Współpraca w ramach klastra Prof. dr hab. Zbigniew Olesiński Instytut Zarządzania Wydział Zarządzania i Administracji Współpraca w ramach klastra

Trójkąt niematerialnych zasobów organizacji Źródło: A. Radding, Knowledge..., p. 169

Proces komunikowania się Szum Przekaz kanałami Rozszyfrowanie Zakodowanie Nadawca Odbiorca Treść Początek Źródło: W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 556

Komunikacja grupowa i organizacyjna 1 7 2 6 5 14 18 17 16 15 22 21 20 10 3 9 8 28 27 26 13 4 12 11 37 36 35 34 33 32 40 39 38 25 24 23 31 30 29 Komunikacja pionowa Komunikacja pozioma Sieć komunikacyjna Źródło: R. W. Griffin, Podstawy..., s. 561. Źródło: R. W. Griffin, Podstawy..., s. 561

Proces twórczy Źródło: R. W. Griffin, Podstawy..., s. 655 Przygotowanie Okres kształcenia, termalnego szkolenia i zdobywania doświadczenia Inkubacja Okres mniej wytężonej, świadomej koncentracji Przełomowe odkrycie Weryfikacja Sprawdzenie odkrycia Źródło: R. W. Griffin, Podstawy..., s. 655

Mechanizm społecznego uczenia się i dyfuzji wiedzy siły napędowe mechanizmy wewnętrzne społeczeństwo potencjał intelektualny i materialny czynniki zewnętrzne okazje rozwojowe wyzwania uczenie się uczenie się (tworzenie przetwarzanie, dyfuzja, stosowanie) Źródło: L.W. Zacher, Społeczeństwo..., s. 45

Mechanizm społecznego uczenia się i dyfuzji wiedzy KAPITAŁ INTELEKTUALNY ORGANIZACJI KAPITAŁ ORGANIZACYJNY Kapitał ludzki: komplementarność zręczność intelektualna motywacja społeczny: kapitał strukturalny wymiar stosunków międzyludzkich kapitał poznawczy Struktura wewnętrzna: struktura organizacyjna własność intelektualna procesy wewnętrzne kultura organizacyjna zewnętrzna: powiązania z interesariuszami zewnętrznymi rozwojowy: innowacyjność organizacyjne uczenie zamierzenia strategiczne cele i strategie organizacji procesy tworzenia strategii gotowość uczenia ZAUFANIE Źródło: J. Stachowicz (kierownik projektu), Zarządzanie..., s. 172

Wartość kapitału społecznego według sektorów (gron) w poszczególnych wydziałach Sektor (grono) Wymiar kulturowy strukturalny poznawczy strategiczny Medycyna 4,42 2,78 4,22 2,77 Transport szynowy 4,88 3,98 4,8 3,03 Turystyka 4,09 3,55 4,27 2,94 Ceramika 5,72 5,83 6,21 5,54 Odlewnictwo 5,76 5,94 6,41 5,68

Przykład horyzontalnej sieci lokalnej Firma „końcówka” Lokalne firma usługowa Lokalny kooperant Lokalna Izba Przemysłowo-Handlowa Lokalna Firma Doradcza Jednostka Samorządu Terytorialnego Kanały wymiany towarów i usług materialnych Kanały informacji i usług niematerialnych Źródło: opracowanie własne

Ocena więzi międzyregionalnych Wartość relacji 1. Łącznie 82 respondentów 2556 w tym: dostawcy 942 odbiorcy 1055 agendy rządowe 167 kredytodawcy 162 organizacje społeczne 180 pozostali interesariusze 50 2. Odlewnie 41 1195 325 550 105 96 95 24 3. Ceramika 41 1361 617 505 62 66 85 26 Źródło: Z. Olesiński, A. Sabat, Kształtowanie..., s. 13

