PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI Zespół Placówek Oświatowych im. Unii Europejskiej w Boronowie ul. Poznańska 2 42 – 283 Boronów woj. śląskie Tel. (34) 35 39 289 zpo_boronow@op.pl www.zpo-boronow.webserwer.pl Dyrektorzy szkoły: mgr Jadwiga Stroniewska mgr Jarosław Sobol Autorzy projektu: mgr Joanna Rutkowska mgr Gabriela Mercik

Obycie ułatwia życie…   Opis działań podjętych w celu eliminowania w szkole zachowań agresywnych i promowania kultury osobistej w kontaktach międzyludzkich

Bezpośrednim impulsem do zapoczątkowania akcji „Obycie ułatwia życie …” były niepokojące zachowania młodzieży prowadzące do niszczenia mienia szkolnego i agresji wobec słabszych, a także rosnąca popularność uczniów wyróżniających się w sposób negatywny i sprawiających problemy wychowawcze. Celem akcji „Obycie ułatwia życie…” jest promocja uczniów, którzy na co dzień pamiętają o zasadach dobrego wychowania i stosują je w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami, przypomnienie zasad kultury obowiązujących w miejscach publicznych i wobec innych osób, wpływanie na postawy uczniowskie przez pokazywanie dobrego przykładu.

Realizując akcję „Obycie ułatwia życie…” młodzież pracowała metodą projektu, niektóre działania miały charakter konkursowy.

Akcja ma charakter długofalowy. Pierwsza edycja odbyła się w roku szkolnym 2007/08, druga w roku szkolnym 2008/09. Aktualnie trwa trzecia. Udział w akcji nie wymaga dużego nakładu środków. Do realizacji zadań konkursowych niezbędne są: artykuły papiernicze program PowerPoint do tworzenia prezentacji wykorzystywanych podczas apeli.

Opis działań I edycja akcji rok szkolny 2007/08

1. Aktywność klasowa zaprezentowanie w zabawnej i ciekawej formie opracowanego przez Samorząd Uczniowski Szkolnego Kodeksu Dobrego Wychowania podczas Dnia Profilaktyki Przed przystąpieniem do działań Kodeks został przedstawiony uczniom i zaakceptowany. List do przyszłych pokoleń… Nowa forma mundurka szkolnego ;)

Przygody bohaterów kreskówek Kulturalny rap ;) Przygody bohaterów kreskówek Piosenka o kulturze

przygotowanie atrakcyjnego wystroju sali lekcyjnej z użyciem haseł promujących dobre wychowanie i kulturę bycia na co dzień W konkursie wzięły udział klasy IV – VI szkoły podstawowej i I – III gimnazjum. Pod opieką nauczycieli polonistów młodzież przygotowała hasła-rymowanki. Wraz z wychowawcami uczniowie przygotowali wystrój sali lekcyjnej z wykorzystaniem przygotowanych haseł. Oceny haseł i dekoracji pracowni dokonało jury złożone z przedstawicieli dyrekcji, grona pedagogicznego (nauczyciele niebędący wychowawcami) i Samorządu Uczniowskiego, biorąc pod uwagę przede wszystkim pomysłowość i oryginalność prac oraz ogólne wrażenie artystyczne.

Wystrój klasy III b Nagrodzone hasła Witaj wszystkich do woli, bo grzeczność nie boli! Kulturalny uczeń swoje i cudze szanuje, wie, że wszystko ma wartość i dużo kosztuje.

2. Aktywność indywidualna: Udział przedstawicieli poszczególnych klas w konkursie na Najkulturalniejszego Ucznia Szkoły Podstawowej i Gimnazjum. Konkurs przebiega w następujących etapach: wyłonienie kandydatów z poszczególnych klas (kandydat zgłasza się sam i/lub wskazuje go klasa wraz z wychowawcą głosowanie całej społeczności szkolnej – wyłonienie 10 Wspaniałych test znajomości zasad dobrego wychowania prezentacje finalistów - wyłonienie zwycięzcy przez jury złożone z przedstawicieli dyrekcji, nauczycieli i Samorządu Uczniowskiego Wywiad z finalistami konkursu

Kandydat na „Najkulturalniejszego Ucznia”: stosuje formy grzecznościowe w szkole i poza nią, przestrzega zasad dobrego wychowania w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami, jest uprzejmy, pomaga i chroni słabszych, nie spóźnia się, nie używa wulgaryzmów, dba o czystość języka, zna i stosuje zasady zachowania się przy stole, naśladuje pozytywne wzory, potrafi dobrać strój stosownie do okoliczności, stosuje zasady czystej gry w rozgrywkach sportowych, kulturalnie kibicuje, współdziała w zespole, podejmuje decyzje biorąc pod uwagę racje innych, godnie reprezentuje szkołę w konkursach i zawodach sportowych, kulturalnie dyskutuje, dba o porządek, szanuje pracę innych.

