SO – LAB2 Wojciech Pieprzyca Systemy operacyjne SO – LAB2 Wojciech Pieprzyca

Postawowe polecenia (1) Uzyskanie pomocy na temat danej komendy man polecenie Zmiana bieżącego katalogu cd nazwa_katalogu Wyjście z katalogu jeden poziom wyżej cd .. Lista plików w aktualnym katalogu ls ls –l szczegółowe informacje ls –R łącznie z plikami w podkatalogach ls –a łącznie z plikami ukrytymi

Postawowe polecenia (2) Kopiowanie plików cp ścieżka_źródłowa ścieżka_docelowa Kopiowanie wraz z podkatalogami cp –R ścieżka_źródłowa ścieżka_docelowa Zmiana nazwy lub przenoszenie plików/katalogów mv ścieżka_źródłowa ścieżka_docelowa

Postawowe polecenia (3) Tworzenie katalogu mkdir nazwa Usuwanie katalogu rmdir nazwa Tworzenie pliku tekstowego cat > nazwa.rozszerzenie Po zakończeniu edycji naciskamy Enter i Ctrl+C

Postawowe polecenia (4) W ścieżkach określających nazwy plików, katalogów można odwoływać się do poziomów nadrzędnych oraz bieżącej lokalizacji, na przykład poniższe polecenie kopiuje zawartość katalogu nadrzędnego kat do bieżącego katalogu cp ../kat/* . Podobnie można również używać masek dla oznaczenia więcej niż jednego pliku * - wszystkie pliki *.txt – pliki z rozszerzeniem txt a?c.* - pliki z dowolnym rozszerzeniem i 3 literową nazwą rozpoczynającą się na literę a, kończącą na literę c, drugi znak może być dowolny

Ćwiczenia (1) Utworzyć następujące drzewo katalogów: Kat1 Kat2 Kat3

Ćwiczenia (2) 2. Utworzyć za pomocą polecenia cat 3 pliki w katalogu kat1 o nazwach p1.txt,p2.txt,p3.rob. Każdy plik ma zawierać swoją nazwę. Następnie przegrać pliki z rozszerzeniem txt z katalogu kat1 do katalogu kat8, a potem z katalogu kat1 do katalogu kat10. 3. Usunąć pliki z katalogu kat8, a następnie sam katalog kat8.

Uprawnienia (1) Usuwanie plików rm nazwa Zmiana praw dostępu chmod uprawnienia pliki/katalogi Prawa mogą dotyczyć: - właściciela (u), - grupy (g), - pozostałych użytkowników (o), - wszystkich (a).

Uprawnienia (2) Rodzaje praw do katalogów - r – prawo do oglądania zawartości, - w – prawo do tworzenia i usuwania plików, - x – prawo dostępu do plików - r – prawo do odczytu informacji z pliku, - w – prawo do zapisu informacji w pliku, - x – prawo do uruchamiania plików.

Uprawnienia (3) Przeliczanie praw dostępu na cyfry r w x 22 21 20 22 21 20 czyli np. r = 4, w =2, x =1, rwx = 7, rw = 6, rx =5, wx = 3.

Uprawnienia (4) Sposoby przydzielania/odbierania praw: chmod u+prawa g+prawa o+prawa pliki chmod u-prawa g-prawa o-prawa pliki Lub liczbowo: chmod cyfra1cyfra2cyfra3 pliki cyfra1 – prawa dla właściciela cyfra2 – prawa dla grupy cyfra3 – prawa dla pozostałych użytkowników.

Uprawnienia (5) Przykłady: chmod u+rwx,g+r,o-rwx (lub 740) plik Prawa rwx dla właściciela Prawo r dla grupy Bez praw dla pozostałych chmod u+rwx,g+rwx,o-rwx (lub 770) plik Prawa rwx dla grupy chmod u+rwx,g+rx,o+rx (lub 755) plik Prawa rx dla grupy Prawa rx dla pozostałych

Ćwiczenia (3) Nadać wszystkim plikom w katalogu kat1 następujące uprawnienia: użytkownik (wszystko), grupa (tylko odczyt), pozostali (bez praw). Dla pliku p3.rob odebrać prawo odczytu dla grup. Odebrać grupie i pozostałym użytkownikom wszystkie prawa do plików w katalogu kat1. Nadać następujące prawa do plików w katalogu kat1: użytkownik (wszystko), grupa (odczyt, uruchamianie), pozostali (uruchamianie).

Instalacja programów (1) Zazwyczaj programy pod linuxa dostarczane są w postaci tzw. pakietów rpm, Do ich instalacji służy program rpm, Należy pamiętać o tym, aby instalować programy jako administrator czyli root, Później można powrócić na swoje konto i używać programu, Do przejścia na konto root może posłużyć polecenie su -l root ,

Instalacja programów (2) - Ponieważ ściągnięte aplikacje są zazwyczaj w innym katalogu niż katalog domowy root, to trzeba przejść do katalogu home/uzytkownik (cd /home/uzytkownik), Do zainstalowania używamy następującego polecenia: rpm -ivh nazwa_pakietu, Opcje ivh powodują instalację i podgląd jej przebiegu oraz weryfikację pakietów. Po zainstalowaniu wylogowujemy się z konta root za pomocą polecenia logout.

