Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka Opracowanie: Maria Rusin Kuratorium Oświaty w Rzeszowie

Podstawa prawna: Art. 71b pkt 2a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133)

Art. 71b pkt 2a ustawy z dnia 7września 1991 r. o systemie oświaty W przedszkolach i szkołach podstawowych, w tym specjalnych, oraz w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5, a także w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych, mogą być tworzone zespoły wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole, prowadzonego bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną. Komentarz: Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka jest nową formą pomocy dla małego dziecka niepełnosprawnego. Nie zastępuje żadnej z form stosowanych dotychczas (np. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, wychowania przedszkolnego).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) § 2. Wczesne wspomaganie może być organizowane w przedszkolu i w szkole podstawowej, w tym specjalnych, w ośrodkach, o których mowa w art.. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września o systemie oświaty, oraz w publicznej i niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, jeżeli mają one możliwość realizacji wskazań zawartych w opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, w szczególności dysponują środkami dydaktycznymi i sprzętem, niezbędnymi do prowadzenia wczesnego wspomagania. Komentarz: wskazane jest przeznaczenie na ten cel odrębnych pomieszczeń, urządzonych tak, aby można w nich było wykonać zabiegi pielęgnacyjne.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) § 3. 1. Zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, o którym mowa w art. 71b ust. 2a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwany dalej "zespołem", jest powoływany przez dyrektora odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, wymienionych w § 2. 2. W skład zespołu wchodzą osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym: 1) pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w szczególności: oligofrenopedagog, tyflopedagog lub surdopedagog; 2) psycholog; 3) logopeda; 4) inni specjaliści - w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny. Komentarz: Dla każdego dziecka powołuje się odrębny zespół.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) 3. Do zadań zespołu należy w szczególności: 1) ustalenie, na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, kierunków i harmonogramu działań w zakresie wczesnego wspomagania i wsparcia rodziny dziecka; 2) nawiązanie współpracy z zakładem opieki zdrowotnej lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia dziecku rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy, stosownie do jego potrzeb; 3) opracowanie i realizowanie z dzieckiem i jego rodziną indywidualnego programu wczesnego wspomagania, z uwzględnieniem działań wspomagających rodzinę dziecka w zakresie realizacji programu, koordynowania działań specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem oraz oceniania postępów dziecka; 4) analizowanie skuteczności pomocy udzielanej dziecku i jego rodzinie, wprowadzanie zmian w indywidualnym programie wczesnego wspomagania, stosownie do potrzeb dziecka i jego rodziny, oraz planowanie dalszych działań w zakresie wczesnego wspomagania. Komentarz: Program pracy z dzieckiem powinien być uzgodniony z rodzicami na każdym etapie, powinni oni podpisać się pod nim oraz otrzymać jego kopię.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) 4. Pracę zespołu koordynuje dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, wymienionych w § 2, albo upoważniony przez niego nauczyciel. 5. Zespół szczegółowo dokumentuje działania prowadzone w ramach indywidualnego programu wczesnego wspomagania. Komentarz: Sposób dokumentowania powinien być określony w regulaminie pracy Zespołu.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) § 4. 1. Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin w miesiącu, w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb dziecka. 2. Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania są prowadzone indywidualnie z dzieckiem i jego rodziną. 3. W przypadku dzieci, które ukończyły 3 rok życia, zajęcia w ramach wczesnego wspomagania mogą być prowadzone w grupach liczących 2 lub 3 dzieci, z udziałem ich rodzin. Komentarz: Wskazane jest tworzenie grup wsparcia dla rodzin, prowadzenie warsztatów, itp.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) § 5. 1. Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania, w szczególności z dziećmi, które nie ukończyły 3 roku życia, mogą być prowadzone także w domu rodzinnym. 2. Miejsce prowadzenia zajęć w ramach wczesnego wspomagania ustala dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, wymienionych w § 2, w uzgodnieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) dziecka.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr 23, poz. 133) § 6. Zespół współpracuje z rodziną dziecka w szczególności przez: 1) udzielanie pomocy w zakresie kształtowania postaw i zachowań pożądanych w kontaktach z dzieckiem: wzmacnianie więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami i dzieckiem, rozpoznawanie zachowań dziecka i utrwalanie właściwych reakcji na te zachowania; 2) udzielanie instruktażu i porad oraz prowadzenie konsultacji w zakresie pracy z dzieckiem; 3) pomoc w przystosowaniu warunków w środowisku domowym do potrzeb dziecka oraz w pozyskaniu i wykorzystaniu w pracy z dzieckiem odpowiednich środków dydaktycznych i niezbędnego sprzętu.

