System zbiorowego zaopatrzenia w wodę dla miasta Słupska Krzysztof Mosakowski Kierownik Działu Produkcji Wody Spółki „Wodociągi Słupsk” KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA pt. „Bezpieczeństwo i zagrożenia zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie miasta Słupska i wybranych obszarów Powiatu Słupskiego”

PODSYSTEMY ZAOPATRZENIA W WODĘ Podsystem zasilania: Wody podziemne w rejonie Słupska Ujmowanie wody Uzdatnianie wody Dostarczanie wody Podsystem dystrybucji: Sieć wodociągowa Lokalna pompownia II stopnia i zbiornik na uj. Legionów

WODY PODZIEMNE W REJONIE SŁUPSKA „Bezpieczeństwo i zagrożenia zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie miasta Słupska i wybranych obszarów Powiatu Słupskiego” WODY PODZIEMNE W REJONIE SŁUPSKA STAN ILOŚCIOWY Źródłem zaopatrzenia w wodę dla Słupska są: GZWP NR 117 „Bytów” LZWP „Dolina Kopalna Machowino” (dawny 106) LZWP „Słupsk” (dawny 105) (wg opracowania prof. A. Kleczkowskiego) Stan ilościowy określają : Zasoby dyspozycyjne : 363 615 m3/d Zasoby eksploatacyjne : 113 208 m3/d Pozwolenie wodnoprawne : 37 608 m3/d Produkcja ujęć wody : 14 500 m3/d Rejon Słupski posiada duże rezerwy zasobowe wód podziemnych Ggg

MIEJSKIE UJĘCIA WODY

PRZEKRÓJ HYDROGEOLOGICZNY Ujęcie Westerplatte Pomijając czynniki geogeniczne o stanie jakościowym wód w dużej mierze decyduje ich izolacja od zanieczyszczeń zewnętrznych. Naturalna izolacja z glin zwałowych o miąższości 20-60 m Głębokość studni głębinowych 60 -130 m Czas przesiąkania zanieczyszczeń z powierzchni terenu wynosi kilkadziesiąt lat

PRZEKRÓJ HYDROGEOLOGICZNY Ujęcie Głobino STAN JAKOŚCIOWY Poziom międzyglinowy górny – posiada niską izolację, wody podatne na zanieczyszczenia, nie stanowią źródła zaopatrzenia dla ludności, nie są ujmowane. Poziom międzyglinowy środkowy – jest dobrze izolowany warstwą glin o miąższości 20 m , studnie mają głębokość 60-96 m, wody są źródłem zaopatrzenia dla ludności i stanowią tzw. pierwszy poziom wodonośny (pozwolenie wodnoprawne) Poziom międzyglinowy dolny - jest jeszcze lepiej izolowany niż środkowy z racji większej miąższości glin zwałowych i głębokości studni wynoszącej 150- 182 m. Jest to tzw. drugi poziom wodonośny i również jest źródłem zaopatrzenia w wodę dla ludności (pozwolenie wodnoprawne) Czas przesiąkania zanieczyszczeń z powierzchni terenu wynosi kilkadziesiąt lat

OBSZAR ZASILANIA UJĘĆ Kontrola jakości wód podziemnych na dopływie do ujęć: Monitoring osłonowy (od 15 lat prowadzony przez Spółkę) Określono 25 letni obszar spływu wód do ujęć Vwest.=3cm/h, Vgł.=0,5 cm/h)) Określono kierunek przepływu wód podziemnych

OTWORY PIEZOMETRYCZNE - otwory obserwacyjne (piezometry) Monitoring obejmuje swym zasięgiem obszar zasilania ujęć Westerplatte i Głobino Z 25 otworów piezometrycznych woda poddawana jest analizie chemicznej Cel monitoringu : zdefiniowanie zagrożenia z odpowiednio dużym wyprzedzeniem zanim pojawi się w ono studni, aby móc podjąć działania zaradcze

WYNIKI BADAŃ Z MONITORINGU W 2012 r. KLASY JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. Dz.U. Nr 143, Poz. 896.

UJĘCIE GŁOBINO - SCHEMAT 14 studni głębinowych Głębokość studni: 60-182m Wydajność studni: 50-100m3/h Kontrola jakości wody w studniach Monitoring wejść do obiektów ujęć Pozwolenie wod.: I poziom – 11 256 m3/d II poziom – 4752 m3/d Wydajność ujęcia (średnia): I poziom – 5 500 m3/d II poziom – 1 120 m3/d