Łańcuch wartości firmy Źródło: M. Porter, Porter..., s. 8

Nawigator Kapitału Społecznego Sieci programów wykonawczych strategii rozwoju regionu: - instytucje kluczowe - przedsiębiorstwa kluczowe dla rozwoju regionu Rekomendacja dla regionalizacji systemu (struktury, mechanizmy) zarządzania strategicznego w regionie Sieć realizatorów – wykonawców strategii Analiza strategiczna kapitału społecznego (pomiar, analiza potencjału) w wymiarach kapitału sprawnościowy, kulturowy, poznawczy, strategiczny. Zarządzanie kapitałem społecznym w wymiarach sprawnościowy, kulturowy, poznawczy, realizacji strategii. Modele zarządzania w procesach organizacyjnych Zmiany – wzrost. Kultura Organizacyjna Zaufania, Kultura Organizacyjna Przedsiębiorczości Rozwój regionu w kierunku regionu wysoce przedsiębiorczego Organizowanie systemu strategicznej kontroli i Monitoringu realizacji programów strategii Rekomendacje dla organizowania innowacyjnych form i mechanizmów rozwoju: - formy organizacyjne zarządzania wiedzą w regionie - formy organizacyjne zachowań obywatelskich Źródło: Opracowanie własne na podstawie J. Stachowicza, Zarządzanie..., s. 153

Koncepcja Zarządzania Wiedzą Strategia oparta na zarządzaniu wiedzą Poziom integracyjny Menadżer wiedzy integrator Rozwiązania strukturalne i organizacyjne wspomagające procesy wiedzy Pomiar i analiza procesu wiedzy Proces wiedzy Poziom strukturalny Pozyskiwanie i rozwijanie Z zewnątrz i wewnątrz organizacji - pozyskiwanie wiedzy od klientów, dostawców, partnerów i instytucji oraz nowych źródeł - rozwijanie wiedzy zgromadzonej w sieci pracowników i w zasobach firmy - Benach marking, Współpraca z innymi firmami i instytucjami Praktyki i staże Określenie lektur dla pracowników (prenumerata) Szkolenie Przejmowanie wiedzy Wydzielenie zasobów Fuzje wewnętrzne Tworzenie sieci Poziom narzędziowy Kodyfikacja W umysłach i instrumentach Selekcja Przechowywanie Aktualizacja Udostępnienie Wspólny język Dokumenty Bazy danych Najlepsze praktyki Mapa wiedzy Pamięć indywidualna i zbiorowa Transfer Formalny i nieformalny Przesyłanie i Absorpcja wiedzy jawnej Przesyłanie i absorpcja wiedzy ukrytej Kanały komunikacyjne Szkolenia wewnętrzne Praca zespołowa Listy dyskusyjne Brokerzy wiedzy Targi wiedzy Programy mentorskie Wykorzystanie W organizacji w produkcie Powiązanie poszczególnych elementów Uczenie się poprzez działanie Przegląd po działaniu Rozważanie innowacji procesowych i produktowych Poziom megaprocesu Źródło: A. Kowalczyk, B. Nogalski, Zarządzanie..., s. 80

Zarządzanie wiedzą w sieci relacji międzyorganizacyjnych Zarządzanie wiedzą w sieci relacji międzyorganizacyjnych. Model podnoszenia konkurencyjności przedsiębiorstw w sieci (MPK – PS) – I Wiedza i innowacje Kapitał intelektualny organizacji Kapitał organizacyjny K.L. K.spol. Struktura wewnętrzna Struktura zewnętrzna ZAUFANIE Konkurencyjność sieci relacji międzyorganizycyjnych koncepcja zarządzania wiedzą Źródło: Opracowanie własne

Funkcjonowanie relacji międzyorganizacyjnych i powstawanie innowacji w badanych klastrach Klaster, bądź jego zalążek Liczba przebadanych przedsiębiorstw, instytucji otoczenia, urzędów, itp. Wskaźniki konkurencyjności Zdolność do nawiązywania relacji Zdolność do wytwarzania nowych produktów i usług Grono Targowe Kielce 10 1,8 1,4 Grono turystyczne, m.in. Klaster Słońce Regionu 281 0,96 Biomasa Świętokrzyska 8 1,6 1,25 Klaster ogrodniczo – sadowniczy, spożywczy 212 1,08 0,94 Grono odlewnicze 51 1,06 1,07 Grono usług budowlanych 261 1,15 1,3 Klaster medyczny 112 0,8 0,89 Inne przedsiębiorstwa 106 0,47 RAZEM 1041 Źródło: Z. Olesiński, A. Sabat, Diagnoza..., s. 6

Funkcjonowanie relacji międzyorganizacyjnych i powstawanie innowacji w badanych klastrach Źródło: Z. Olesiński, A. Sabat, Diagnoza..., s. 7