Opis działań II edycja akcji rok szkolny 2008/09

1. Aktywność klasowa Wystrój sali: Film o kulturze przygotowanie przez każdą z klas wystroju sali promującego kulturę zachowania w życiu codziennym Wystrój sali: Film o kulturze Wystrój sali: Sposób na „kulturalne” Walentynki

Wystrój sali: O kulturze ćwierkają nawet ptaki Wystrój sali :Gdy zapomnisz o kulturze, przypomni ci kartka-niezapominajka Wystrój sali: O kulturze ćwierkają nawet ptaki Wystrój sali: W naszej szkole jest miejsce na kulturę

przygotowanie przez każdą z klas plakatu inspirowanego filmami „Szkoła przestrogi” prezentowanymi w ramach godzin wychowawczych Seria filmów pt. „Szkoła przestrogi” zaproponowana przez pedagoga szkolnego miała za zadanie przestrzec uczniów przed zgubnym skutkiem zażywania narkotyków, picia alkoholu i uzależnienia od komputera. Po emisji w każdej z klas odbyła się dyskusja. Wnioski z przeprowadzonej rozmowy młodzież utrwaliła w formie plakatu lub mapy mentalnej.

Przykładowe prace uczniów: „Picie skraca życie! Bądź rozsądny!” „Zgubne skutki picia wódki”

przygotowanie przez każdą z klas gimnazjum apelu dotyczącego kultury zachowania w takich miejscach jak: szkolna szatnia, korytarz, toaleta itp. Propozycja comiesięcznych apeli wyszła od Samorządu Uczniowskiego, gdyż jego przedstawiciele zauważyli negatywne zachowania kolegów w szatni, stołówce, na korytarzu i w toalecie. Każda z klas podjęła się przygotowania apelu, którego celem było wskazanie pozytywnych wzorów i skontrastowanie ich z zauważonymi negatywnym postawami. Uczniowie pracowali metodą projektu. Każda z klas wylosowała miejsce i pod kierunkiem nauczyciela informatyki przygotowała prezentację multimedialną lub film. Wytwory uczniów były bardzo twórcze i zabawne, dzięki czemu trafiały do wyobraźni młodych ludzi.

Przykłady prac uczniowskich:

Apel o zachowaniu się w toalecie:

W toalecie nie jedz śniadania, bo to brak kultury i wychowania! Toaleta to miejsce do załatwiania, a nie do zadań spisywania!

Każdy uczeń w łazience grzecznie myje ręce! Ręcznik nie jest od tego by nim rzucać, kolego!

Apel o zachowaniu się w stołówce:

Przedstawienie zaobserwowanych zachowań negatywnych:

Hałas

Popychanie się w kolejce

Rzucanie jedzeniem

Zostawianie bałaganu i brudnych talerzy na stole

Pokazanie pozytywnych wzorów:

Zachowanie ostrożności 30

Szacunek dla kolegów 31

Szacunek dla jedzenia NIE TAK 32

Odpowiednia postawa NIE TAK 33

Uwaga! Uczniowie, którzy występują na powyższych zdjęciach byli tylko aktorami i nie należy łączyć ich z negatywnymi zachowaniami zaobserwowanymi na terenie szkoły. Niektóre sytuacje zostały celowo przejaskrawione, by zachęcić młodzież do wyciągania wniosków.

2. Aktywność indywidualna wybór Damy i Dżentelmena Szkoły Podstawowej i Gimnazjum na podstawie głosowania całej społeczności szkolnej i konkursu sprawdzającego znajomość zasad dobrego wychowania Etapy działań: wyłonienie kandydatów z poszczególnych klas (kandydat zgłasza się sam i/lub wskazuje go klasa wraz z wychowawcą) głosowanie całej społeczności szkolnej – wyłonienie 5 kandydatek do tytułu Damy i 5 kandydatów do tytułu Dżentelmena test znajomości zasad dobrego wychowania prezentacje finalistów - wyłonienie zwycięzcy przez jury złożone z przedstawicieli dyrekcji, nauczycieli i Samorządu Uczniowskiego.