UJĘCIE GŁOBINO – PRODUKCJA WODY

UJĘCIE GŁOBINO – JAKOŚĆ WODY L.p. Nr studni Zapach Barwa Mętność pH Fluor Przewodność Azotyny Azotany Jon amonowy Twardość Chlorki Utlenialność Żelazo Mangan Siarczany NORMA* akc. b.z. <1 NTU 6,5-9,5 <1,5 mg/l <2500 µS/cm <0,5 mg/l <50,0 mg/l <0,50 mg/l 60-500 mg/l <250 mg/l <5 mg/l <200 µg/l <50 µg/l 1 H-2a 4 0,5 7,9 0,1 390 0,006 30,08 0,018 180 14,1 0,58 32 18 42,5 2 H-3a 0,7 7,8 412 0,013 10,91 0,035 187 17,7 0,30 25 34 62,0 3 H-6 395 33,41 0,021 168 16,0 0,79 8 14 48,5 H-7a 379 0,005 25,84 166 16,5 0,34 6 19 51,8 5 H-8 n.a. 1,1 7,7 0,2 385 0,003 0,42 0,066 173 0,69 310 80 61,5 H-9 0,9 324 0,004 0,28 0,092 126,8 8,4 0,60 277 75 23,5 7 H-10 7,81 328 0,033 16,63 0,117 156 11,8 0,52 298 82 31,5 H-11 2,7 273 0,002 0,63 0,145 122 8.1 0,85 757 90 19,0 9 H-12 1,2 306 0,19 0,104 124 6,4 0,70 358 85 18,0 10 H-13 12 2,9 436 0,26 0,140 210 13,2 1,39 678 105 41,0 11 H-14 1,0 0,041 17,82 0,048 158 11,6 0,77 109 45 33,5 H-15 0,6 388 3,62 0,027 177 17,0 0,54 53 24 59,0 13 H-16 0,3 8,0 25,16 0,026 13,5 0,36 22 49,5 H-17 413 18,28 0,064 184 18,6 0,37 15 60,0 *wymagania Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia z dnia 29 marca 2007r. wraz z późniejszymi zmianami z dnia 20 kwietnie 2010 r.

UJĘCIE LEGIONÓW - SCHEMAT Głębokość studni - 80 m Wydajność studni – 50m3/h Pozwolenie wod. - 2 880 m3/d Qśrd – 320 m3/d Lokalny zbiornik – 2x3000 m3/h z pompownią II stopnia. Zadaniem jego jest wyrównywanie dostaw wody w czasie jej zmiennych rozbiorów. Jest zbiornikiem końcowym dla niskiej strefy. W nocy następuje jego napełnianie w dzień opróżnianie. Wydajność pompy II st. – 400 m3/h

UJĘCIE LEGIONÓW – PRODUKCJA WODY

UJĘCIE LEGIONÓW – JAKOŚĆ WODY L.p. Nr studni Zapach Barwa Mętność pH Fluor Przewodność Azotyny Azotany Jon amonowy Twardość Chlorki Utlenialność Żelazo Mangan Siarczany NORMA* akc. b.z. <1 NTU 6,5-9,5 <1,5 mg/l <2500 µS/cm <0,5 mg/l <50,0 mg/l <0,50 mg/l 60-500 mg/l <250 mg/l <5 mg/l <200 µg/l <50 µg/l 1 2a 4 0,5 7,6 0,1 447 0,005 11,99 0,025 214 10,7 0,33 45 26 50,5 *wymagania Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia z dnia 29 marca 2007r. wraz z późniejszymi zmianami z dnia 20 kwietnie 2010 r.

UJĘCIE WESTERPLATTE - SCHEMAT 10 studni głębinowych Głębokość studni: 85-183m Wydajność studni: 50-230m3/h Pozwolenie wod.: 18 720 m3/d Qśr.d – 7 500 m3/d

UJĘCIE WESTERPLATTE – PRODUKCJA WODY

UJĘCIE WESTERPLATTE – JAKOŚĆ WODY L.p. Nr studni Zapach Barwa Mętność pH Fluor Przewodność Azotyny Azotany Jon amonowy Twardość Chlorki Utlenialność Żelazo Mangan Siarczany NORMA* akc. b.z. <1 NTU 6,5-9,5 <1,5 mg/l <2500 µS/cm <0,5 mg/l <50,0 mg/l <0,50 mg/l 60-500 mg/l <250 mg/l <5 mg/l <200 µg/l <50 µg/l 1 1b n.a. 10 5,2 7,6 0,1 473 0,007 0,69 0,102 237 13,0 1,31 877 142 36,0 2 3c 7 1,4 0,2 547 0,003 0,30 0,050 260 20,8 0,76 361 76 68,5 3 4c 6 2,1 7,5 574 0,27 0,064 273 15,5 0,44 523 75 69,0 4 7a 9 1,5 7,8 418 0,20 0,090 194 20,2 0,61 460 77 31,5 5 8b 0,7 7,7 496 0,19 233 14,8 0,53 469 56,0 11a 0,9 391 0,002 0,26 0,046 183 13,8 0,35 324 63 35,5 12a 4,9 7,4 0,3 764 0,18 0,360 343 25,9 1,11 2008 191 94,5 8 13b 1,0 535 0,13 0,072 244 0,79 364 84 62,5 18 0,8 502 234 16,3 0,39 302 59 61,5 19 1,2 465 0,15 0,105 223 12,9 0,70 498 112 45,5 *wymagania Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia z dnia 29 marca 2007 r. wraz z późniejszymi zmianami z dnia 20 kwietnie 2010 r.

