Plemiona Indiańskie w Ameryce Północnej Przygotował: Jakub Kłysiak, Kl. VI D

Flaga Abenaków Zachodnich Abenakowie Abenakowie – federacja plemion indiańskich Penobscot, Passamaquoddy i Malecite, zamieszkujących głównie obszar dzisiejszych stanów Maine i New Hampshire) oraz kanadyjskiego Quebecu. Byli jednymi z pierwszych mieszkańców Ameryki Północnej, z jakimi zetknęli się pierwsi osadnicy angielscy. Flaga Abenaków Zachodnich

Historia Abenaków Pierwszym Europejczykiem, który zetknął się z Abenakami, był Giovanni da Verrazzano, który w roku 1524 odwiedził złożoną z krytych korą chat wioskę Agguncia u ujścia rzeki Penobscot "w krainie Abnaki". Pierwsze doniesienia angielskie mówią o Abenakach jako o tych, którzy zamieszkiwali większą część stanu Maine i prowadzili wojny z nieznanymi plemionami nadmorskimi, które zapewne pokonali i wchłonęli zanim, pod naciskiem Anglików, wycofali się na północ, do Kanady. Abenakowie przysporzyli wielu kłopotów kolonistom na początku XVIII wieku. W XVIII wieku wodzowie plemienia Penobscot zawarli traktat pokojowy z Anglikami uznając wytyczone przez kolonistów granice. Od tego czasu poszczególne szczepy zaczęły wymierać: Abenakowie walczyli po stronie Francuzów z Anglikami. Doprowadziło to do zniszczenia ich głównej osady w 1724, stopniowego rozpadu więzi społecznych, upadku plemiennej kultury i języka.

Zwyczaje i wierzenia Abenaków W czasie, gdy Anglicy przybyli do Ameryki, Abenakowie mieszkali w wioskach otoczonych drewnianymi palisadami, a swe domostwa o kształcie kopuł (drewniany szkielet kryty korą brzozową i plecionymi z traw matami) nazywali wigwamami, która to nazwa przyjęła się wśród kolonistów i egzystuje w języku angielskim do dziś. Każde plemię miało dwóch wodzów – jeden był odpowiedzialny za porządek, sądownictwo i sprawy socjalne, drugi natomiast był wyłącznie wodzem wojennym. Ubierali się w odzież zszywaną ze skór jelenich, a w zimie okrywali się futrami bobrów. Abenakowie wierzyli w dobrego boga Kechi Niwaskw, który stworzył pierwszego mężczyznę i kobietę z kamienia, ale – po jakimś czasie, nie będąc zadowolony ze swego dzieła – zniszczył ich i stworzył nową parę, tym razem z drewna. Abenakowie uważali się za potomków tamtych, "drewnianych" Indian.

Indianin Abenaki w tradycyjnym stroju, w tle współcześni indiańscy weterani wojenni armii amerykańskiej.

Abenakowie współcześnie Obecnie posługują się językiem angielskim lub francuskim. Jedynie kilka najstarszych osób zna ich rodzimy język abnaki, zaliczany do grupy algonkin, występujący w dialektach wschodnim i zachodnim. Mimo rozproszenia po obu stronach granicy amerykańsko-kanadyjskiej, utraty niezależności politycznej i braku uznania przez władze federalne USA Abenakowie (dzieleni często na Wschodnich i Zachodnich) zachowali swą tożsamość etniczną do dziś.

Para Abenaków

Apacze Apache – zespół grup etnicznych Indian Ameryki Północnej, spokrewnionych prawdopodobnie z Atabaskami, zamieszkujący rezerwaty w stanach Arizona, Nowy Meksyk i Oklahoma. Nazwa Apacze obejmuje co najmniej osiem szczepów, spośród których najbardziej znanymi były szczepy Kiowa, Mescalero, Jicarilla i Chiricahua. Kilka z nich, w tym Chiricahua, określano jako Apaczów z White Mountain. Jeden, szczególnie dokuczliwy dla białych osadników szczep z Teksasu, nosił miano Lipan. Znamienny był ich styl osiedlania. Kiedy budowali wickiup, zazwyczaj ustawiali je w centrum obozowiska i przeznaczali dla kobiet, dzieci i starców. Wojownicy swoje szałasy stawiali wokół obozu, tworząc niejako "mur obronny" dla całej społeczności.

