Metody komunikacji Na przestrzeni wieków

Co to jest komunikacja? Komunikacja to najprościej ujmując proces przekazywania (wymiany) informacji między jej uczestnikami. Ma na celu spowodowanie u odbiorcy informacji zmiany świadomości zamierzonej 

Oś czasu Celem prezentacji będzie przeanalizowanie sposobów komunikacji na przestrzeni wieków. Przedmiotem badań będą następujące ramy czasowe: Prehistoria, czyli kiedy człowiek jeszcze nie potrafił mówić; Od posługiwania się mową do czasów elektryczności; Od elektryczności do czasów komputerów; Czasy współczesne.

Prehistoria Sposoby komunikacji: Sygnały dymne Malowidła Symbole

Sygnały dymne Jedną z ciekawych metod wysyłania informacji w odległych czasach były sygnały dymne. Za pomocą ognisk i koców ludzie wysyłali do siebie informacje w postaci chmur dymu, których częstotliwość wzlatywania w górę oraz ich wielkość określały pewne słowa. Znaki dymne widoczne były nawet z kilku kilometrów. Często znaki dymne były szyfrem, który był ciężki do odczytu przez wrogów lub intruzów. Aby informacja była odczytywalna musi być spełnionych kilka warunków. Najważniejszym jest na pewno siła i kierunek wiatru oraz gęstość powietrza. Kolejnym ważnym warunkiem jest gęstość i kolor dymu, gdyż dym o jasnym kolorze nie ma takiego zasięgu jak dym w kolorze czarnym.

Malowidła Najstarsze znane nam symbole przeznaczone do komunikacji na przestrzeni czasu to malowidła jaskiniowe. Rysunki miały upamiętniać ważne wydarzenia i być rodzajem komunikacji w czasie – dla przyszłych pokoleń. Powoli następowała ewolucja od rysowania do pisania. W starożytnym Egipcie oraz w dawnej Grecji pojęcia pisania i rysowania były tożsame, na co wskazują m.in. egipskie słowo s–sz i greckie graphein, które oznaczały zarówno pisanie, jak i rysowanie.

Malowidła naskalne w Lascaux (Francja)

Petroglify To pierwsze środki mnemotechniczne – narzędzia służące do pomocy w zapamiętywaniu np. symbole z najtrwalszych substancji (takie jak kamienie obrabiane do specyficznych kształtów). Prawdopodobnie często używane były także węzły na sznurach (podstawa słynnych peruwiańskich kipu), karby na drzewie, tatuaże, herby, proporce, pieczęcie.

Od mowy do elektryczności Sposoby komunikacji: Mowa Pismo Piktogramy Poczta Sygnały optyczne Sygnały dźwiękowe

Mowa Mowa, czyli system artykułowanych dźwięków, układających się zgodnie z konwencją, umożliwiła przekazywanie informacji i wiedzy kolejnym pokoleniom w doskonalszy sposób. Mowa umożliwiła współpracę, postęp techniczny, powstanie nauki, inżynierii, pojęć abstrakcyjnych i kultury. Dzięki niej człowiek zdobył dominującą pozycję w łańcuchu pokarmowym, czyniąc go najbardziej rozwiniętą istotą żyjącą, zdolną walczyć i pokonywać innych drapieżników. Pośrednio umożliwiła podróże i zdobywanie nowych terenów, nawet tych niesprzyjających (morza, pustynie) i powiększanie ekumeny człowieka we wszystkich rejonach Ziemi.

Pismo Pismo – jeden z największych wynalazków człowieka, symbol nowej epoki. To zamknięty zbiór symboli, wyrażających dźwięki fonetyczne bądź pojęcia, który umożliwił przechowywanie skomplikowanych, długich wiadomości i stanowił graficzny zapis mowy. Za pierwsze pismo uznaje się pismo klinowe, później pojawiły się hieroglify – pismo obrazkowe (np. starożytny Egipt), a jeszcze później pismo fonetyczno – alfabetyczne (pismo Fenicjan, które stanowiły podstawę alfabetu greckiego)

Pismo klinowe

Pismo hieroglificzne

Pismo greckie – pierwsze fonetyczno - alfabetyczne

Piktogramy Piktogramy to podgatunek pisma, jego pośrednia forma. Od malowideł różnią się tym, iż te pierwsze utrwalają jakieś wydarzenie, natomiast to drugie – opowiadają o nim. Mają więc znaczenie użytkowe. Piktogramami posługiwały się ludy starożytne – prehistoryczni mieszkańcy Egiptu, Mezopotamii, Fenicji, Krety, Hiszpanii, Fancji.

Poczta Wynalezienie pisma dało początek udoskonalania materiałów piśmienniczych – najpierw były to gliniane tabliczki, potem papirus, pergamin, aż do papieru. Zaczęto również szukać sposobu na przesyłanie wiadomości na dalsze odległości. Tak powstała poczta i kurierzy. Najstarsze informacje o istniejącym systemie kurierskim pochodzą z Egiptu 2400 p.n.e. Pocztę przesyłano różnymi sposobami: od gołębi pocztowych, kurierów na koniach i psich zaprzęgach, po balony, statki i łodzie podwodne, kolej, samochody i samoloty.

Sygnały optyczne Rok 400 r. p.n.e. dał początek heliografom, czyli urządzeniom działającym na zasadzie odbijania promieni świetlnych przez lustra. Po raz pierwszy opis ich użycia napotykamy w Hellenice Ksenofona, gdzie spotykamy opis sygnałów bitewnych przesyłanych przy pomocy wypolerowanych tarcz. Jego bardziej współczesnym odpowiednikiem jest semafor stworzony przez francuskich braci Chappe. Zauważyli oni, że łatwiej jest dostrzec położenie pręta niż jego kolor. Za wariant semafora możemy też uznać flagi komunikacyjne.

Sygnały dźwiękowe Wiele kultur stworzyło ten rodzaj komunikacji niezależnie od siebie. Na obszarach obfitujących w drzewa głównym źródłem przekazu były wydrążone pnie drzew, niekiedy pokryte membraną (tzw. mówiące bębny w zachodniej Afryce). Zarówno przy sygnałach optycznych, jak i przy sygnałach dźwiękowych stosowano „stacje przekaźnikowe”, czyli posterunki rozmieszczone na trasie przekazu, pośredniczące w przekazywaniu wiadomości. Rogi, bębny i inne sposoby przekazywania dźwięku spełniały także rolę przekaźników na polach bitew. Na niewielkie odległości w budowlach dźwięki były też przesyłane w systemach rur – najstarszy znany taki system to wynalazek Chińczyka Kung-Foo-Whing z 968 roku n.e.

Od elektryczności do czasów komputerów Sposoby komunikacji: Telegraf Telefon Radio

Telegraf Wynalezienie elektryczności zapoczątkowało epokę wynalazków na niej opartych, również tych usprawniających komunikację. Przykładem może być telegraf. Tworzył on możliwość prawie natychmiastowej (praktycznie z prędkością światła) komunikacji na większe odległości. Ten przełomowy wynalazek został zastosowany po raz pierwszy w 1838 r. w Anglii przez Sir Charlesa Wheatstone’a. Równocześnie nastąpił gwałtowny rozwój drukarski, gdyż gazety mogły przedstawiać nowe wiadomości sprzed kilku godzin, a nie dni. Aby jeszcze bardziej udoskonalić przekazywanie wiadomości, wymyślono alfabet Morse’a, słynny system kropek i kresek, których kombinacje układały się w słowa.

Telefon Telefon powstał dekadę po telegrafie i błędnie uznaje się Aleksandra Bell’a za jego wynalazcę. W rzeczywistości w latach 70. XIX wieku wynalazek ten został przez niego spopularyzowany i ulepszony w projektach Meucciego, Edisona i Gray’a, jednak jego największy wkład w rozwój komunikacji to stworzenie komercyjnego systemu telefonii – pierwszej firmy telekomunikacyjnej. Prekursorem dzisiejszej telefonii bezprzewodowej były wynalazki Mikołaja Tesli z końca XIX wieku. Pierwsze przenośne aparaty telefoniczne zaczęły być wykorzystywane przez wojsko i policję w latach 50. XX wieku.

