Rzecznik Praw Podatnika Projekt ustawy – 2012 r. 1

Plan prezentacji Aktualna ocena polskiego systemu podatkowego Diagnoza przyczyn pogarszającej się sytuacji Efekty braku reform – przykłady nadużyć organów skarbowych z ostatniego roku Reakcje społeczne – obywatele przestają tolerować łamanie ich praw podatkowych Rzecznik Praw Podatnika – praktyczna odpowiedź na szereg istotnych wad polskiego systemu podatkowego 2

Polski system podatkowy Od wstąpienia do Unii Europejskiej (2004) dokonano kilkunastu tysięcy zmian przepisów podatkowych Minister Finansów daje nam do wyboru 48 różnych formularzy PIT Izba Skarbowa Rekordzistka przegrywała w sądzie administracyjnym co trzecią sprawę (32%) Tylko 20% Polaków uważa nasz system podatkowy za sprawiedliwy 3

Trzecia liga … W ostatniej edycji międzynarodowego rankingu jurysdykcji podatkowych Paying Taxes 2012, Polska zajęła bardzo odległą 127 pozycję (tuż za Zimbabwe) na 183 oceniane państwa W pierwszym opublikowanym rankingu Paying Taxes 2008 Polska zajmowała 125 miejsce Oznacza to, że na przestrzeni 5 lat rządów PO doszło do pogorszenia jakości systemu podatkowego względem innych państw 4

Najdroższa skarbówka w OECD Efektywność naszego systemu podatkowego jest najgorsza wśród państw członkowskich OECD Zgodnie z raportem Tax Administration in OECD Countries (2010) na 100 złotych dochodów podatkowych zebranych przez Polskę, wydajemy aż 1,72 złotych na administrację skarbową Dla porównania Niemcy na 100 euro dochodów wydają 79 eurocenty na fiskus 5

Przyczyny Ministerstwo Finansów (MF) jest hegemonem: projektuje przepisy, często niejasne lub zbyt skomplikowane dla przeciętnego podatnika wykonuje przepisy wobec podatników w sposób uznaniowy, nie zwracając uwagi na konsekwencje swoich doraźnych decyzji interpretuje niejasne przepisy na swoją korzyść zmuszając podatników do obrony praw w długotrwałych postępowaniach sadowych często nie stosuje się do utrwalonego orzecznictwa sądów administracyjnych uporczywie odmawiając praw podatnikom 6

Nierówna walka o sprawiedliwość Ministerstwo Finansów to 2,5 tys. wyspecjalizowanych urzędników Parlament i inne organy państwa, np. Rzecznik Praw Obywatelskich pozbawione są dostatecznego zaplecza merytorycznego do efektywnej kontroli działań MF i pozostałych organów skarbowych Tylko bogatych podatników stać na profesjonalne i zarazem drogie usługi doradztwa podatkowego 7

Efekty … 8

Kordex Skarbówka zablokowała legalny biznes eksportera i wyczyściła mu konto. Sąd skarcił urzędników, ale firmy nie udało się uratować – pb.pl r. 9

Efekty … Izba Skarbowa w Lesznie wydała Annie Kubis korzystną interpretację podatkową Po trzech tygodniach resort finansów z urzędu zmienił tę interpretację na niekorzystną dla podatnika Firma bliska bankructwa … – pb.pl r. 10

Efekty … Inter-Car Zła wola urzędników i sprzeczne interpretacje spowodowały, że największy płatnik podatku akcyzowego w Toruniu jest zagrożony upadłością – rp.pl r. 11

Efekty … Urząd Kontroli Skarbowej winny zniszczenia JTT Computer Urząd nie ma 45 milionów zł na odszkodowanie dla giełdowej spółki. Kto zapłaci za błędne decyzje urzędników? – pb.pl r. 12

Cenzura MF – wbrew prawu Przeciętny podatnik, którego nie stać na profesjonalne doradztwo, ma dostęp tylko do niekorzystnych dla niego interpretacji MF Znikające" interpretacje podatkowe Jeśli w bazie internetowej Ministerstwa Finansów pojawia się interpretacja izby skarbowej odbiegająca na korzyść podatników od stanowiska dotychczas prezentowanego przez inne izby, to jest duże prawdopodobieństwo, że niewielu zainteresowanych będzie mieć szanse się z nią zapoznać – RP.PL r. 13

Reakcje społeczne na nadużycia władzy Deklaracja Praw Podatnika Przygotowany przez niezależny zespół sędziów, doradców podatkowych i naukowców dokument zawierający spis podstawowych praw podatników, które powinny obowiązywać w Polsce Nie negując idei spisania praw podatników w odrębnym dokumencie, wątpliwe jest, czy kolejne postulaty są w stanie wymóc na Ministerstwie Finansów i na pozostałym aparacie skarbowym uczciwsze działania wobec podatników 14