Geronimo (po prawej) i jego wojownicy

Historia Pochodzący z dalekiej północy kontynentu, a następnie wędrujący po Wielkich Równinach na południe Apacze przybyli na Południowy Zachód ok. 1500 r. n.e. i pozostali ludem nomadów. Sami Apacze – jak większość Indian – wierzą, że na tych terenach byli "od zawsze". Ich legenda stworzenia głosi, że Wielki Stwórca Ulzen (lub Usen) wysłał na Ziemię Ga'an (Tańczącego Kruka lub Ducha Gór) jako przewodnika i nauczyciela ludzi, którzy te ziemie zamieszkiwali. Zajmowali się wówczas łowiectwem (w tym polowaniami na bizony) i prymitywnym rolnictwem ale stali się znani przede wszystkim jako wojownicy. Nazwa Apache pochodzi z języka Zuni i znaczy wrogowie lub waleczni ludzie. Niezasłużenie zła reputacja Apaczów uwieczniona została w świecie poprzez nazwanie ich mianem paryskich rzezimieszków (apasze). Apache zorganizowani byli w samodzielne ekonomicznie grupy. Po rozpoczęciu kolonizacji Ameryki przez Europejczyków wyróżnili się walkami najpierw z Hiszpanami, a następnie z Meksykanami i Amerykanami. Kulminacja walk przypadła na lata przymusowych wysiedleń (1848–1886), kiedy wodzami byli Cochise i Geronimo. Wojny Apaczów z białymi i okres koczowniczego trybu życia plemienia skończyły się z chwilą poddania się Geronima (1886). Rozpoczął się trudny okres adaptacji do nowych warunków życia w rezerwatach, dezintegracji tradycyjnych struktur i asymilacji.

Współczesność Obecnie większość Apaczów z 9 grup zamieszkuje rezerwaty i ich okolice w stanach Arizona, Nowy Meksyk i Oklahoma. Podobnie, jak wszyscy tubylczy Amerykanie, uczestniczą w pełni w życiu społecznym kraju, pamiętając także o własnej odrębności i korzeniach. Współcześnie warunki życia Apaczów ulegają stopniowej poprawie, chociaż nadal borykają się z licznymi problemami społecznymi i kulturowymi. Poszczególne plemiona posiadają własne władze samorządowe (rady plemienne), dbają o tradycyjną kulturę i bogactwa naturalne wykorzystując je także do prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Plemię Apaczów Mascalero jest właścicielem dużej stacji narciarskiej, a Apacze San Carlos organizują komercyjne wyprawy łowieckie i wędkarskie.

Sławne postaci Apaczów Geronimo – wódz z XIX w. Cochise – wódz z XIX w. Mangas Coloradas – wódz z XIX w. Raoul Trujillo – współczesny aktor i tancerz Selki-Lata (Old Shatterhand) – wódz, postać fikcyjna. Bohater wielu powieści Karola Maya Winnetou – wódz, postać fikcyjna. Bohater wielu powieści Karola Maya Abahaci – postać z filmu ,,But manitu„ Pehnulte - postać z serii książek Wiesława Wernica

Mohave Mohave (Ludzie znad rzeki/wody) - plemię północnoamerykańskich Indian z południowego zachodu USA posługujące się językiem mohave z rodziny na-dene. Nie należy ich mylić z irokeskim plemieniem Mohawków. Dwóch Indian Mohave, zachodnia Arizona