Konkurs sprawdzający znajomość zasad dobrego wychowania (część teoretyczna) Odpowiedzi na pytania przygotowane przez komisję konkursową

Przykładowe pytania:

Po czym poznasz kulturalnego gimnazjalistę na korytarzu szkolnym? Jakie znasz kulturalne sposoby rozwiązywania konfliktów?

Wskaż zdania nieprawdziwe, uzasadnij swój wybór. Dzwoniąc do prywatnego domu pamiętamy, że mamy czas od 9.00 do 22.00, chyba że sprawa jest nagła i bardzo pilna. Należy wystrzegać się dzwonienia w godzinach posiłku, chyba że okoliczności tego wymagają. Jeśli przez pomyłkę zadzwonimy do kogoś innego, po prostu odkładamy słuchawkę. Jeśli połączenie telefoniczne zostało przerwane, ponownie powinna zadzwonić osoba, która telefonowała uprzednio. Jeśli dzwonimy do domu kolegi, a słuchawkę podniesie jego siostra, nie musimy się przedstawiać.

Wskaż zdania nieprawdziwe, uzasadnij swój wybór. W sieci można się porozumiewać za pomocą tzw. emotikonów, czyli buziek. Nie należy zapychać cudzych skrzynek spamami, reklamami, listami łańcuszkowymi. Na forach internetowych wolno pisać wszystko, co się chce. Język używany w sieci może być potoczny i bezpośredni. Pisząc na czacie możemy pominąć ogonki i kreski przy literach, liczy się czas, a nie poprawność.

W jaki sposób możesz okazać szacunek koleżance?

Konkurs sprawdzający znajomość zasad dobrego wychowania (część praktyczna) Jak zawiązać krawat?

Jak nakryć do stołu?

Jak udekorować stół?

Jak przywitać i posadzić gości przy stole?

Uwaga! Pytania w konkursie znajomości zasad dobrego wychowania nie mogą być zbyt trudne, by nie zniechęcać uczniów.

Finał akcji „Obycie ułatwia życie” w roku szk. 2008/09 Dama i Dżentelmen Szkoły Podstawowej i Gimnazjum odbierają gratulacje i nagrody z rąk przedstawicieli władz gminy, szkoły i Rady Rodziców.

Opis działań III edycja akcji rok szkolny 2009/10

W bieżącym roku szkolnym akcja „Obycie ułatwia życie…” przebiega pod hasłem „Kultura wobec niepełnosprawnych”

1. Aktywność klasowa Podobnie jak w latach ubiegłych planuje się konkurs klasowy na najatrakcyjniejszy wystrój sali lekcyjnej. Gazetki ścienne i dekoracje w bieżącym roku szkolnym będą promować kulturalne zachowanie wobec niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo. Rozstrzygnięcie konkursu klasowego odbędzie się w lutym podczas Szkolnego Dnia Profilaktyki.

Uczniowie szkoły podstawowej już przygotowują elementy dekoracji.

2. Aktywność indywidualna udział przedstawicieli poszczególnych klas w konkursie na Najkulturalniejszego Ucznia Szkoły Podstawowej i Gimnazjum Konkurs przebiega w następujących etapach: wyłonienie kandydatów z poszczególnych klas (kandydat zgłasza się sam i/lub wskazuje go klasa wraz z wychowawcą) głosowanie całej społeczności szkolnej – wyłonienie 10 Wspaniałych test znajomości zasad dobrego wychowania wobec niepełnosprawnych prezentacje finalistów - wyłonienie zwycięzcy przez jury złożone z przedstawicieli dyrekcji, nauczycieli i Samorządu Uczniowskiego

Podczas warsztatów młodzież poznała podstawy języka migowego – alfabet udział kandydatów na „Najkulturalniejszego” w warsztatach języka migowego przygotowanych przez Wolontariat Studencki KLANZA Podczas warsztatów młodzież poznała podstawy języka migowego – alfabet i najczęściej używane zwroty.

