UTWÓR AUDIOWIZUALNY Konferencja „X Muza a Temida” Łódź, 14-15 czerwca 2007 r Lucyna Sas-Swadźba radca prawny

Utwór Audiowizualny „Sztuka trwa, życie przemija” Hipokrates „Czy kręcisz film w rytmie nowoczesności czy w rytmie własnego serca” Emir Kusturica „Film powinien zaczynać się od trzęsienia ziemi, potem zaś napięcie ma nieprzerwanie rosnąć” Alfred Hitchcock

Utwór audiowizualny Treść i zakres pojęcia Utwór audiowizualny to utwór (a więc przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze) wyrażony za pomocą serii następujących po sobie obrazów, z dźwiękiem lub bez dźwięku, utrwalony na jakimkolwiek nośniku umożliwiającym wielokrotne odtwarzanie, wywołujący wrażenie ruchu.

Cechy utworu audiowizualnego Stanowi serię obrazów; Pomiędzy obrazami istnieje relacja uzasadniająca ich kolejność; Obrazy wywołują wrażenie ruchu, także w przypadku sekwencji obrazów „ożywionych” dzięki montażowi nieruchomych płaszczyzn; Obrazy nie muszą być zarejestrowane na nośniku materialnym; Rodzaj nośnika nie stanowi istotnego kryterium (utrwalenie cyfrowe); Dźwięk nie jest cechą istotną; Sposób odtwarzania i rozpowszechniania nie jest cechą istotną; Oryginalność

Przykłady i rodzaje utworów audiowizualnych Typowe utwory audiowizualne Utwór kinematograficzny (rejestrowany na taśmie światłoczułej); Utwór telewizyjny; Wideogram – w rozumieniu Ustawy Prawo Autorskie - pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez; Filmy udostępniane w sieci poprzez różnorodne serwisy internetowe. Szczególne kategorie utworów audiowizualnych, w tym: Produkty multimedialne – w tym znaczeniu stanowią całość, a nie zbiór składników, chociaż są utworem zbiorowym. Utwór multimedialny to funkcjonalna całość (programy edukacyjne, rozrywkowe); Gry komputerowe – interaktywne produkty zawierające wiele różnych elementów autorskich, także utwory filmowe, użytkownik ma możliwość interakcji z otoczeniem.

Formaty telewizyjne Format telewizyjny – rodzaj programu nadawanego w telewizji – cykl audycji opartych o tę samą zasadę, schemat, ideę np. seriale, teleturnieje. Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne - art. 1 ust. 21 Ustawy prawo autorskie. Naruszenie formatu polega najczęściej właśnie na przejęciu samej tylko idei. Ochronie na gruncie prawa autorskiego podlega jedynie naruszenie twórczej integralności formatu polegające na bezprawnym zaczerpnięciu poszczególnych utworów - elementów formatu np. przejęcie tytułu, użycie takich samych "catch phrases", odwzorowanie scenografii, ale nie wykorzystanie pomysłu np.: zorganizowania akademii talentów; Ochrona na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji?, ochrona sui generis?

Współtwórcy utworu audiowizualnego Modele regulacji prawnych: - reżim droit d’auteur, - reżim copyright. Kryteria współautorstwa: ogólne - wniesienie wkładu twórczego rozumianego jako przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze; domniemanie współautorstwa

Współtwórcy utworu audiowizualnego na gruncie prawa polskiego W szczególności: Reżyser Operator obrazu Twórca adaptacji utworu literackiego Twórca stworzonych dla utworu utworów muzycznych lub słowno-muzycznych Twórca scenariusza

Prawa do części wkładowych Wkład twórczy Wszelki rozpoznawalny w utworze audiowizualnym udział o charakterze twórczym Jaki jest status poszczególnych współtwórców?