Wpływ czynników miękkich zarządzania na konkurencyjność Wpływ czynników miękkich zarządzania na konkurencyjność. Model podnoszenia konkurencyjności przedsiębiorstw w sieci (MPK – PS) – II Konkurencyjność Przedsiębiorczość Wiedza Innowacje Sieci międzyorganizacyjne Organizacje wirtualne Kapitał Intelektualny Zaufanie Źródło: Opracowanie własne

Elementy globalnych sieci integracyjnych Filie i oddziały w poszczególnych krajach Filie w poszczególnych krajach Korporacje transnarodowe Sieci banków Organizacje międzynarodowe: ONZ, WTO, Bank Światowy Organizacje pozarządowe Światowe centra akademickie Źródło: Opracowanie własne

Parametry gospodarek ASEAN w 2005 roku Państwo Powierzchnia w tys. km2 Ludność w mln PKB w mld USD PKB na osobę w tys. USD Eksport Import PKB przyrost roczny Brunei 6,0 0,3 6,4 17,6 5,7 1,3 3,0 Filipiny 300,0 85,2 97,6 1,2 41,2 47,0 5,1 Indonezja 1890,8 219,9 276,0 1,259 85,6 57,7 5,6 Kambodża 181,0 13,8 5,4 0,375 3,1 3,7 7,0 Laos 236,8 2,7 0,463 0,4 0,6 Malezja 329,9 26,2 130,8 5,0 140,9 114,6 5,3 Myanmar 676,6 35,3 0,97 2,9 2,3 Singapur 0,7 3,5 117,9 26,8 229,6 200,0 Tajlandia 513,0 64,7 168,8 2,6 110,1 118,2 4,4 Wietnam 329,3 83,2 50,9 0,61 32,2 36,9 7,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Encyklopedia Świat: Polska 2007, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, tłumaczenie z Instituto Geografizo de Agostini, Nowara 2006

Wskaźniki społeczne, struktura zatrudnienia Państwo WRC Struktura zatrudnienia Ludność aktywna zawodowo S W rolnictwo przetwórstwo usługi % M % K Brunei 33 0,866 3 34 63 37 Filipiny 84 0,758 15 48 62 38 Indonezja 110 0,697 44 18 59 41 Kambodża 130 0,571 60 13 27 52 Laos 133 0,545 76 24 — 59,3 40,0 Malezja 61 0,796 30 55 64,4 35,6 Myanmar 129 0,579 69 31 55,1 44,9 Singapur 25 0,907 1 58,2 41,8 Tajlandia 73 0,778 42 21 54,1 45,9 Wietnam 108 0,704 58 17 51,5 48,5 WRC – wskaźnik rozwoju cywilizacyjnego (HDI) S – miejsce w świecie W – wartość wyrażona w tysięcznych

Zestawienie wybranych wskaźników1 Państwo Konkurencyjność światowa pod względem Uwarunkowania biznesu. Ranking 1949-2003 Wskaźnik kreatywności Wskaźnik technologii informatycznych i komunikacyjnych Indeks percepcji korupcji całościowo działań rządowych udziału w ekonomice międzynarodowej Brunei • Filipiny 43 36 34 35 wśród naj Indonezja 11 Kambodża Laos Malezja 16 25 22 41 32 37 Myanmar Singapur 2 1 9 6 14 5 Tajlandia 26 20 42 Wietnam 29 • - brak danych 1 – sklasyfikowano 44 państwa Źródło: Opracowania własne na podstawie Świat w liczbach 2005, The Economist 2005

Analiza konkurencyjności i innowacyjności badanych klastrów Klaster, bądź jego zalążek Liczba przebadanych przedsiębiorstw, instytucji otoczenia, urzędów, itp. Wskaźniki konkurencyjności Zdolność do nawiązywania relacji Zdolność do wytwarzania nowych produktów i usług Grono Targowe Kielce 10 1,8 1,4 Grono turystyczne, m.in. Klaster Słońce Regionu 281 0,96 Biomasa Świętokrzyska 8 1,6 1,25 Klaster ogrodniczno – sadowniczy, spożywczy 212 1,08 0,94 Grono odlewnicze 51 1,06 1,07 Grono usług budowlanych 261 1,15 1,3 Klaster medyczny 112 0,8 0,89 Inne przedsiębiorstwa 106 0,47 RAZEM 1041 Źródło: Obliczenia własne na podstawie przeprowadzonych badań

Udział władz samorządowych (urzędów Miast i Gmin) w procesie budowy klastrów (gron) według odpowiedzi respondentów

Dziękuję Państwu za uwagę