STUDNIE GŁĘBINOWE I STREFY OCHRONY BEZPOŚREDNIEJ

CENTRALNA DYSPOZYTORNIA System SCADA i telemetrii umożliwiają automatyczną pracę ujęć i SUW oraz ich zdalne sterowanie. Praca w centralnej dyspozytorni odbywa się w ruchu ciągłym

STACJA UZDATNIANIA WODY Technologia bezreagentowa Grawitacyjny przepływ wody Układ otwarty Filtry pośpieszne ze złożem piasku kwarcowego Naturalne procesy uzdatniania 19 punktów kontrolnych jakości wody Dwa niezależne ciągi technologiczne Wydajność projektowa stacji 20 000 m3/d

MIESZANIE WODY SUROWEJ Woda surowa dopływa do budynku dwoma rurociągami DN500. Na każdym z nich zainstalowany jest przepływomierz elektromagnetyczny i ręczna przepustnica odcinająca. Ujęcie Westerplatte Ujęcie Głobino

NAPOWIETRZANIE WODY SUROWEJ WODA SUROWA Aerator kaskadowy 4 szt. Wydajność kaskady 220m3/h Wymuszony przepływ powietrza Natlenienie 8 mgO2/L Usunięcie H2S i CO2 Wysokość 3,7 m POWIETRZE

KOMORA REAKCJI PO NAPOWIETRZANIU W komorze woda przetrzymywana jest ok. 25 min. (czas na reakcje utleniające) Osady wytrącają się już w komorze, co 2 tygodnie są z niej spuszczane Pojemność czynna ok. 130m3 Wysokość 3,3m Natleniona woda spływa do komory po posadzce potęgując efekt odgazowania

Ciąg technologiczny nr 2 FILTRY POŚPIESZNE Grawitacyjny filtr pośpieszny z korytami Powierzchnia 20 m2 (160 m2) Wysokość złoża 1,5 m Prędkość filtracji 6m/h Cykl filtracyjny 8 dni Filtr podczas pracy Ciąg technologiczny nr 2

ZBIORNIK WÓD POPŁUCZNYCH Na wyłukanie jednego filtra potrzeba 240m3 wody Rocznie usuwamy ok. 4t osadów Fe i Mn Codziennie w porze nocnej płukany jest jeden filtr Filtr podczas płukania ZWPP przechwytuje gwałtowny napływ popłuczyn Popłuczyny kierowane są do kanalizacji sanitarnej Objętość zbiornika wynosi 480 m3 ZWPP

CHLOROWNIA Budynek chlorowni W przypadku pogorszenia jakości wody przewidziana jest dezynfekcja Dwie linie dozujące podchloryn sodu, każda na jeden ciąg technologiczny

ZBIORNIKI WODY UZDATNIONEJ Zbiornik retencyjny wody uzdatnionej Pojemność 2x500 m3 Czas przetrzymania wody 1.5 h przy rozbiorze 600 m3/h Budynek komory zasuw

POMPOWNIA DRUGIEGO STOPNIA Podział sieci na dwie strefy aby w pewnych obszarach zasilania nie wystąpiły zbyt duże ciśnienia. Powodem jest zróżnicowane kształtowanie terenu Pracują dwa zestawy pomp: I zestaw h=24m, niska strefa II zestaw h=40m, wysoka strefa Śred. Wydajność pompowni 600 m3/h

STREFA NISKIEGO CIŚNIENIA STREFA WYSOKIEGO CIŚNIENIA SIEĆ WODOCIĄGOWA STREFA NISKIEGO CIŚNIENIA UJĘCIE GŁOBINO POMPOWNIA GŁÓWNA II-GO STOPNIA SUW 2,45 bar POMPOWNIA LOKALNA II-GO STOPNIA 1,85 bar 4,00 bar STREFA WYSOKIEGO CIŚNIENIA UJĘCIE WESTERPLATTE UJĘCIE LEGIONÓW

SIEĆ WODOCIĄGOWA Długość sieci wodociągowej ogółem: 280,4 km 164,5 km sieci rozdzielczej 70,2 km przyłączy wodociągowych Stopień zwodociągowania bliski 100% Zagęszczenie sieci rozdzielczej 4,95 km/1km2 Praca w układzie pierścieniowym Kontrola jakości w blisko 50 punktach Współpraca z siecią Lokalny zbiornik: 2x3000 m3 Stabilizacja pracy pompowni głównej Lokalna pompownia II st. ZWU: 2x500 m3 Główna pompownia II st.

LABORATORIUM BADANIA WODY Ilość pobranych próbek wody w 2012 roku: 1117 - analizy fizyczne: 1641 - analizy chemiczne: 3422 - analizy mikrobiologiczne: 2747 Analizy wykonywane przez nasze laboratorium potwierdzone są akredytacją PCA.

www.wodociagi.slupsk.pl

AWARIA WODOCIĄGOWA – zabezpieczenie dostaw wody dla mieszkańców tel. 994 24H Całodobowa obsługa pogotowia wod.-kan. Utrzymanie w ciągłej gotowości cystern z wodą do spożycia, poprzez: badanie wg harmonogramu jakości wody w cysternach, okresową dezynfekcję cystern,

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ 