Charakterystyka współczesnych zagrożeń człowieka

Dynamiczny postęp naukowo-techniczny bardzo głęboko zmienia nasze życie i daje niezwykłe możliwości. Pozwala na szybkie pokonywanie przestrzeni, penetrowanie kosmosu, porozumiewanie się na odległość, wreszcie ułatwia wszelką działalność i uatrakcyjnia codzienność. Komputery, telefony, satelity, samochody mające świadczyć o potędze człowieka okazują się jednak niewystarczającą gwarancją bezpieczeństwa. Co roku klęski żywiołowe powodują ogromne zniszczenia i śmierć wielu ludzi.

TRZĘSIENIA ZIEMI. Budowa geologiczna Ziemi sprawia, że skorupa ziemska jest niestabilna. Ruchy płyt kontynentalnych, ścierające się masy skalne są przyczyną uwalniania się olbrzymiej energii ( wielokrotnie przewyższającej energię wybuchu jądrowego) w postaci fal sejsmicznych. Zjawisko to jest bardzo powszechne. Co roku rejestruje się ok. 10 000 wstrząsów skorupy ziemskiej (większość w obrębie oceanów). Średnio co 52 dni dochodzi na lądzie do trzęsienia ziemi o sile przekraczającej 4 stopnie w dziesięciostopniowej skali Richtera. Do rejonów o największej aktywności sejsmicznej należą: rejon Pacyfiku (75% trzęsień ziemi) oraz tzw łańcuch alpejsko-himalajski (23%). Polska znajduje się poza obszarami o największej aktywności sejsmicznej. Czasami dochodzą do nas słabe echa trzęsień ziemi z rejonów południowej Europy.

WYBUCHY WULKANÓW W rejonach o najwyższej aktywności sejsmicznej występuje dodatkowo zagrożenie erupcją wulkanów. W wyniku gwałtownych przemian w skorupie ziemskiej olbrzymie ilości płynnych skał zwanych magmą wydostają się na powierzchnię ziemi. Bardzo często zjawisko to przybiera charakter erupcji, której energię można porównać jedynie z eksplozją ładunku jądrowego. Lawa, głazy oraz pył wulkaniczny SA przyczyną olbrzymich zniszczeń i pociągają za sobą śmierć setek, a nawet tysięcy osób. Efektem wybuchu wulkanu może być również powstanie fali tsunami.

HURAGANY I TRĄBY POWIETRZNE Siłą wiejącego z prędkością 200 km/h wiatru jest ogromna. Powoduje niszczenie budynków, wyrywanie drzew, potrafi spiętrzyć wodę morską nawet do 30 m. Huraganom towarzyszą również obfite opady atmosferyczne (gł. gradu). Huragany powodują również olbrzymie straty materialne. Trąba powietrzna, zwana również tornadem, jest jednym z najgwałtowniejszych zjawisk atmosferycznych, jakie występują na ziemi. Powstaje w wyniku zderzenia się ciepłych i wilgotnych frontów atmosferycznych z suchymi masami powietrza. Do obszarów o największym natężeniu tego zjawiska nalezą między innymi Stany Zjednoczone, gdzie co roku odnotowuje się około 900 tornad. W Polsce trąby powietrzne występują rzadko i ich siła jest zdecydowanie mniejsza.

POWODZIE Powodzie, obok trzęsień ziemi i huraganów, powodują największe zniszczenia i pociągają za sobą największa liczbę ofiar. Najczęstszymi przyczynami powodzi są: obfite opady atmosferyczne, gwałtowne topnienia śniegu, sztormy, huragany, fale tsunami. Zagrożenie powodziowe związane jest również ze stale ocieplającym się klimatem. Topnienie lodowców w ciągu ostatnich 100 lat podniosło poziom mórz i oceanów o 15 cm.

ŚNIEŻYCE Niespodziewane i obfite opady śniegu mogą sparaliżować życie na znacznych obszarach. Powodują zakłócenia, a nawet całkowity zastój komunikacji, zrywają linie energetyczne i telekomunikacyjne, odcinając w ten sposób całe miejscowości od świata. W naszym klimacie śnieżyce nie są czymś nadzwyczajnym, ale niemal co roku dezorganizują życie kraju, powodując zakłócenia w komunikacji.

MROZY Skrajnie niskie temperatury, podobnie jak śnieżyce, są szczególnie niebezpieczne w rejonach, gdzie zima stanowi jedynie kalendarzową porę roku. Okazuje się jednak, że mogą być groźne również tam, gdzie mroźna zima nie jest czymś niezwykłym. Niskie temperatury powodują uszkodzenie torów kolejowych, linii energetycznych i telekomunikacyjnych oraz wodociągów. Ludziom zagraża odmrożenie a nawet śmierć. W Polsce, gdzie mróz nie jest zjawiskiem rzadkim, co roku ginie w wyniku zamarznięcia kilkadziesiąt osób. Najczęściej są to bezdomni i osoby w stanie upojenie alkoholowego.

UPAŁY Skrajnie wysokie temperatury również stanowią poważne zagrożenie życia człowieka. Wysokie temperatury są szczególnie niebezpieczne dla mieszkańców umiarkowanej strefy klimatycznej. Również w Polsce upały stanowią szczególne zagrożenie dla życia człowieka. Ochrona przed skutkami upałów może być odpowiedni ubiór, spożywanie dużej ilości płynów zawierających sole mineralne, unikanie alkoholu. Upały powodują także zniszczenia materialne. Wysokie temperatury niszczą nawierzchnie dróg, tory kolejowe oraz linie energetyczne.

SUSZE Z wysokimi temperaturami łączy się też inna klęska żywiołowa – susza. Jest to zjawisko rozciągnięte w czasie, związanie z długotrwałym niedoborem wody na danych obszarze. Powoduje zniszczenie gleby i upraw rolnych, co może pociągnąć za sobą klęskę głodu. Susze występują najczęściej w Afryce.

POŻARY Susze są również przyczyną pożarów. Brak opadów w Australii w latach 1982 – 1983 spowodował zapalenie się lasu eukaliptusowego w pobliżu Melbourne. W wyniku pożaru śmierć poniosło 75 osób, spaliło się miasteczko Macedon oraz 330000 ha lasów i pól uprawnych. W 1988 roku susza w słynnym amerykańskim Parku Narodowym Yellowstone wywołała pożar, który zniszczył ponad 10000 ha lasów.

LAWINY I OSUWISKA Lawiny występują niemal we wszystkich rejonach górskich. Do zejścia lawiny śnieżnej dochodzi, gdy olbrzymie masy śniegu nie mogą utrzymać się na stoku górskim. Najczęściej przyczyną są nawet niewielkie zmiany pogody. Jednak i zwykła ludzka niefrasobliwość potrafi spowodować zejście lawiny, wywołane drganiem powietrza (hałasem, krzykiem).

Źródła: http://www.sciaga.pl/tekst/57994-58-zagrozenia_wspolczesnego_swiata_wywolane_dzialalnoscia_czlowieka_w_czasie_pokoju http://www.nowytarg.pl/dok/mprk.pdf