Vademecum Historii Górnych Łużyc Założenia projektu Południowo-Zachodnie Forum Samorządu Terytorialnego Pogranicze Fundusz Inicjatyw Obywatelskich

Problem 1: Niedostatki polskojęzycznego piśmiennictwa Brak syntetycznego wykładu dziejów regionu, nadającego się zarazem do celów dydaktycznych Brak przekładów podstawowych źródeł pisanych na polski Brak syntezy obejmującej pradzieje kraju Dostępne prace syntetyczne ubogie w ilustracje, mapy i schematy ułatwiające zrozumienie toku narracji Niedostateczne uwzględnienie w jedynej monografii historycznej kraju jego wschodniej części Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Założenie 1: uzupełnienie niedostatków dostępnych prac Do książki dodano atlas na płycie CD Vademecum rozpoczyna rozdział dotyczący pradziejów, a zabytki wczesnodziejowe (grodziska) uwzględniono także w atlasie Wprowadzono możliwie liczne ilustracje, szczególnie ze wschodniej części kraju W celu dostosowania do celów dydaktycznych, wprowadzono tabele, schematy oraz objaśnienia poszczególnych osób i pojęć Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Problem 2: Dzieje Górnych Łużyc pożywką dla historiograficznych mitów Mitologia słowiańsko-narodowa: Górne Łużyce jako odwiecznie słowiańskie Milsko Mit walki klasowej Współczesna brukselska mitologia wielokulturowości Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Problem 2: Dzieje Górnych Łużyc pożywką dla historiograficznych mitów Dzieje Górnych Łużyc jako rzekome pole odwiecznych zmagań słowiańsko-germańskich Koncentracja na Serbołużyczanach, zamiast na wszystkich mieszkańcach kraju Niedoszacowanie czeskiego wątku w dziejach Górnych Łużyc Podkreślanie na siłę polskich i śląskich nawiązań i elementów w dziejach kraju Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Założenie 2: Próba przedstawienia dziejów kraju sine ira et studio Sprowadzenie kwestii narodowościowych i klasowych na właściwe im miejsca Rehabilitacja zagadnień politycznych, ustrojowych oraz dotyczących struktury stanowej i gospodarki Wprowadzenie do Vademecum najnowszych wyników badań historycznych i archeologicznych Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Problem 3: daleko od Drezna, Wrocławia i Pragi Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu WiekPolskaCzechyNiemcyD. ŁużyceG. Łużyce X ok. 963ok. 987 XI XII XIII ?1253 XIV XV XVI XVII

Problem 3: daleko od Drezna, Wrocławia i Pragi Trudność w skorelowaniu dziejów Górnych Łużyc z historią krajów sąsiednich: rozbieżność losów nawet z sąsiednimi Dolnymi Łużycami Długotrwały związek z Czechami ( , ) i największe znaczenie kraju pod rządami Luksemburgów Niezmiennie peryferyjne położenie kraju zarówno w obrębie Saksonii i Prus, jak też potem w granicach Niemiec i Polski Do okresu międzywojennego kompensująca te niedostatki rola lokalnych środowisk, skutecznie przecięta przez nazistów i komunistów Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Problem 3: daleko od Drezna, Wrocławia i Pragi Historia pisana z perspektywy niemieckiej: niedostateczne uwzględnienie wschodniej części kraju, szczególnie jej najnowszych dziejów (po 1945 r.), oraz skupienie na historii Saksonii Historia pisana z perspektywy czeskiej: skupiona na południowo-wschodniej części kraju i funkcjonowaniu Górnych Łużyc w strukturach Korony Św. Wacława Historia pisana z perspektywy polskiej: nadmiernie skupiona na związkach kraju z Polską i Śląskiem oraz dziejach Serbołużyczan Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Założenie 3: Historia pisana z perspektywy regionu Możliwie szerokie rozwinięcie narracji i ilustracji dotyczących wschodniej części kraju Traktowanie regionu jako pewnej całości także po 1815 r. (zgodnie z opinią samych mieszkańców) Wprowadzenie tekstów źródłowych i zestawień tabelarycznych ważnych przede wszystkim z punktu widzenia regionu (np. Górnołużycki Dokument Graniczny z 7 IV 1241 r.) Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Przyjęta w Vademecum periodyzacja Pradzieje i protohistoria: cz. I, rozdz. 1-2 Kształtowanie się Górnych Łużyc ( ): cz. II, rozdz. 3-8 Późne średniowiecze ( ): cz. III, rozdz Czasy habsburskie ( ): cz. IV, rozdz Czasy saskie ( ): cz. V, rozdz XIX wiek ( ): cz. VI, rozdz XX wiek ( ): cz. VII, rozdz Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu

Atlas: rozkład chronologiczny i tematyczny map Część I-III (do 1526)5 map Część IV-VI ( )7 map Część VII ( )5 map Podział tematyczny map: Wczesne osadnictwo (2 mapy), działania wojenne (6 map), podziały administracyjne kraju (3 mapy), architektura Budziszyna, Lubania i Zgorzelca (3 mapy-plany), infrastruktura drożna (1 mapa), osadnictwo i zarząd w poszczególnych okresach (2 mapy) Vademecum Historii Górnych ŁużycZałożenia projektu