Producent utworu audiowizualnego i wideogramu Model regulacji prawnych Definicja pojęcia „producent” Producent jako współtwórca Prawa osobiste Prawa majątkowe Prawa zależne

Utwory audiowizualne – wybrane orzecznictwo Wyrok SA w Krakowie z 2003 - Domniemanie ustanowione w art. 70 ust. 1 znajduje zastosowanie wtedy, gdy producent utworu audiowizualnego zawarł umowę o stworzenie utworu albo umowę o wykorzystanie już istniejącego utworu, a w umowach tych nie określono praw majątkowych producenta do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości; Wyrok SN z 2003 r. - Dokonanie tłumaczenia warstwy słownej utworu audiowizualnego nie stanowi jego opracowania jako całości. Producentowi utworu audiowizualnego przysługuje prawo dokonywania tłumaczenia warstwy słownej utworu;

Utwory audiowizualne - wybrane orzecznictwo Wyrok SA w Krakowie z 2004 r. - krótka figura retoryczna jest na tyle ogólna, że posiada wartość idei, o walorze abstrakcyjnym i ogólnym nie stanowi przedmiotu prawa autorskiego. Ochronę interesów osobistych twórców wartości niematerialnych (animowana wypowiedź) ustawodawca zapewnia w art. 23 k.c. terminem "twórczość artystyczna”; Wyrok SA w Warszawie z 2007 r. – pozwolenie na sfilmowanie i zrelacjonowanie przez telewizję przedstawienia, w tym widowiska w plenerze nie oznacza, że stacja nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu, w tym prawo do rozpowszechniania.

Konwergencja Zielona Księga Unii Europejskiej z 1997 r. Konwergencja - wieloznaczne i wielopłaszczyznowe pojęcie – zbliżanie się dotychczas wyraźnie wyodrębnionych branż: telekomunikacyjnej, technik informatycznych oraz mediów elektronicznych (przekazu treści) i stapianie się w jeden wspólny rynek komunikacji elektronicznej.

Konwergencja w sferze prawa Postulat przejścia od pionowego systemu regulacji do modelu poziomego abstrahując od środka przekazu; Jasny i przewidywalny system; Zmniejszenie ingerencji państwa w działalność podmiotu gospodarczego; Wspólny regulator rynku; Wyodrębnienie systemu regulacji transmisji w sieciach elektronicznych od systemu przekazu treści.

Projekt dyrektywy o usługach audiowizualnych Geneza - 13 grudnia 2005 roku Komisja przedstawiła Projekt Dyrektywy o medialnych usługach audiowizualnych (Audiovisual Media Service Directive - AMSD). Zmienia on dotychczasową Dyrektywę o telewizji bez granic. Podstawowe cele Projektu: Eliminacja niepewności prawnej oraz zakłóceń w sferze konkurencji. Rozwijanie konkurencji między starymi a nowymi platformami. Stworzenie wspólnych minimalnych wymagań mającej zastosowanie do wszystkich medialnych usług audiowizualnych w Europie. Główne zasady: Zasada „kraju pochodzenia” service providera. Zasada minimum harmonizacji. Projekt nie obejmuje - elektronicznych wersji gazet i czasopism, gier losowych.

Nowe definicje - Medialna usługa audiowizualna „Medialna usługa audiowizualna” oznacza: Usługę świadczoną przy odpowiedzialności redakcyjnej dostawcy usług medialnych w rozumieniu art. 49 i 50 Traktatu; Cel: dostarczanie programów złożonych z ruchomych obrazów i dźwięków lub bez; W celach informacyjnych, rozrywkowych lub edukacyjnych, ogółowi ludności poprzez sieci łączności elektronicznej; Nie obejmuje: usług, w przypadku których treść audiowizualna jedynie towarzyszy usłudze i nie jest jej zasadniczym celem, w tym prasy w formie drukowanej i elektronicznej.

Nowe definicje – usługa linearna i nielinearna „Nadawanie telewizyjne” lub „usługa linearna”: medialna usługa audiowizualna, programy w kolejności chronologicznej, emitowane do nieokreślonej liczby widzów, w czasie, o którym decyduje dostawca usług medialnych zgodnie z ustalonym układem programu. „Usługa na żądanie” lub „ usługa nielinearna”: medialną usługę audiowizualną, złożoną z oferty treści audiowizualnych, redagowanych lub zestawianych przez dostawcę usług medialnych, użytkownik w sposób indywidualny żąda nadania w wybranym czasie określonego programu spośród oferowanej treści lub nie jest objęta definicją usługi linearnej w lit. c)

Dziękuję za uwagę