Rodzice i nauczyciele; płaszczyzna porozumienia Dorota Dominik, Rzeszów, 06 kwietnia 2009r

Rodzina i szkoła To środowiska, które mają największy wpływ na rozwój dziecka, powinny więc współpracować ze sobą, aby dostarczyć im możliwie najwięcej doświadczeń niezbędnych do pełnego rozwoju. Mimo tej oczywistej prawdy, rodzina i szkoła zajmują się dzieckiem równolegle lub nawet konkurują zamiast działać wspólnie.

Dlaczego tak się dzieje ? (prof.Otto Speck, Monachium 2003r) Szkoła i rodzina – niegdyś instytucje podstawowe,nie pełnią już funkcji przekaźnika norm a tym samym straciły znaczenie w kształtowaniu tożsamości. Wyznawane w nich systemy mają niewielkie znaczenie w innych obszarach.

Dlaczego ...? (O. Speck) Rozbieżność norm między poszczególnymi rodzinami; Brak jednolitej moralności rodzinnej; Brak jednolitego systemu norm w szkole (zmiany co kilka lat); Różni nauczyciele reprezentują różne systemy norm; Szkoła jako jeden z wielu systemów socjalizacji;

Dlaczego... (O. Speck) Rodzina i szkoła są systemami niestabilnymi, nie gwarantującymi poczucia bezpieczeństwa, oparcia, zdobycia orientacji życiowej; Rodzina i rynek pracy oraz sami młodzi wymagają autonomii i indywidualizacji, natomiast autonomia nadal nie jest podstawowym i dominującym kodem szkoły (H.Giesecke)

Jednak największą przeszkodą jest… Brak zaufania, niechęć a nawet wrogość w relacjach między nauczycielami a rodzicami (Żłobicki)

Inne przyczyny to między innymi: Stereotypy i uprzedzenia wywołujące negatywne oczekiwania; Nastawienia obronne wynikające z wcześniejszych doświadczeń rodziców z nauczycielami (swoich własnych i dziecka); Niekorzystny i krytyczny wizerunek szkoły i nauczycieli w środkach masowego przekazu.

Tymczasem korzyści wynikające ze współpracy obu grup są wyjątkowe - Rodzice są nieocenionym źródłem informacji o dzieciach, ich mocnych i słabych stronach, wspierają pracę dydaktyczną nauczyciele, bez ich udziału nie można rozwiązać nawet najbłahszego problemu; Z kolei wiedza na temat szkolnego funkcjonowania dziecka pozwala rodzicom lepiej poznać jego rzeczywiste możliwości oraz da rodzicom poczucie wpływu na to, co dzieje się z ich dziećmi.

Pora poznać oczekiwania ...rodziców wobec nauczycieli; Rodzice chcą być w szkole mile widziani; Rodzice oczekują delikatności i kultury przy przekazywaniu informacji o trudnościach dzieci; Dyskrecji rozmów o uwagach i zastrzeżeniach;

Zdecydowana większość rodziców wyraża potrzebę i chęć współpracy ze szkołą Oczekują informacji o postępach dziecka i możliwych problemach ZANIM się pojawią; Oczekują wskazówek, rady i pomocy, wiedzy fachowej w rozwiązywaniu problemów wychowawczych; Zrozumienia i wsparcia a nie obwiniania za problemy dziecka; Poszanowania ich osoby i uczuć

A przede wszystkim Rodzice chcą mieć poczucie wpływu na to, co się dzieje z ich dzieckiem w szkole – oczekują od nauczycieli otwartości na sugestie i prośby. (badania Selingmana i Żłobickiego)

Umiejętności w pracy nauczyciela Konieczne dla nawiązania i podtrzymania dobrego kontaktu z ludźmi (nie tylko z rodzicami); Akceptacja i unikanie negatywnego nastawienia; Traktowanie rodzica jak równorzędnego partnera, bez względu na różnice poglądów i wartości; Powstrzymywanie się od osądów; Szacunek

Pozostałe to... uważne słuchanie, bez pośpiechu i własnego „pomysłu” na rozwiązanie problemu; Umiejętne i taktowne zadawanie pytań; Wypowiedzi dowartościowujące i wspierające; Różnorodne formy współpracy z rodzicami (nie tylko zbiorowe czyli „wywiadówki”).

Poradnictwo pedagogiczne a nie pedagogizacja (O.Speck) Sens pedagogicznego poradnictwa zawiera się w odnajdywaniu drzemiących w rodzicach zasobach, możliwościach pedagogicznego działania; wzmacnianiu kompetencji wychowawczych i ulepszaniu posiadanych już umiejętności. Podczas gdy pedagogizacja prowadzi do zwiększenia zależności rodzica od pomocy profesjonalnego pedagoga/psychologa/eksperta.

Mimo nawału pracy nauczyciel powinien docenić Indywidualną pracę z rodzicami: Rozmowy indywidualne o problemach dziecka (niezastąpione !); Pomoc w rozwiązywaniu problemów (nauczyciel jako „terapeuta”); Spotkania z udziałem eksperta (pedagoga, psychologa, lekarza, policjanta); Spotkania trójstronne; nauczyciel-uczeń-rodzice (przeciwdziałanie manipulacjom). Spotkania w domu ucznia

Autonomiczne grupy rodzicielskie Popularne w Europie i USA rodzicielskie „grupy pomocy”, „grupy wsparcia” , służące przede wszystkim wzmacnianiu odpowiedzialności własnej rodziców oraz lepszego zrozumienia swojej roli – dlatego ważne jest inicjowanie ich powstawania.

A poza tym Harmonijne współdziałanie między nauczycielami a rodzicami uczniów jest jednym ze sposobów przeciwdziałania problemowi wypalenia zawodowego (E.Selingman)

Dla Rodziców... Rodzice, którzy zastanawiają się, dokąd zmierza młode pokolenie, powinni przypomnieć sobie, skąd się ono wzięło. (Sam Ening)

WYCHOWANIE TO PRZYKŁAD I MIŁOŚĆ. NIC WIĘCEJ. Fryderyk Froebel (1782-1852)

Dziękuję Państwu za uwagę – z życzeniami powodzenia, Dorota Dominik