta osoba po pięćdziesiątce! Część z nich może zmienić się w raka. Za szczególnie niebezpieczne lekarze uznają te, które są większe niż centymetr.

Przyczyny powstawania raka jelita grubego Dziedziczność(polipowatość rodzinna); Mutacja genów supresowych– APC, DCC, p53; Sposób odżywiania – dieta bogata w krwiste mięso i tłuszcze zwierzęce, uboga w naturalne witaminy i wapń; Palenie papierosów; Brak wysiłku fizycznego; Powtarzające się zaparcia; Wiek; Gruczolakowatość;

Rak jelita grubego rośnie wolno i długo nie daje żadnych objawów.

SYMPTOMY NIEPOKOJĄCE - zmiana dotychczasowego rytmu wypróżnień - krwawienie z odbytnicy - chudnięcie - anemia

Objawy Objawy Lewa połowa jelita grubego Prawa połowa jelita grubego Razem procent Krwawienie utajone 76 Bóle brzucha 57 60 59 Zmiana rytmu wypróżnień 37 56 Krwawienie jawne 66 14 52 Chudnięcie 35 42 36 Niedokrwistość 25 74 34 Wyczuwalny guz 8 32 Wzdęcie brzucha 12 16 13 Brak łaknienia 26 11 Gorączka 10 Niedrożność 7 5 6

Rozpoznanie i badania profilaktyczne Rak jelita grubego zostaje rozpoznany na postawie charakterystycznych zmian i infekcji w organiźmie: Choroba uchyłkowa okrężnicy; Guzki krwawnicze; Infekcyjne i nieswoiste zapalenia jelita grubego; Inne nowotwory jelita – chłoniak, rakowiak; Krwawienie utajone Badania: USG jamy brzusznej; Tomografia komputerowa Endosonografia Kolonoskopia Rezonans magnetyczny Pozytronowa tomografia emisyjna

PROFILAKTYKA – KLUCZEM DO ZDROWIA

Na nowotwór jelita grubego mamy wyśmienitą broń - przesiewowe badanie, które powinniśmy obowiązkowo zrobić po pięćdziesiątce.

Badania przesiewowe są jedyną szansą na wczesne wykrycie nowotworu u osób, które nie mają jeszcze dolegliwości. Rak jelita grubego niemal idealnie „nadaje się” do tego typu badań.

to podstawowe badanie przesiewowe w profilaktyce raka jelita grubego. KOLONOSKOPIA – to podstawowe badanie przesiewowe w profilaktyce raka jelita grubego.

KTO POWINIEN PODDAĆ SIĘ KOLONOSKOPII KTO POWINIEN PODDAĆ SIĘ KOLONOSKOPII ? Osoby w wieku 50 - 65 lat bez objawów raka jelita grubego, oraz osoby w wieku 40-65 lat bez objawów raka jelita grubego, które miały w rodzinie przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci), u którego zdiagnozowano raka jelita grubego.

Badanie to pozwala od razu usunąć istniejące polipy. Ogromna zaleta kolonoskopii to to, że wystarczy ją zrobić raz na 10 lat. Badanie to pozwala od razu usunąć istniejące polipy. Zabieg ich usuwania jest zupełnie bezbolesny.

Kolonoskopia Kolonoskopia jest endoskopową metodą badania dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Przez odbyt wprowadza się giętki wziernik (endoskop, kolonoskop) zakończony kamerą, za której pośrednictwem ogląda się wnętrze całego jelita grubego, aż po ujście krętnico-kątnicze. Długość kolonoskopu waha się od 130 do 200 cm, a grubość jest zbliżona do grubości palca dorosłej osoby. Za pośrednictwem kanału roboczego kolonoskopu można również pobierać wycinki błony śluzowej do badania histopatologicznego oraz przeprowadzać drobne zabiegi, na przykład usunięcie polipa (polipektomii).

Do kolonoskopii pacjent musi być odpowiednio przygotowany. Kolonoskopia Do kolonoskopii pacjent musi być odpowiednio przygotowany. Jelito trzeba opróżnić z mas kałowych, które utrudniałyby obserwację wnętrza narządu. W okresie poprzedzającym badanie należy przestrzegać diety bezresztkowej (herbata z cukrem, soki i galaretki owocowe, buliony – w przypadku przygotowania kilkudniowego) lub wyłącznie płynnej .

Kolonoskopia rzadko powoduje silniejsze dolegliwości bólowe Kolonoskopia rzadko powoduje silniejsze dolegliwości bólowe. Czas trwania badania: od 15 minut do 1 godziny.

PROFILAKTYKA – TO HAK NA RAKA

Leczenie raka Sposoby leczenia i usuwania nowotworu: Wycięcie miejscowe Chemioterapia Amputacja brzuszna-kroczowa Radioterapia Operacje paliatywne Kolostromia Operacje radykalne Wycięcie metodą endoskopową Leczenie uzupełniające

Dbajcie o swoje zdrowie i zdrowie najbliższych – korzystajcie z możliwości wykonywania badań w ramach programów profilaktycznych. One są dla Was, dla Waszego zdrowia, dla bezpieczeństwa Waszych najbliższych.

  Nie wolno nam lekceważyć raka!

W Polsce codziennie na raka jelita grubego umiera 30 osób W Polsce codziennie na raka jelita grubego umiera 30 osób. Zachorowalność na ten nowotwór rośnie, a chorzy nie zawsze zdają sobie sprawę z konieczności wykonywania badań.

Prezentację przygotował zespół „Rakereczek” z klasy I Liceum Ogólnokształcącego w Siennie: Borek Weronika Gorycka Aleksandra Kępczyk Magda Krakowiak Magdalena

Dziękujemy za uwagę www.mamhakanaraka.pl