Reakcje społeczne na nadużycia władzy niepokonani2012.pl NIEPOKONANI to ludzie pokrzywdzeni przez organy państwa, które w sposób bezpodstawny doprowadziły do upadku ich firmy. Niektórych z nich, bez zebrania wystarczającego materiału dowodowego, oskarżyły o nieuzasadnione przestępstwa, a innych w sposób bezkrytyczny osądziły, nie posiadając wiarygodnej argumentacji, ponieważ zbudowanej częstokroć na pomówieniach i sfałszowanych dokumentach. 15

Reakcje społeczne na nadużycia władzy Film Układ zamknięty Historia zainspirowana prawdziwymi wydarzeniami Trzech biznesmenów po siedmiu latach od aresztowania zostało uznanych za niewinnych Ludzie ci zyskali wolność, ale stracili cały swój majątek. … uknuto przeciwko nim spisek, którego realizatorami były instytucje państwowe, prokuratura oraz urząd skarbowy 16

Rzecznik Praw Podatnika – trzy podstawowe zadania 1.Reagowanie w sprawach indywidualnych – praca na rzecz obrony praw podatników w trakcie postępowań podatkowych 2.Kontrola procesu legislacyjnego – praca na rzecz jaśniejszych i uchwalanych z odpowiednim wyprzedzeniem przepisów podatkowych 3.Obiektywna ocena naszego systemu podatkowego – praca umożliwiająca parlamentowi świadome kształtowanie prawa podatkowego i ocenę jakości działań organów skarbowych 17

Kompetencje Rzecznika (1) Ochrona podatników w ich indywidualnych sprawach (z inicjatywy własnej bądź na wniosek podatnika) – RPP samodzielnie prowadzi postępowanie wyjaśniające, – RPP zgłasza sprawę do właściwego organu, bądź – RPP wnioskuje do Sejmu o przekazanie sprawy do Najwyższej Izby Kontroli w celu przeprowadzenia kontroli dla zbadania określonej sprawy Coroczny i publicznie dostępny raport referujący roczną działalność oraz opiniującego jakość prawa podatkowego 18

Kompetencje Rzecznika (2) Składanie corocznych raportów przed parlamentem: – recenzja działalności administracji podatkowej, w tym opis uchybień w pracy organów podatkowych, wraz z rekomendacją zmiany dotychczasowej praktyki – identyfikacja nieprawidłowych przepisów podatkowych oraz rekomendacja ich eliminacji, bądź zastąpienia właściwymi Wymóg odniesienia się do raportu przez MF Wnioski o zmianę złej praktyki administracyjnej w sprawie podatkowej, jeśli prowadzi ona do naruszenia praw podatnika 19

Kompetencje Rzecznika (3) Określanie wysokości potencjalnej szkody dla Skarbu Państwa w przypadku utrzymania dotychczasowego, wątpliwego stanowiska w sprawie podatkowej Identyfikowanie kolizji interpretacyjnych w pismach MF oraz identyfikowanie interpretacji prawa kwestionującego utrwaloną wykładnię sądów Występowanie do MF o wydanie ogólnej interpretacji przepisów podatkowych oraz możliwość sądowej weryfikacji stanowiska ministra Występowanie z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej 20

Pozycja ustrojowa Rzecznika – wsparcie kontroli parlamentarnej nad rządem Powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów Kadencja trwa przez 5 lat, co najwyżej przez jedną kadencję – co gwarantuje niezależność pozycji RPP i brak motywacji dla koniunkturalnych zachowań W przypadku naruszenia postanowień ustawy – możliwość odwołania przez Sejm przed upływem mandatu Współpracuje z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, nie ogranicza kompetencji przysługujących na podstawie Konstytucji RP oraz innych aktów prawa RPO i NIK 21

Rzecznicy na świecie PaństwoPoz. Kanada11 Hiszpania40 Szwecja44 Australia52 Francja55 Stany Zjednoczone69 Austria78 Niemcy86 Bangladesz97 Polska127 Wszystkie kraje z rzecznikami praw podatników plasują się znacznie wyżej w raporcie Paying Taxes 2012 niż spadająca przez 5 lat w tym rankingu Polska 22

Budżet W porównaniu do zaoszczędzonych dziesiątków milionów złotych wypłacanych co roku przez Skarb Państwa jako odszkodowania za nadużycia władzy skarbowej … szacowany roczny budżet Rzecznika Praw Podatnika, który będzie zatrudniał 35 osób, wyniesie zaledwie 7 mln złotych. Rzecznik jak Prokuratoria Generalna – jest inwestycją w państwo prawa, która zwróci się obywatelom z nawiązką. 23

24

Zapraszamy do współpracy ! Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do współpracy nad przygotowanym projektem ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika Szereg słusznych i pomocnych sugestii organizacji zewnętrznych zostało już skutecznie implementowane do aktualnej wersji ustawy Istnieją realne szanse na wprowadzenie tego potrzebnego projektu w życie ! 25