Warsztaty języka migowego

W bieżącym roku szkolnym podczas testu sprawdzającego znajomość zasad dobrego wychowania wobec niepełnosprawnych zostanie wykorzystana wiedza zdobyta podczas warsztatów języka migowego, informacje przekazywane w „Praktycznym poradniku savoir-vivre wobec osób niepełnosprawnych” autorstwa Judy Cohen i filmie „Wiedzieć – by słyszeć” .

Rezultaty akcji: wzrost kreatywności uczniowskiej – pomysłowe dekoracje klas i ciekawe apele, spadek liczby zachowań negatywnych – uczniowie przyzwyczaili się do comiesięcznych apeli dających możliwość bieżącej dyskusji na temat zachowań negatywnych przy równoczesnym wskazywaniu pozytywnych wzorów, wzrost poczucia wartości własnej u uczniów postępujących zgodnie z zasadami dobrego wychowania, wzrost poczucia przynależności klasowej (wspólne działania projektowe), dostrzeżenie przez uczniów pozytywnych wzorów do naśladowania.

Zainteresowanie zasadami dobrego wychowania i zachowania się w określonych sytuacjach 65% młodzieży stwierdza, że dzięki wiedzy zdobytej w projekcie pewniej czuje się w sytuacjach oficjalnych. /na podst. ankiet ewaluacyjnych projektu/ 80% uczniów deklaruje chęć poszerzania wiedzy z zakresu savoir – vivre. /na podst. ankiet ewaluacyjnych akcji/ W pierwszej edycji projektu do konkursu na „Najkulturalniejszego” przystąpiło 20 uczniów z gimnazjum, w trzeciej startuje już 35 uczniów.

Wnioski: Zadania dla uczniów należy konsultować z Samorządem Uczniowskim. Należy dbać o atrakcyjną formę konkursu, by podtrzymywać zainteresowanie uczniów. Należy włączyć do zabawy całą społeczność szkolną i konsekwentnie wymagać przestrzegania wszystkich przyjętych zasad. Dużą zachętą dla uczestników konkursu na „Najkulturalniejszego Ucznia” jest atrakcyjna nagroda – należy w miarę możliwości poszukiwać sponsorów.

Pomysł warto naśladować, gdyż zawarte w nim treści edukacyjne wzbogacają ucznia w wiedzę praktyczną niezbędną do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Wspólne wykonywanie zadań konkursowych integruje zespoły klasowe i uatrakcyjnia codzienność szkolną. Treści wychowawcze są przekazywane uczniowi w atrakcyjnej i ciekawej formie. Uczniowie wyróżniający się wysoką kulturą osobistą są dowartościowani. Młodzież uczy się poprzez naśladowanie pozytywnych wzorów.

Jakie problemy mogą wyniknąć podczas realizacji projektu?

Podczas realizacji pierwszej edycji konkursu na „Najkulturalniejszego” uczniowie byli nieufni i niepewni, obawiali się kompromitacji przed rówieśnikami, dlatego ważne jest dokładne wytłumaczenie młodzieży idei konkursu i skonsultowanie treści konkursowych z Samorządem Uczniowskim.

Problemem może być ustalenie terminu comiesięcznych apeli, by nie zakłócały one cyklu zajęć. W naszej szkole plan lekcji jest tak ułożony, by godziny wychowawcze w każdej klasie gimnazjum odbywały się na tej samej lekcji. Godzina ta jest wykorzystywana na apel raz w miesiącu.

Zdarzało się, że uczniowie startujący w konkursie na „Najkulturalniejszego” popełniali wykroczenia wbrew ustalonemu Kodeksowi Dobrego Wychowania (np. wagary). Konsekwencją powyższej sytuacji było wykluczenie z udziału w dalszych etapach konkursu.

W kolejnych edycjach akcji biorą udział ci sami uczniowie W kolejnych edycjach akcji biorą udział ci sami uczniowie. Należy zatem dbać, by ich nie zniechęcić. Jednocześnie warto motywować innych do spełniania kryteriów dających przepustkę do udziału w konkursie na „Najkulturalniejszego”.

Uwaga! Rodzice wszystkich uczniów, których podobizny znajdują się na zdjęciach wyrazili zgodę na ich publikację. Stosowne oświadczenia znajdują się w dokumentacji szkoły.