Ćwiczenia (4) Ściągnąć ze strony wojtek.wsi.edu.pl pliki z pakietami do instalacji programów Kadu (linuxowa wersja gadu-gadu) oraz Midnight Commander (coś jak Windows Commander), Zainstalować oba podane programy zgodnie z pokazaną procedurą.

FTP (1) FTP (File Protocol Transfer) jest protokołem służącym do przesyłania plików pomiędzy stacjami roboczymi i serwerem FTP. W każdej dystrybucji systemu Linux i Unix istnieje konsolowa wersja programu ftp, którą obsługuje się wydając polecenia tekstowe, Aby uruchomić program ftp wystarczy w trybie konsoli podać polecenie ftp,

FTP (2) Podstawowe polecenia FTP: - open adres_serwera – próbuje nawiązać połączenie ze zdalnym serwerem FTP o podanym adresie, uwagi: * serwery ftp zawsze wymagają poprawnej autoryzacji (uwierzytelnienia) użytkownika, co odbywa się poprzez podanie identyfikatora i hasła, * niektóre serwery ftp są publicznie dostępne dla wszystkich, wówczas jako identyfikator wystarczy podać nazwę anonymous (użytkownik anonimowy), a jako hasło zwykle podaje się swój email,

FTP (3) ls – wyświetla listę plików dostępnych na zdalnym serwerze w aktualnej lokalizacji, cd katalog – zmiana katalogu bieżącego na zdalnym serwerze, get nazwa_pliku – pobranie jednego pliku o podanej nazwie z serwera ftp na lokalny komputer, mget nazwy_plików – pobranie wielu plików naraz z serwera ftp na lokalny komputer (można używać masek nazw plików np. mget * spowoduje pobranie wszystkich dostępnych plików),

FTP (4) put nazwa_pliku – wysłanie pliku z komputera lokalnego na serwer ftp, mput nazwy_plików – wysłanie wielu plików naraz z komputera lokalnego na serwer ftp, mkdir nazwa – tworzenie katalogu na serwerze zdalnym, polecenia z ! – wszystkie polecenia z wykrzyknikiem są wykonywane na lokalnym komputerze czyli np. !mkdir tworzy katalog na bieżącym komputerze, a !ls wyświetla dostępną listę plików.

Ćwiczenia (5) Połączyć się z serwerem ftp.webpark.pl, użytkownik spolicealna i hasło szkola123, Zobaczyć zawartość katalogu na serwerze zdalnym i katalogu lokalnego (!), Wejść do katalogu jpg i ściągnąć plik m0002.jpg, Zobaczyć na komputerze lokalnym (!) czy plik się ściągnął, Ściągnąć wszystkie pliki z katalogu jpg naraz, Utworzyć na zdalnym serwerze katalog zdjecia, wejść do niego i przegrać tam wcześniej ściągnięte pliki jpg.

FTP w Midnight Commander Midnight Commander jest programem do zarządzania plikami na lokalnym komputerze, pozwala on jednak także na tworzenie sesji FTP, Program uruchamiamy wpisując mc w linii poleceń, dalej, wybieramy klawisz F9 i lewy lub prawy panel w zależności od tego, gdzie chcemy rozpocząć sesję FTP w którym należy wybrać opcję Połączenie FTP, Pojawi się okno w którym należy wpisać adres łącznie z identyfikatorem i hasłem postaci: #ftp:użytkownik:hasło@adres

Ćwiczenia (6) Połączyć się z serwerem ftp.webpark.pl, użytkownik spolicealna i hasło szkola123, Utworzyć katalog zdjecia2 i przegrać tam wcześniej ściągnięte pliki jpg.

WWW Za pomocą przeglądarki lynx można wyświetlać strony w trybie tekstowym. Niemożliwe jest oczywiście w tym trybie zobaczenie grafiki, ale sam tekst jest widoczny, Przeglądarkę uruchamiamy wpisując w linii poleceń lynx adres_strony, Za pomocą klawiszy strzałek góra/dół możemy przemieszczać się pomiędzy poszczególnymi odnośnikami umieszczonymi na stronie, Jeżeli chcemy zapisać jakiś plik ze strony to znajdujemy odnośnik do niego, naciskamy Enter i klawisz D, a następnie wybieramy opcję Save to disk. Wyjście z programu – klawisz Q.

Ćwiczenia (7) Wejść za pomocą lynxa na stronę wojtek.wsi.edu.pl na zakładkę zajęcia i ściągnąć plik SO-LAB2 w wersji PPT.