Pomocna literatura Cytowska B., Winczury B. Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka Wydawnictwo Impuls, Kraków 2008 Kmita G. (red.) Małe dziecko i jego rodzina. Z teorii i praktyki wczesnej interwencji psychologicznej Wydawnictwo Emu, Warszawa 2007 Maas Violet F. Integracja sensoryczna a neuronauka – od narodzin do starości Fundacja Innnowacja Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Społeczna 2007 Mihilewicz S. (red.) Dziecko z trudnościami rozwoju Impuls Kraków 2005 Minczakiewicz E. M., Grzyb B., Gajewski Ł. Dziecko ryzyka a wychowanie Impuls Kraków 2005

Pomocna literatura Rose C., Dryden G. seria Zabawy fundamentalne Transfer Learning 2006

Poradniki dla organizatorów działań przygotowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu: Program pracy z dziećmi z wadą słuchu lub zagrożonych wadą słuchu w ramach wczesnego wspomagania rozwoju Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem z dodatkowymi niepełnosprawnościami Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole Informacji na temat możliwości skorzystania z ww. pozycji udzielają Oddziały KO w Krośnie, Przemyślu i Tarnobrzegu oraz WNPG w Rzeszowie

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja Opracowanie: Grażyna Kowalczyk – Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej w Warszawie Lp. Rok wydania Numer Autor Tytuł artykułu 1 1997 Hanna Siedlecka Zespoły słuchowo-wzrokowe 2 Aleksandra Lipińska Rehabilitacja logopedyczna małego dziecka z wadą słuchu 3 Alicja Krawczyk Obserwacja i interpretacja zachowań dzieci słabowidzących 4 Jolanta Białoskórska Diagnoza i usprawnianie funkcjonowania wzrokowego w pierwszym roku życia dziecka

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 5 1997 Monika Orkan-Łęcka Wczesna rewalidacja dziecka ze złożoną niepełnosprawnością (analiza przypadku) 6 Teresa Kaczmarek, Małgorzata Dąbrowska, Zofia Pakuła Terapia interakcji: rodzic – dziecko 7 Hanna Olechnowicz Multimodalne komunikowanie się z małym dzieckiem 8 Maria Piszczek Ćwiczenia kształcące zmysły 9 Interakcja komunikacyjna – wykorzystanie w pracy dotyku i oddechu. Programy M. i  Ch. Knillów 10 2 Ewa Reczek Towarzyszenie rodzinom z małymi dziećmi z zaburzonym rozwojem

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 11 1997 Teresa Kaczmarek, Małgorzata Dąbrowska, Zofia Pakuła Program terapii interakcji: rodzic – dziecko 12 Monika Orkan-Łęcka Diagnoza funkcjonalna i konstruowanie programów dla dzieci w wieku 0-3 lat ze złożoną niepełnosprawnością 13 Elżbieta Stecko Zaburzenia mowy u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (m. p. dz.) 14 1998 1(3) Jadwiga Smoleńska Ocena słuchu u małego dziecka 15 Dwa spojrzenia logopedy na mowę dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym 16 Wczesna interwencja w Europie

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 17 1998 2(4) Maria Podeszewska Rozumienie sytuacji punktem wyjścia do procesów kształtowania mowy 18 Aleksandra Lipińska Opieka logopedyczna nad dzieckiem z wadą słuchu i wzroku 19 Barbara Miles Znaczenie rąk dla osoby głuchoniewidomej. Część I 20 1999 1(5) Małgorzata Karga Program usprawniania ruchowego dzieci niewidomych i słabowidzących ze sprzężoną niepełnosprawnością w wieku od o do 3 lat 21 1 Znaczenie rąk dla osoby głuchoniewidomej