Historia W przeszłości w suchym i gorącym klimacie Południowego Zachodu za domy wystarczały im zazwyczaj pozbawione ścian lekkie konstrukcje dachowe z trawy i trzciny, oparte na 4-6 palach i zwane ramada, zapewniające cień i wentylację. W porach chłodniejszych dobudowywali do nich czasem drewniane ściany, a dachy wzmacniali mułem i gliną. Mohave od niepamiętnych czasów byli związani z ziemią wzdłuż rzeki Kolorado. Utrzymywali się z polowania i połowu ryb, uprawiali w dolinie rzeki rośliny bogate w olej, zbierali orzechy, dzikie owoce (w tym owoce kaktusa) i jagody. Handlowali też z sąsiednimi plemionami z wybrzeża Pacyfiku, kupując od nich m.in. drewniane naczynia, łyżki, rogi i muszle. Od czasu kontaktu z Europejczykami w XVIw. Mohave byli jednym z bardziej znanych plemion Południowego Zachodu USA. Ich opór przeciwko narastającej fali osadników spowodował wybudowanie w 1859 roku wojskowego Fortu Mojave na wschodnim brzegu Kolorado, mającego wymusić spokój na okolicznych terenach (obecnie w ruinie). Wódz Iretaba (inaczej Yara Tav, zm. 1878), którego imię znaczy Piękny Ptak, był naczelnym wodzem Mohave w okresie największej ekspansji białych ludzi na terytorium Indian. Odwiedził m.in. Los Angeles, San Francisco, Nowy Jork, Filadelfię i Waszyngton. Był gościem prezydenta Abrahama Lincolna, który podarował mu srebrny puchar na znak przyjaźni między białymi a Mohave. Po tych wizytach wódz był zdruzgotany potęgą białych ludzi, którą zobaczył. Zmuszony przez władze do opuszczenia większości tradycyjnych ziem Mohave, osiadł wraz z plemieniem w rezerwacie w Parkey Valley.

Wierzenia Tradycyjni Mohave utrzymują, że rzeka Kolorado, która biegnie po granicy Arizony, Kalifornii i Nevady, powstała kiedy Wielki Duch Matavilya został zabity przez swoją siostrę – Kobietę-żabę. Ich mały braciszek Mastamho doszedł do wniosku, że musi zaopiekować się ludźmi, których przed śmiercią stworzył jego starszy brat. Wbił w ziemię wierzbową witkę, spod której zaczęła wypływać woda; ta woda utworzyła rzekę Kolorado. Mastamho pokazał także ludziom jak rozpalać ogień, jak nazywać rzeczy, jak uprawiać rośliny, jak wyrabiać naczynia, pokazał im jak przetrwać.

Młoda kobieta należąca do plemienia Mohave Kultura i obyczaje Obrzędy, obejmujące pieśni, tańce i modlitwy, służyły m.in. sprowadzaniu życiodajnych deszczy. W przeciwieństwie do większości innych plemion Kalifornii nie budowali szałasów potu. Tradycyjną ozdobą ich twarzy był charakterystyczny tatuaż, składający się z pionowych kresek na brodzie i kropkach na policzkach. Plemię obchodzi swoje święto w marcu jako Mohave Day. Młoda kobieta należąca do plemienia Mohave

Współczesność Obecnie większość Indian Mohave zamieszkuje trzy niewielkie rezerwaty: Fort Mojave Indian Reservation (obejmuje 23 699 akrów w Arizonie i 5 582 akrów Nevadzie i liczy ok. 1 120 mieszkańców) Colorado Indian Reservation w Arizonie i Kalifornii (278 000 akrów, ok. 2 400 mieszkańców z 4 plemion: Mohave, Chemihuevi, Hopi, Nawaho) Fort McDowell Mohave-Apache Reservation w Arizonie (24 680 akrów, ok. 100 mieszkańców) Mieszkańcy obecnych rezerwatów utrzymują się głównie z rolnictwa, uprawiając m.in. Bawełnę i pszenicę. Część utrzymuje się z usług turystycznych, w tym z otwartego w latach 90. plemiennego kasyna, hotelu i pola golfowego, inni pracują dorywczo w sąsiednich miastach i na farmach.

Dziękuję za uwagę. 