WSKAŹNIKI DOSTĘPNOŚCI I JAKOŚCI USŁUG IP M. Jolanta Trzaskowska Departament Kontroli i Egzekucji Tel. 22 53 49 506 M.Trzaskowska@uke.gov.pl

Plan prezentacji Działania Prezesa UKE w zakresie QoS System UKE nGenius (firmy NetScout) Prezentacja przykładowych wyników badań dostępności i jakości usług realizowanych w sieciach IP

Cele Strategii Regulacyjnej Prezesa UKE na lata 2008-2010 to m. in Wzrost dostępności konkurencyjnych usług szerokopasmowych poprzez stymulowanie inwestycji w infrastrukturę Lepsza jakość usług - stosowanie i publikowanie wskaźników QoS dla klientów celem możliwości porównań między ofertami różnych dostawców Ochrona konsumenta polegająca na zapewnieniu: uczciwych warunków świadczenia usług i transparentnej informacji wzrostu świadomości swoich praw konsumentów

Regulacje Pomiary Publikacje QoS w innych krajach Regulacje Pomiary Publikacje POLSKA tak ?/tak ?/tak ?/tak ?/tak ? ? ?/tak

Działania Prezesa UKE w zakresie QoS Własne badania (DKE UKE) wskaźników QoS: Usługi Powszechnej (System AWP-IŁ) Publicznie Dostępnych Usług Telekomunikacyjnych: - w sieciach GSM 900/1800 i UMTS (ERA, PLUS, ORANGE, PLAY) - w sieciach stacjonarnych wskaźników dostępności i jakości IP (IŁ-PIB, TK „Chomiczówka”, TK ASTER, CROMLEY, ATM, BYTE (PLIX), Telekomunikacja Kolejowa (PLIX), Tel. Kolejowa (Poznań), PW (Elektronika), Zespół Szkół (Otwock), GH NET (Kraków))

c.d. działania Prezesa UKE w zakresie QoS Wspomaganie Ministerstwa Infrastruktury w opracowywaniu aktów normatywnych w zakresie QoS (projekt rozporządzenia z art. 63.3 Pt) Publikowanie informacji na temat QoS na stronie UKE - Własne raporty i raporty TPS.A. (Usługa Powszechna) Publikowanie informacji na temat QoS na stronie UKE Własne raporty z badań sieci GSM/UMTS Planowane publikowanie informacji (przekazanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych) na stronie UKE na temat wskaźników jakości usług publicznie dostępnych Działania pro-rynkowe i pro-konsumenckie (publikacja poradników dla konsumentów, ankietyzacja w zakresie QoS użytkowników indywidualnych, instytucjonalnych i biznesowych, ekspertyzy, aktywny udział w konferencjach naukowych nt. jakości usług telekomunikacyjnych itd.)

Wsparcie UKE w budowie sieci szerokopasmowych w Polsce Uruchomienie portalu Krajowego Forum Szerokopasmowego http://www.forumszerokopasmowe.pl Koordynacja UKE w ramach Projektu Systemowego POIG: - działanie 8.3 - przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - działanie 8.4 – zapewnienie dostępu do Internetu na etapie ostatniej mili Udział (doradztwo i wsparcie techniczne) UKE w POIG: - działanie 8.4 – zapewnienie dostępu do Internetu na etapie ostatniej mili (pierwsza kontrola realizacji inwestycji planowana w sierpniu 2010 przy pomocy m.in. Systemu nGenius)

System nGenius

nGenius Server nGenius (UKE) Sonda 4916/LS-3U (CU) Sonda 9910/HD (Fibre) Zestaw rozgałęzień TAP do podłączenia sondy do instalacji Fibre, 2 porty Zestaw rozgałęzień TAP do podłączenia sondy do instalacji CU, 2 porty Stanowisko administratora

System nGenius System nGenius PM pozwala na: monitorowanie łączy i aplikacji planowanie pojemności sieci rozstrzyganie problemów zapobieganie występowaniu błędów i usterek zarządzanie poziomem jakości Sondy nGenius umożliwiają m.in.: pomiar czasu odpowiedzi aplikacji badanie wskaźników jakości KPI pomiar stopnia wykorzystania sieci zapis i analizę strumieni danych Użytkownicy nGenius mogą wykonywać: analizy oparte na billingach modelowanie i symulacje ruchu IP analizy eksperckie wykrywać anomalie i ataki w sieci Rejestrator nGenius pozwala na: śledzenie i sprawdzanie poszczególnych traktów analizę strumieni danych rejestracje prób inwigilacji

Zespół Szkół DSLAM BRAS DSL Router TAP Switch Internet Sonda nGenius Server nGenius

Sieć Y Operator (badania sieci Y) Router operatora PM Internet Sieć A Sonda nGenius Sieć A Sieć B Sieć X . . . . Server nGenius