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 22 1999 Zofia Pakuła Współpraca zespołu w ośrodku wczesnej interwencji w Warszawie 23 2(6) Monika Orkan-Łęcka Wczesne wspomaganie rozwoju komunikacji u dzieci niewidomych i słabowidzących ze złożoną niepełnosprawnością – model programu edukacyjnego 24 Małgorzata Walkiewicz Wspomaganie rozwoju widzenia dzieci słabowidzących z niepełnosprawnością złożoną (analiza przypadku) 25 Hanna Siedlecka, Jadwiga Smoleńska Rozwój lokalizacyjnych reakcji słuchowych u dziecka w wieku 0-24 m. ż.

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 26 1999 2(6) Aleksandra Lipińska, Jadwiga Smoleńska Zabawy usprawniające wrażliwość słuchową małych dzieci z wadą słuchu 27 2000 1(7) Katarzyna Kwiatkowska Metoda Video Home Training (VHT) i jej zastosowanie w pracy z rodziną z dzieckiem niepełnosprawnym (opis przypadku) 28 Teresa Kaczmarek Terapia interakcji: matka – dziecko. Z doświadczeń w pracy z małymi dziećmi wykazującymi poważne dysfunkcje rozwojowe 29 Krystyna Mrugalska, Zofia Pakuła (oprac.) Karta okresowego zapisu funkcjonowania dziecka

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 30 2000 2(8) Elżbieta Stecko Usprawnianie przez masaż: takie samo, a inne 31 Iwona Sosnowska-Wieczorek Wspomaganie rozwoju małych dzieci z wadą słuchu 32 Aleksandra Lipińska, Jadwiga Smoleńska Kompetencje nauczyciela wczesnej rewalidacji pracującego z dzieckiem z wadą słuchu 33 2001 2(10) Anna Regner Zastosowanie Metody Castillo Moralesa w rehabilitacji niemowląt 34 2002 1(11) Maria Piszczek Wczesne wspomaganie rozwoju. Część I

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 35 2003 1(13) Maria Piszczek Wczesne wspomaganie rozwoju. Część II 36 Elżbieta Stecko Ogólne i szczegółowe zasady motorycznego przygotowania dziecka do zmiany artykulacji 37 Elżbieta Minczakiewicz Rodziny wychowujące dziecko z Zespołem Downa – diagnoza potrzeb i zakresu wsparcia społecznego 38 2(14) Irena Obuchowska Wokół „wspomagania rozwoju” – poszukiwanie terminologicznej jasności”

Wybrane artykuły dot. wczesnego wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych zamieszczone w czasopiśmie Rewalidacja 39 2003 Maria Piszczek Rozwój poznawczy we wczesnym dzieciństwie i funkcjonowanie osób głęboko upośledzonych umysłowo (diagnoza). Część I 40 Krzysztof Sąsiadek Zabawy paluszkowe 41 Elżbieta Adryan Jaś 42 2004 1(15) Rozwój poznawczy we wczesnym dzieciństwie i funkcjonowanie osób głęboko upośledzonych umysłowo (diagnoza). Część II 43 2005 (2/18) Monika Nadolska Wykorzystanie metody Petö w rehabilitacji i edukacji dzieci w wieku od 1 do 3 lat.

Czasopismo Rewalidacja Uwaga! REWALIDACJĘ w cenie 10,00 zł za numery 1 – 14 i w cenie 15.00 zł za numery począwszy od 15, a także inne wydawnictwa specjalistyczne można kupić w siedzibie Centrum (wejście od ul. Jaworzyńskiej, pok. 12) codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach 900 –1400. Realizowane są również zamówienia pocztowe; dla instytucji płatne przelewem, dla osób prywatnych – za zaliczeniem pocztowym. Zamówienia należy przesyłać pod adres: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej ul. Polna 46A 00-644 Warszawa

Dziękuję za uwagę