Telefon Aleksandra Bella

Radio Prekursorem teorii fal elektromagnetycznych, czyli podstawy działania radia, był fizyk James Maxwell. Eksperymenty Heinricha Hertza z lat 1886-1888 przetarły drogę wynalazcom radia. Od jego nazwiska powstała jednostka częstotliwości fal – herc. Za wynalazcę radioodbiornika uznaje się dwie osoby: Guglielmo Marconi i Mikołaja Teslę. Pierwsza transmisja radiowa miała miejsce w 1906, gdy dokonano transmisji kolędy ‘Cicha noc’ z Brant Rock w USA. Na rok 1920 przypada pierwszy przekaz wiadomości, a dwa lata później pojawiły się programy rozrywkowe. W latach 60. wynalazek ten doprowadził do powstania pierwszych przenośnych odbiorników radiowych. Pierwszy komunikacyjny satelita, TELESTAR, został wystrzelony w 1963 roku. Później odkryto, ze specyficzne właściwości fal radiowych powodują, iż urządzenia radiowe są też (po odpowiednich modyfikacjach) wykorzystywane zarówno jako urządzenia lokalizujące.

Czasy współczesne Sposoby komunikacji: Komputer Telewizja Internet (sieci internetowe)

Telewizja Ojcem telewizji, a dokładniej elektromechanicznego przesyłania obrazu jest Paul Gottlieb Nipkow. Jego eksperymenty z przesyłaniem obrazu na odległość pojawiły się tuż po wynalezieniu radia – w 1884. Pierwsza transmisja telewizji publicznej odbyła się w Nowym Jorku w 1927 roku, natomiast pierwsza transmisja rozrywkowa ma miejsce w Wielkiej Brytanii w 1930 roku. W tym dziesięcioleciu telewizja zaczęła przekształcać się z czarno-białej w kolorową.  Prawdziwą popularność telewizja uzyskała po II wojnie światowej i od tamtej pory wciąż się rozwijała.

Komputer Słowo „komputer” początkowo odnosiło się do urządzeń usprawniających liczenie i wykonujący proste polecenia. Po raz pierwszy ten termin został użyty w Oxford Dictionary w 1897 roku. Pierwsze komputery miały jednak istotne niedoskonałości, gdyż podstawy, według których zostały zbudowane, miały bardzo ograniczony zakres możliwości i wykonywały tylko nieliczne zaprogramowane. Znacząca rewolucja nastąpiła w 1941 roku, gdy Konrad Zuse zbudował Z336, pierwszy komputer ‘kompletny’, czyli taki, który może wykonywać każde zaprogramowane mu zadanie. Podczas II Wojny światowej używane były do łamania szyfrów maszyny Enigma przez brytyjską armię (Colossus). Innowacyjnym komputerem był ENIAC, stworzony w latach 1943–1946, który składał się z 18 tys. lamp elektronowych, 1500 przekaźników, ważył 30 ton i miał wymiary 15 na 9 metrów. Z biegiem lat komputer zaczął zastępować inne formy komunikacji np. pocztę czy telefon.

Komputer EINAC

Internet Internet w połączeniu z funkcjonalnością komputera to kolejna rewolucja w technikach komunikacji. Początki sieci sięgają lat 60., a jej pierwsze zastosowanie to przekazywanie rozkazów podczas zimnej wojny. Już dziś komputer internetowy zastąpił wiele innych urządzeń, przejmując ich funkcje i usprawniając je. Dzięki sieci internetowej człowiek ma dostęp do szeregu informacji, muzyki, obrazów i filmów, czyniąc z niej największą bibliotekę dorobku ludzkości. Portale społecznościowe umożliwiły sprawną i szybką komunikację na bardzo duże odległości, a dla wielu ludzi jest nieodłącznym narzędziem pracy.

Podsumowanie Komunikacja na przestrzeni lat uległa znacznym zmianom. Niektóre przełomowe wynalazki jak pismo, telegraf, Internet, usprawniło przekazywanie wiadomości, czyniąc z niej naturalną i szybką wymianę informacji. W okamgnieniu otrzymujemy wiadomość, na którą ludzie w dawnych czasach czekaliby miesiącami. Pamiętajmy również, że w przyszłości komunikacja może jeszcze bardziej się usprawnić, a tym samym zrewolucjonizować nasze życie.

Źródła www.histmag.org pl.wikipedia.org Podręcznik do historii „Śladami przeszłości”, wyd. Nowa Era

Prezentację przygotowała: Natalia Kwaśniak