Badania usługi „Dostęp do Internetu” wskaźniki dostępności do zasobów wybranych portali www i aplikacji pocztowych (Responses, Response Time) wskaźniki jakości w trakcie dostępów do serwerów pocztowych i stron www (KPIs - Server Events, Timeouts, Slow Responses, User Events, Packet Loss) dokładność/precyzja przy przeglądaniu stron www (stopa błędów transmisji danych) osiągana prędkość transmisji danych w obu kierunkach (upload, download) – maksymalna, minimalna, średnia, odchylenie standardowe wskaźniki dostępności i jakości telefonii VoIP (stopa nieskutecznych wywołań, MOS, Packet Loss, Jitter, Czas zestawienia połączenia)

Badania usługi „Dostęp do Internetu” 1.Wskaźniki dostępności do zasobów wybranych stron www - Response Time (ms) Peak Response Time (ms) Average Response Time (ms) Responses Successful Responses Failed

Dostępność i czas odpowiedzi aplikacjii

Czas odpowiedzi portalu NASZA KLASA (Peak, Avg)

Liczba odpowiedzi skutecznych i nieskutecznych portalu NASZA KLASA w ciągu doby

Rozkład czasów odpowiedzi portalu NASZA KLASA w ciągu 24h

Rozkład czasów odpowiedzi portalu NASZA KLASA w funkcji czasu (24h)

Badania usługi „Dostęp do Internetu” 2. wskaźniki jakości (KPIs) osiągnięte w trakcie dostępów do serwerów pocztowych i stron www (na przykładzie połączeń z portalem NASZA KLASA) Server Events Timeouts Slow Responses User Events Packet Loss

Wskaźniki jakości w trakcie połączeń z portalem NASZA KLASA w ciągu 24h

Wskaźniki jakości w trakcie połączeń z portalem NASZA KLASA w ciągu 24h XXXX XXXXXX XXXXX

xxxx xxxx xxxx xxx

Badania usługi „Dostęp do Internetu” 3. Dokładność/precyzja przy przeglądaniu stron www (na przykładzie prób transmisji wytypowanych plików testowych przedstawiających obrazki na stronach portali ONET i WIKIPEDIA) Liczba nieskutecznych transmisji określonego pliku zawierającego odpowiednio zmodyfikowane dane w odniesieniu do całkowitej liczby prób podczas transmisji danych. Transmisja powinna być uznana za nieskuteczną, jeżeli czas odpowiedzi przekroczył typowy czas akceptowany przez powszechnie używane przeglądarki (60s)

Stopa błędów transmisji danych

Stopa błędów transmisji danych

Badania usługi „Dostęp do Internetu” 4. Osiągnięta prędkość transmisji danych podawana jako: Maksymalna osiągnięta szybkość transmisji dla 95% prób w kbit/s (upload, download) Minimalna osiągnięta szybkość transmisji dla 5% prób w kbit/s (upload, download) Wartość średnia i odchylenie standardowe szybkości transmisji w kbit/s.

Dopuszcza się następujące metody badawcze prędkości transmisji danych: połączenia testowe z urządzenia pomiarowego (testera) do wyznaczonego serwera pomiarowego raport z ISP (Internet Service Provider) możliwość alternatywnej metody pomiaru poprzez monitorowanie strumieni danych w ruchu IP (np. System nGenius) inne zwalidowane metody (?)

Osiągana prędkość transmisji danych w obu kierunkach w ciągu tygodnia

XXXXX XXXX XXXX

Parametry wszystkich używanych aplikacji

XXXX XXXXXX XXXXX

XXXXX XXXXX

Badania usługi „Dostęp do Internetu” 5. wskaźniki dostępności i jakości telefonii VoIP stopa nieskutecznych wywołań MOS (Mean Opinion Score) packet Loss jitter czas zestawienia połączenia

Wskaźniki VoIP (All Calls) XXXX XXX xxxx xxxx xxx xxxx xxx xxxx

Wskaźniki VoIP (wybranego połączenia) XXXX XXXX XXXX XXXXX xxx xxx xxx

Jakość transmisji głosu (VoIP) Odsetek połączeń telefonicznych z liczbą MOS nie mniejszą niż 3.0 w stosunku do wszystkich obserwowanych (mierzonych) połączeń VoIP. gdzie: MOS – średnia wartość opinii określonej liczby użytkowników oceniających subiektywnie jakość usługi w skali od „1” do „5” przy czym „1”-zła, „2”-słaba, „3”-średnia, „4”- dobra, „5”-znakomita (definicja w ITU P.800.1)

XXXXX XXXXX

XXX XXXX X X X XXXXX

XXXXXX XXXX

XXXX XXXX

Dziękuję za uwagę M. Jolanta Trzaskowska M.Trzaskowska@uke.gov.pl